جریانی که شما شروع کردید، حرکت درستی بود

به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ «جریانی که شما شروع کردید، حرکت درستی بود». این اولین جمله معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد، یاسر احمدوند، خطاب به روزنامه‌نگار «شهروند» بود. ماجرا به جریانی برمی‌گردد که حدود دو ماه پیش به راه افتاد؛ زمانی که روزنامه‌نگار «شهروند»، سلسله گزارش‌ها، مصاحبه‌ها و گفت‌وگویی‌هایی را با اهالی ترجمه شروع کرد مبنی بر تقلب گسترده در صنعت نشر. این تقلب به اقدامات غیراخلاقی گروهی ناشر برمی‌گردد که بازار کتاب را رصد می‌کنند و به محض اینکه کتاب ناشری پرفروش می‌شود، آن را از طریق بازترجمه یا رونویسی و کپی در سطح گسترده منتشر و پخش می‌کنند. کار به جایی رسیده که حتی بین اسامی مترجمانی که روی کتاب زده‌اند، نام‌هایی به عنوان مترجم به چشم می‌خورد که اصلا وجود خارجی ندارند! این ناشران همچنین با به کار گرفتن دانشجویان جویای کار، آنها را تحت قراردادهایی کم‌بهره استثمار می‌کنند و به سمت بازترجمه سوق می‌دهند تا از قِبَل فروش گسترده کتاب‌های‌شان که قبلا توسط ناشران دیگر چاپ و پرفروش شده، بازار را دست بگیرند. به همین دلیل هم بود که این ناشران معروف شدند به «پخته‌خوار»؛ یعنی استفاده از لقمه آماده دیگران در جهت سودجویی و منفعت‌طلبی.

حرکت شما درست بود

یاسر احمدوند در ابتدای جلسه در واقع اشاره به افشاگری علیه این نوع ناشران از سوی یاسر نوروزی، روزنامه‌نگار «شهروند» داشت. او در نشست صمیمانه با خبرنگاران کتاب در روز چهارشنبه، دوم شهریور، بعد از مطرح شدن صحبت‌های روزنامه‌نگار «شهروند»، حمایت خود را اعلام کرد و گفت: «جریانی که شما شروع کردید، حرکت درستی بود. شما تنها نیستید و ما در کنار شما خواهیم بود.» پیش از اعلام حمایت یاسر احمدوند (معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد)، مهدی رمضانی (دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور) نیز حمایت خود را از جریان علیه ناشران پخته‌خوار اعلام کرده بود. رمضانی در روز یکشنبه، 23 مردادماه، در نشست صمیمی با خبرنگاران کتاب عنوان کرده بود: «این شیوه فروش کتاب، رسما کلاهبرداری است. متأسفانه ناشر نما‌های قانونی، به تقلب اقدام می‌کنند؛ زیرا با مجوز قانونی نشر، کتاب‌های پرفروش ناشران دیگر را منتشر می‌کنند. با توجه به ۱۵ سال سابقه فعالیت در حوزه نشر، می‌دانم این وضعیت چقدر برای ناشران دردناک است.»

فحاشی و تهدید!

صحبت‌هایی که از سوی روزنامه‌نگار «شهروند» در نشست صمیمانه با معاون فرهنگی وزیر عنوان شد، هم‌زمان بود با ادامه جریان تهدید و فحاشی از سوی ناشران کلاهبردار. کار حتی به جایی رسیده بود که پیشتر، انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در اطلاعیه مورخه 22 تیر، عنوان کرده بود: «در روزهای گذشته، یکی از روزنامه‌نگاران حوزه‌ کتاب و نشر، آقای یاسر نوروزی، در گزارش‌های خود به برخی کژروی‌های حرفه‌ای که توسط تعداد معدودی از ناشران انجام می‌شود، اشاراتی کرده بود… در پی انتشار این گزارش‌ها، تماس‌های تهدیدآمیز و توهین‌آمیز و با هدف ارعاب و ممانعت از طرح این مباحث با نامبرده صورت گرفته است. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، بدون انتساب پیام‌های تهدیدآمیز به فرد یا افراد خاص، این شیوه‌های خشونت‌بار را قویاً محکوم کرده و اقدامات پیشگیرانه‌ قانونی و حمایتی خود را در مقابله با این رفتار به عمل خواهد آورد.» هرچند معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز اخیرا با توجه به تهدیدهایی که روزنامه‌نگار «شهروند» با آن مواجه شده، در گفت‌وگو با «ایسنا» عنوان کرده: «عده‌ای با مطرح کردن تهدیدها می‌خواهند فضای ناامنی برای کسانی که می‌خواهند حق‌شان را پیگیری کنند، ایجاد کنند. خود انتشار این تهدیدها یکی از ابزارهای آنهاست تا خود را قوی نشان دهند، در حالی که خود می‌دانند گردن‌شان کلفت‌تر از قانون نیست و اگر تخلفی کردند باید رسیدگی شود. این کار ان‌شاءالله اتفاق خواهد افتاد.»

شما تنها نیستید

روزنامه‌نگار «شهروند» در ابتدای نشست صمیمانه روز چهارشنبه، 2 شهریور، خطاب به معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز به همین تهدیدها اشاره و عنوان کرده بود: «شروع این جلسه با آیاتی زیبا شروع شد: “إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا… (آنها که گفتند پروردگار ما خداست، سپس استقامت کردند… س فصلت، آیه 30) چون در ابتدای کار به بنده گفتند این گروه ناشران متقلب، ثروتمند هستند، قدرت پیدا کرده‌اند، بی‌خیال شو فلانی و علیه آنها مطلبی ننویس! ما اما نوشتیم و بعد جریانی به راه افتاد از فحاشی، افترا، تهمت، تهدید و حالا هم که شکایت. البته در این جمع خبرنگاران کتاب، بسیاری به کمک‌مان آمدند، مترجمان زیادی اعتراض کردند و همراه شدند، مخاطبان و کاربران همراه شدند و از این جریان حمایت کردند. توقع بنده از وزارت ارشاد هم این است که ما را تنها نگذارد.» این جمله‌ها در حالی از سوی روزنامه‌نگار «شهروند» خطاب به معاون فرهنگی وزیر مطرح می‌شد که چهارشنبه، 26 مرداد، برنده بهترین گزارش سال از سوی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران شده بود، اما با شکایت یکی از ناشران، سه‌شنبه، اول شهریور به پلیس فتا احضار و پرونده به دادسرا ارجاع شده بود. یاسر احمدوند بعد از شنیدن صحبت‌های روزنامه‌نگار «شهروند» و اعلام حمایت از جریان رسانه‌ای که علیه ناشران متقلب و پخته‌خوار آغاز شده، عنوان کرد: «شما تنها نیستید، ما کنار شما خواهیم بود… از ناشران و خبرنگاران هم خواستیم تا در این مسیر شکایت کنند، تا بتوان این مسائل را به صورت حقوقی پیگیری کرد. همچنین اقدامات معاونت فرهنگی مانند هیات تخلفات و راه‌اندازی نرم‌افزار مشابهت‌یاب، اقداماتی است که برای جلوگیری از تضییع حقوق ناشران انجام می‌شود.» پیشتر هم البته مهدی رمضانی، دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، گفته بود: «هرچند ناشر نماها پول و قدرت دارند، اما از طریق رسانه‌ها می‌توان این جریان را به نوعی مدیریت کرد.»

از دولت‌آبادی تا فردوسی‌پور

در مجموع نشست صمیمی خبرنگاران کتاب با معاون فرهنگی وزیر ارشاد، در حالی انجام شد که بعد از صحبت‌های روزنامه‌نگار «شهروند»، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران دیگر هم حمایت خود را از جریان علیه ناشران پخته‌خوار اعلام کردند و از معاون فرهنگی خواستند تا اقدامات خود را علیه تقلب گسترده در صنعت نشر تسریع کند. این نشست در حالی انجام شد که محمدحسین ظریفیان یگانه (مدیر کل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی)، ایمان شمسایی (مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، علی رمضانی (مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران)، حسین صفری (معاون اقتصاد و فرهنگ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران)، غلامرضا طریقی (مشاور مدیرعامل و مدیر فعالیت‌های فرهنگی و اهل قلم موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران) و علی‌اکبر ابراهیمی (مدیر کل دفتر امور چاپ و نشر در مجموعه شهدای هفتم تیر) حضور داشتند. همچنین از جریان رسانه‌ای که روزنامه‌نگار «شهروند» علیه ناشران پخته‌خوار به راه انداخته، تاکنون چهره‌های بسیاری نظیر محمود دولت‌آبادی، عادل فردوسی‌پور، جمال میرصادقی، شهرام اقبال‌زاده، رضا رضایی، پیمان خاکسار، ارسلان فصیحی، مریم مفتاحی و… حمایت کرده‌اند. همچنین شبکه‌های مختلف صدا و سیما از جمله شبکه «آموزش»، «افق»، «رادیو البرز»، «رادیو نمایش»، «رادیو سلامت» و… نیز به آن پرداختند.