مدیریت صحنه حوادث را به دست مردم بسپاریم
معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگو با «شهروند»:
شهروند آنلاین – مرضیه موسوی: حوادث ترافیکی دومین علت مرگ‌ومیر در ایران و البته بیشترین تعداد حوادث در کشور را به نام خود سند زده است. برای همین هم معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر جلسات آموزشی، همفکری و نشست‌های علمی مختلفی در جهت کم کردن این آمار را در صدر برنامه‌های آموزشی خود قرار داده است. «سمپوزیوم مدیریت و کاهش تلفات حوادث ترافیکی» عنوان برنامه‌ای است که با همت این معاونت و حضور جمعیت هلال‌احمر، نمایندگانی از وزارت بهداشت، سازمان اورژانس، بیمه مرکزی، پلیس راهور، سازمان برنامه‌وبودجه، وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت راه‌وشهرسازی، وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی، بهداری فراجا، صداوسیما و دفتر سازمان بهداشت جهانی در تهران برگزار شد. به بهانه برگزاری این نشست علمی-آموزشی با «پیمانصابریان» معاون آموزش، پژوهش و فناوری جمعیتهلال‌احمر به گفت‌وگونشسته‌ایم. او به «شهروند»می‌گوید:«امروز لازم است علاوه بر اینکه نوع رانندگی تدافعی را به شهروندان آموزش می‌دهیم، به آنها مهارت‌های اولیه را برای مدیریت صحنه حادثه هم یاد بدهیم. وقتی یک تصادف اتفاق می‌افتد نباید افراد مجروح روی زمین بمانند تا نیروهای امدادی برسند و شاید کار از کار بگذرد؛ ما به دنبال این هستیم که افراد بتوانند در صحنه حوادث اقدامات اولیه و حیاتی را انجام دهند تا آمار تلفات سنگین حوادث جاده‌ای را پایین بیاوریم.»
شما در برنامه‌ریزی برای سمپوزیوم مدیریت و کاهش تلفات حوادث ترافیکی، کاهش آمار تصادفات در نوروز را به میان آورده‌اید. چه شد که این برنامه را در این زمان از سال برگزار می‌کنید؟
ایمنی جاده و تصادفات تنها مختص فصل محدودی نیست و نمی‌توانیم زمان‌بندی محدودی برای آن بگذاریم. هرچند که این آمار در ایام نوروز بیشتر هم می‌شود. آمار تصادفات جاده‌ای و مرگ‌ومیر ناشی از آن در کشور ما بالاست و اگر بخواهیم در چند سال آینده این آمار را رو به کاهش ببریم، لازم است به همه سنین،به همه جوانب و همه زمان‌های سال نگاه کنیم. در غیر این صورت به نقطه خاصی نمی‌رسیم. با توجه به اینکه ایران کشوری حادثه‌خیز است و تنوع حوادث در کشور ما بالاست، این موضوع که حوادث جاده‌ای سطح بالایی از تلفات و جراحت‌ها را به خود اختصاص دهد نکته مهمی به‌شمار می‌رود. بخشی از این آموزش‌ها حتی به کودک‌مان مرتبط است و باید از ظرفیت‌هایی مثل مدرسه و کتاب‌های درسی هم بهره ببریم. امروز لازم است علاوه بر اینکه نوع رانندگی تدافعی را به شهروندان آموزش می‌دهیم، به آنها مهارت‌های اولیه را برای مدیریت صحنه حادثه هم یاد بدهیم. وقتی یک تصادف اتفاق می‌افتد نباید افراد مجروح روی زمین بمانند تا نیروهای امدادی برسند و شاید کار از کار بگذرد؛ ما به دنبال این هستیم که افراد بتوانند در صحنه حوادث اقدامات اولیه و حیاتی را انجام دهند تا آمار تلفات سنگین حوادث جاده‌ای را پایین بیاوریم.
آموزش‌های هلال‌احمرمی‌تواند آگاهی مردم را بالا ببرد که یکی از عوامل اثرگذار در کاهش تصادفات است، اما این جمعیت نمی‌تواند کیفیت خودروهای تولیدی را بیشتر کند یا وضعیت جاده‌ها را بهبود ببخشد. در سمپوزیوم و نشست‌های دیگری که در این زمینه برگزار شده است، دیگرعوامل اثرگذار در وقوع حوادث جاده‌ای چه جایگاهی دارند؟ تلاشی که ما در زمینه آگاهی انجام می‌دهیم چند درصد از علت وقوع تصادفات را پوشش می‌دهد؟
جواب این سوال را با یک سوال می‌گویم. فرض کنید شما الان سوار خودرویی هستید که می‌دانید ایمنی کمی دارد. انگار ماشین چندان استخوان‌داری نیست. چه می‌کنید؟ آگاهی می‌گویدسرعت‌تان را مطمئن‌ترمی‌کنید. در پیچ‌ها سعی می‌کنید با احتیاط بیشتری برانید. اگر بدانید ترمز ماشین‌تان ضعیف است، با 140 کیلومتر در ساعت نمی‌رانید و سرعت پایین را برای رانندگی انتخاب می‌کنید. اما در عمل ما در چنین شرایطی در جاده‌ها شاهد چه چیزی هستیم؟ با ماشین‌هایی که اصلا ظرفیت سرعت‌های بالا را ندارند سرعت‌های فضایی می‌رانیم.
اولویت ما فرهنگ‌سازی است. ما باید بدانیم که چه چیزی در ید اختیار ماست و خودمان را با آن تنظیم و هماهنگ کنیم. در شرایط فعلی اگر ما پشت سر هر خودرو یک آمبولانس هم بفرستیم تا ماشین را همراهی کند، اگر شدت تصادف بالا باشد به جای جراحت شاهد فوت در دم هستیم؛یعنی حرکت سپربه‌سپر آمبولانس هم با تک‌تک خودروها فایده‌ای ندارد. سعی ما این است که با فرهنگ‌سازی، شدت جراحت‌ها و احتمال تلفات جانی را کمتر کنیم.
افراد و نهادهای مختلفی در سمپوزیوم مدیریت و کاهش تلفات حوادث ترافیکی حضور دارند که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در موضوع تصادفات جاده‌ای دخیل هستند. فرهنگ‌سازی در این حوزه تا چه اندازه به جمعیت هلال‌احمر مرتبط می‌شود؟
نگاه مردم به جمعیت هلال‌احمر نگاهی بین‌المللی است و اعتماد و اطمینان خوبی به ما دارند. برای همین آموزش‌هایی که از طریق هلال‌احمر ارائه می‌شود هم معمولا اثرگذاری بیشتری دارد و دایره زیادی از آدم‌ها را به سمت خود جلب می‌کند. برای همین فعالیت‌های ما در این حوزه می‌توانداثرگذارتر از دیگرانجمن‌های غیردولتی کشور باشد.
انجمن‌های مردم‌نهاد دیگر که در حوزه‌های مرتبط فعالیت می‌کنند، گستردگی هلال‌احمر را ندارند. بسیاری از این انجمن‌ها با وصل شدن به هلال‌احمرمی‌توانند فعالیت‌های گسترده‌تر و موثرتری داشته باشند. آیا این انجمن‌ها هم در برنامه‌های آموزشی و فعالیت‌های شما در این حوزه دعوت هستند؟
عده‌ای از اینانجمن‌ها در کنار ما حضور دارند تا ما از تجربیات آنها هم بهره‌مند شویم، اما انجمن‌هایی هم هستند که بسته به نوع فعالیت‌شان، باید نامه‌نگاری‌ها و جلساتی برای آشنایی و آغاز همکاری‌ها انجام شود.
آیا این سمپوزیوم قرار است فعالیتی ادامه‌دار در بخش آموزش جمعیت هلال‌احمر باشد؟ یا با پایان جلسه سمپوزیوم، این فعالیت به نقطه پایان خود می‌رسد؟
تاکنون در زمینه همین آموزش‌های ترافیکی 3 جلسه برگزار شده که یکی از آنها همین سمپوزیوم است. بعد از این هم قرار است جلسات ادامه داشته باشد و در دوره‌های زمانی مشخص اتفاقات انجام شده را بررسی کنیم و راهکار داشته باشیم. افراد و گروه‌های مختلفی به این جلسه‌ها دعوت شده‌اند که متناسب با اهداف جلسات، گاه افراد متغیری را شامل می‌شده.
پلیس راهور به عنوان متولی اصلی مدیریت ترافیک در کشور، چقدر از برگزاری این جلسات استقبال کرده است؟
راهور از ورود هلال‌احمر به بحث آموزش و فعالیت در این زمینه استقبال خوبی کرده است. ما هم در جمعیت هلال‌احمر به عنوان متولی امداد جاده‌ای، دغدغه جدی و حرفه‌ای برای کاهش تصادفات داریم. از طرفی دکتر کولیوند با سال‌ها تجربه فعالیت در اورژانس کشور به این موضوع اهمیت زیادی قائل است و ما اگر یک مصدوم در کشور کمتر داشته باشیم، به نفع همه جامعه است.
در بین حوادثی که هرساله در کشور رخ می‌دهد، چرا حوادث ترافیکی را برای تمرکز فعالیت‌های حوزه آموزش انتخاب کرده‌اید؟
این انتخاب بر اساس ترند 10 ساله صورت گرفته است. در این 10 سال ما همواره آمار صعودی در زمینه تصادفات جاده‌ای داشته‌ایم. برای همین می‌دانیم که باید به صورت جدی در این زمینه فعالیت کنیم. البته فعالیت‌های حوزه آموزش تنها در این زمینه نیست. ما در تمام زمینه‌های حوادث باید آنقدر آموزش‌ها را تکرار کنیم تا ملکه ذهن همه مردم شود. در این راه می‌توانیم از ظرفیت خانه‌های هلال هم بهره‌مند شویم. معتقدم اگر از این ظرفیت‌ها به درستی استفاده کنیم حتما نتیجه آن را می‌بینیم. همچنین از ظرفیت‌های فضای مجازی و رسانه‌ها که باید بیشتر از آن بهره ببریم.
در این زمینه، خاطرم هست که در دوره‌های قبل هم صحبت از استفاده بهتر و بیشتر از ظرفیت فضای مجازی بود. این اتفاق یعنی بهره جستن از فضای رسانه‌ای و فضای مجازی چگونه انجام خواهد شد؟
هرکدام از مدیران در هر بخشی و در هر دوره‌ای،یک درصدی از این ظرفیت‌ها را به کار گرفته‌اند و اینطور نبوده که بگوییم در فلان بخش از رسانه‌ها،یا فضای مجازییا فضاهای آموزشی هیچ استفاده‌ای نشده، اما می‌دانیم که نقش رسانه‌ها در آموزش چقدر مهم است. برای همین قصد داریم از این ظرفیت‌ها بیشتر استفاده کنیم. از روزنامه شهروند گرفته تا صفحات مجازی و رسانه‌های آنلاین و … همه ظرفیت‌هایی هستند که می‌توانند به ما کمک کنند.