طرح توسعه محلات کم برخوردار کشور سال گذشته ابتدا از محله هرندی شروع شد و سپس به محله های کم برخوردار سایر شهرهای کشور رفت. طرحی که قرار است مردم در کنار دستگاههای اجرایی خدمات رسان برای توسعه و آبادانی محله شان آستین بالا بزنند و چهره ژولیده محله قدیمی شان را با بازآفرینی و مشارکت محلی تغییر دهند. مشارکت دستگاههای اجرایی خدمات رسان اعم از بهزیستی، کمیته امداد، جمعیت هلال احمر و ستاد اجرایی فرمان امام در کنار هم، آن هم برای اولین بار و حرکت در مسیر تحقق اهداف تعریف شده برای اجرای این طرح، قطعا یکی از ویژگی های ناب و درجه یک طرح توسعه محله های کم برخوردار 2020 است. طرحی که از پیر و جوان محله های کم برخوردار در آن مشارکت دارند و با امید و پشتکارشان، مسئولان را در اجرای این طرح یاری می رسانند.
به گزارش شهروند آنلاین؛ سالن همایش‌های وزارت کشور صبح روز دوشنبه مملو از جوان‌های هلال‌احمری بود. گروهی پرانرژی و سرزنده که حالا یک سالی می‌شود بدون خستگی در محله‌های کم‌برخوردار تهران تلاش می‌کنند که زندگی روی خوشش را هم به اهالی ساکن در این محله‌ها نشان دهد. داوطلبانی که خیلی‌هایشان ساکن همین محله‌های قدیمی و به تعبیر دکتر محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهوری سرمایه‌های ارزشمند نظام هستند: «مهم‌ترین سرمایه و دارایی هر کشور نیروی انسانی آن کشور است که باید استعدادیابی آنها مورد توجه مسئولان قرار بگیرد.»
او با بیان اینکه نیروی انسانی هر کشور مسیر پیشرفت و توسعه کشور را کوتاه می‌کند می‌گوید:« به جرأت می‌توانم ادعا کنم در محله‌های کم‌برخوردار کشور ما استعدادهای شناسایی‌نشده زیادی داریم که باید در قالب طرح 2020 شناسایی شوند.»
به گفته معاون اول رئیس‌جمهوری، توانمندسازی محلات شاخصه اصلی طرح 2020 است و با تاکید بر موفق بودن حرکت‌های جهادی از خودگذشتگی به‌عنوان مهم‌ترین و بارزترین ویژگی این حرکت‌ها یاد می‌کند:« در حرکت‌های جهادی هیچ‌وقت کسی به منافع شخصی فکر نمی‌کند و همه بر نتیجه حاصل از کار و بهره‌مندی همه تمرکز دارند، به خاطر همین همیشه موفقند.خوشبختانه در طرح توانمندسازی محلات، ویژگی مهم جهادی بودن و از خودگذشتگی در تمامی شئون طراحی، اجرا و به‌کارگیری نیرو حاکم شده که امیدوارم شاهد موفقیت و تحقق تمامی اهداف تعیین شده در این طرح باشیم.»
مخبر نیروی انسانی را به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه کشور می‌داند: «محله‌های کم‌برخوردار کشور افراد مستعد و توانایی را در خود جای داده که هرکدام‌شان در آینده می‌توانند بر یکی از کرسی‌های مدیریتی ارشد کشور تکیه بزنند. به شرطی ما می‌توانیم از این استعدادها بهره‌مند شویم که توانایی شناسایی و توجه به آنها را داشته باشیم.»
او از رئیس ستاد طرح توانمندسازی محلات می‌خواهد موضوع استعدادیابی را با جدیت در دستور کار این ستاد قرار دهد و تاکید می‌کند: «معمولا استعدادها در حین آموزش به افراد نمایان می‌شود که لازم است برای کشف استعدادها، به موضوع آموزش در محلات کم‌برخوردار بیش از پیش توجه شود.»معاون اول رئیس‌جمهوری در این همایش ضمن قدردانی از وزارت کشور، دستگاههای اجرایی، نهادهای مرتبط و ستاد طرح توانمندسازی محلات آسیب‌پذیر برای اجرای این طرح می‌گوید: «برگ برنده طرح توانمندسازی محلات، برخورداری از یک مدل اجرایی مشخص است. موضوعی که در گذشته طرح‌های ما از آن محروم بودند و همین محرومیت از الگو و چارچوب مشخص باعث می‌شد تا ضمن هدررفت اعتبارات و سرمایه‌های مالی دسترسی به اهداف تعریف‌شده هم سخت شود.» مخبر طرح توانمندسازی محلات را به عنوان اقدامی بر زمین مانده یاد می‌کند: «خوشبختانه این طرح با همت دستگاه‌ها و نهادهای مختلف با جدیت در حال اجرا و پیگیری است.»
حواس‌تان به استعدادهای محله‌های کم‌برخوردار باشد
احمد وحیدی، وزیر کشور هم در این همایش با ابراز خرسندی از آنچه تحت عنوان طرح توسعه محله‌های کم‌برخوردار یا همان طرح توسعه محله‌ای 2020 در کشور در حال اجراست، می‌گوید این موضوع از هر زاویه قابل اهمیت است چه از زاویه عدالت‌محوری چه رفع تبعیض و محرومیت‌زدایی.
او با بیان اینکه ما در کشور و شهرهای مختلف شاهد شکل‌گیری محله‌های کم‌برخوردار در رشد و توسعه شتابزده فضاهای شهری و مهاجرت‌ها هستیم، یادآور می‌شود:« این محله‌ها در حالی امروز به عنوان محله‌های کم‌برخوردار و محروم شهره‌اند که در روزگاری نه‌چندان دور مرکز فعالیت‌های اقتصادی و تحرکات شهری بوده‌اند. محله‌هایی که با توسعه نامتوازن شهر شاهد انتقال فعالیت‌های اقتصادی به محله‌های دیگر شهر و مهاجرت آدم‌هایش بوده است و امروز چهره‌ای نابسامان و نازیبا دارند. »
وزیر کشور در ادامه با بیان اینکه این محله‌ها از یک سری مشکلات اقتصادی و اجتماعی به خاطر شرایط فعلی رنج می‌برند تاکید می‌کند: «مشکلات این محله‌ها از نوع محرومیت و مشکلات اقتصادی و توانمندسازی است. ما باید تلاش کنیم تا افراد در این محله‌ها با شناخت توانایی و استعدادهایشان قدرت ایستادن روی پاهای خود را پیدا کنند و در مراحل بعد بر رفع مشکلات کالبدی، ساختاری و اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی آنها تمرکز کنیم.» به گفته او اغلب محله‌های کم‌برخوردار جزء بافت قدیمی شهرها هستند که هنوز مردمی اصیل در آنها زندگی می‌کنند. محله‌هایی که گاه تعداد شهدایشان در انقلاب و 8 سال جنگ تحمیلی خیلی بیشتر از محله‌های دیگر شهر است و همین داشته‌های این محله‌ها بر ما واجب می‌کند تا در راستای حل مشکلات‌شان و احیای آنها تلاش کنیم.او در ادامه با بیان اینکه پرداختن به مشکلات اجتماعی یکی از وظایف وزارت کشور است از فعالیت سازمان اجتماعی در این وزارتخانه سخن راند که به تنهایی نمی‌تواند در برابر خیلی از مشکلات قدم بردارند: «حل مسائل و مشکلات اجتماعی در گرو تعامل و مشارکت همه‌جانبه دستگاههای خدمات‌رسان اجتماعی است تا در نهایت منجر به موفقیت شود درست مانند کاری که ما در طرح توسعه محله‌های کم‌برخوردار 2020 انجام دادیم.»
وحیدی با بیان اینکه مشکلات پیش روی محله‌های کم‌برخوردار متنوع است، تاکید می‌کند حل این مشکلات نیازمند فعالیت‌های تخصصی و تصمیم‌گیری در حوزه‌های تخصصی است. ما در این محله‌ها، هم شاهد مشکلات اسناد مالکیتی مردم به خاطر ساخت‌وسازهای غیرقانونی و غیراستانداردشان بودیم هم شاهد مشکلات کالبدی موضوعاتی که خوشبختانه در سایه تعامل دستگاههای اجرایی حل‌وفصل شده است. اخیرا آیین‌نامه‌ای درباره مالکیت خانه‌هایی که سند ندارند در دولت مصوب و ابلاغ شده که می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات این محله‌ها را رفع کند.
همکاری 800 خیر با خانه‌های امداد
یکی از سازمان‌های خدمات‌رسانی که در طرح توسعه محله‌های کم‌برخوردار 2020 مشارکت خوبی تا به‌حال داشته است کمیته امداد امام خمینی(ره) بوده است. آسوده، معاون مشارکت‌های مردمی این نهاد می‌گوید: «کمیته امداد امام خمینی(ره)، رسالت خود را مردمی‌سازی فعالیت‌های خیرخواهانه قرار داده و بر اساس همین دستورالعملی که برای خود تعریف کرده نسبت به تقویت حلقه‌های میانی این حوزه اقدام کرده است به طوری‌که تا به حال قریب به 10 هزار مرکز نیکوکاری محله‌محور، مسجدمحور و مردم‌محور را از سال 91 در کشور راه‌اندازی کرده و شبکه‌ای گسترده از نیکوکاری را شکل داده است.»
او با بیان اینکه این شبکه‌ها تاکنون بالغ بر یک میلیون و 200 هزار خانواده را تحت پوشش خود قرار داده‌اند تعداد خیرینی که با این خیریه‌ها همکاری دارند را 800 خیر برمی‌شمرد و توضیح می‌دهد: «از سال گذشته که بحث خانه‌های امداد، خانه‌های هلال، خانه‌های احسان و خانه‌های بهزیستی شکل گرفت کمیته امداد نیز در کنار این همگرایی، توانمندسازی محلات کم‌برخوردار 318خانه امداد در 294 محله را راه‌اندازی کرد.» به گفته او 63 درصد این خانه‌ها مسجدمحور و مابقی خارج از مسجد فعالیت دارند.
معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی(ره) در ادامه خانوارهای ساکن در محله‌های تحت پوشش خانه‌های امدادی را 220 هزار خانوار برشمرد و گفت قریب به 3 میلیون و 600 هزار نفر جمعیت این خانوارهاست.به گفته عسگری 130 هزار و 500 نیازمند واقعی در قالب خانه‌های امدادی شناسایی و حالا مدت‌هاست از خدمات کم‌معیشتی کمیته امداد و سایر کمک‌ها بهره‌مند می‌شوند: «امورات مربوط به خانه‌های امدادی هم توسط بیش از 3 هزار و 744 نفر در قالب هیأت عامل، بانور یار، شهرداران کوچه و … دنبال می‌شود و 73 هزار خیر هم در 294 خانه امداد ما فعالیت مستمر دارند.»او میزان کمک‌های ارائه‌شده به خانه‌های امدادی توسط خیرین را 600 میلیارد تومان برشمرد و گفت اگر کمک‌های دولتی به ما افزایش یابد این کمک‌های مردمی هم به طبع افزایش خواهد یافت.
ایجاد شبکه محلات موثر است
قادری، رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز در این مراسم ضمن تقدیر از اقدامات انجام‌شده توسط آقامحمدی، رئیس ستاد توانمندسازی و تحول محلات کم‌برخوردار کشور، می‌گوید: «هم‌افزایی استراتژیک میان دستگاههای مختلف و به میدان آوردن آنها کار سختی است که توسط آقای آقامحمدی در راستای خدمت‌رسانی به بندگان انجام شد.»
او توضیح می‌دهد: «در ۲۰۲۰ محله کم‌برخوردار کشور ظرفیت‌های حداکثری دستگاه‌ها برای ارائه خدمات بکار گرفته شد. بیش از هفت میلیون نفر مخاطب سازمان بهزیستی هستند که بیش از ۵۳ ماموریت را برعهده دارند. در حقیقت بهزیستی از قبل از تولد، حین زندگی و تا سالمندی با مردم است. امیدواریم در حوزه‌های کالبدی، زیرساختی و نشاط اجتماعی گام‌های موثری برداشته شود.» قادری تاکید می‌کند: «قطعا ایجاد شبکه محلات با رویکرد کمک به محروماناثربخش است. اگر این اقدام با کمک و هدایت دولت باشد با توجه به عزم جدی که در دولت شکل گرفته اهداف طرح، قابل تحقق خواهد بود.»
جوانان هلال‌احمری از ابتدا حاضر بودند
شروع طرح توسعه محله‌های کم‌برخوردار وقتی در تهران از محله هرندی کلید خورد این حضور جوان‌های هلال‌احمری در محله بود که توجه مردم را جلب کرد. داوطلبانی که با پوشیدن لباس‌های سرخ‌وسفیدشان شروع به جذب داوطلبان محلی در هرندی کردند و طولی نکشید با اجرای این طرح وضعیت این محله را تغییر دادند.
رئیس جمعیت هلال‌احمر کشور با بیان اینکه در طرح تحول محلات کم‌برخوردار ارتقای کیفیت زندگی و توانمندسازی افراد به عنوان اهداف اصلی دنبال می‌شود، می‌گوید: «جوانان هلال‌احمری از اولین روز شروع این طرح با انگیزه و اشتیاقی مثال‌زدنی در عرصه میدان حاضر بودند.»
پیرحسینکولیوند با بیان اینکه نخستین‌بار است که در کشور چند دستگاه با یک هدف، هم‌افزایی و همکاری را در راستای تحقق هدفی بزرگ محقق کردند. هدفی که میراث ائمه ماست و خوشبختانه قرارگیری دستگاه‌ها در کنار یکدیگر در اجرای این طرح ثمرات بسیاری را به همراه داشته است: «مردم، هلال‌احمر را بیشتر با حوادث و بلایا می‌شناسند؛ اما در اساسنامه ما کمک به محرومان و محرومیت‌زدایی نیز وجود دارد و با این نگاه هلال‌احمر در این کار نیز ورود پیدا کرده است. ما در این طرح به افرادی که به آنها مدیون هستیم کمک می‌کنیم. اقدامات خوبی در راستای توانمندسازی ساکنان محلات کم‌برخوردار انجام شده و میز خدمت با همکاری سایر دستگاه‌ها در این محلات برپا شده است. بی‌تردید در این طرح ارتقای کیفیت زندگی و توانمندسازی افراد این محلات به‌عنوان یک هدف، پیگیری می‌شود.»
او با بیان اینکه کار ما برای مردم است و توسط خود مردم انجام می‌شود، تاکید می‌کند: «توسعه خانه‌های هلال باعث شد در موضوع آموزش توفیقات بسیاری کسب کنیم. همچنین طرحی با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تحت عنوان «یار» اجرایی شد که سرپرستان خانوار یعنی حدود ۱۲ هزار نفر را تحت پوشش قرار دادیم. کاری که از مشهد مقدس آغاز شد و این سرپرستان خانوار را به سمت آسیب‌زدایی و آسیب‌ستیزی هدایت کردیم. ما مباحثی که در کلیدواژه‌های مقام معظم رهبری بود را با بهره‌گیری از تجربیات گذشته به شکل جدی پیگیری کردیم.»
رئیس جمعیت هلال‌احمر کشور در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه ۷۵۱ برنامه در محلات مختلف توسط هلال‌احمر اجرایی شده است، می‌افزاید: «یکی از این برنامه‌ها، اعزام افراد این محلات در اربعین به کربلا بود که در روحیه آنها تاثیر بسزایی داشت. همچنین در هفتادوپنج سالگی تاسیس سازمان جوانان هلال‌احمر طرحی تحت عنوان «پیشگامان پیشرفت و عدالت» آغاز شد که در نخستین گام آموزش مهارت‌های زندگی در آن پیگیری شد. امیدواریم این پایگاه‌ها را در تمام مدارس این محلات برپا و استعدادها و فرصت‌ها را در این محلات شناسایی کنیم. این کار در ۱۱ استان کشور آغاز شده که علاوه بر ایجاد شغل زمینه کسب‌وکارهای مختلف نیز فراهم می‌شود.»
کولیوند تاکید می‌کند: «امیدواریم در آینده طرح آموزش را در همه استان‌ها با استفاده از تجربیات کسب شده توسعه دهیم و زمینه تسهیل کسب‌وکارها را فراهم کنیم و برای تولیدات ناشی از اجرای این طرح‌ها نشان‌سازی و گروه‌های مشارکت محلی را به بازارهای ملی متصل کنیم.»