جاماندگان طرح 10ساله
تعدادی از معلمان گلایه‌های‌شان از نحوه اجرای طرح رتبهبندی را برای «شهروند» روایت می‌کنند
«انتقالی‌ها و مرخصی زایمانی‌ها کلا جا ماندند!» «مرادی» معلمی است با 11سال سابقه: «آنهایی که انتقالی گرفته بودند یا مرخصی زایمان رفته بودند، نام‌شان در سامانه بالا نیامده.» «مرادی» نامش در لیست معلمان باسابقه ایذه ثبت شده و هنوز در طرح رتبهبندی تعیین تکلیف نشده: «هنوز کاری انجام نداده‌اند. یک‌سال و اندی است امروز و فردا می‌کنند برای اجرایی‌کردن رتبهبندی.» آخرین مرحله، بارگذاری مدارک در سامانه است برای عملیاتی‌شدن طرح رتبهبندی: «مدارک‌مان را از جاهای مختلف جمع کردیم برای بارگذاری در سایت. اعلام شده مدیران مدارس مدارک سامانه را تایید کنند، اگر کسی هم تایید نشد از رتبهبندی جا می‌ماند.»
در ابتدای گفتن از طرح رتبهبندی قرار بر هم‌ترازی معلمان با استادان دانشگاه‌ها شد: «چیزی که ابتدا گفتند با آنچه اجرایی شد زمین تا آسمان تفاوت دارد.» نامش در میان معلمان ثبت‌شده در سامانه است، اما همچنان نحوه عملیاتی‌شدن آن برایش ابهام دارد: «می‌رویم فناوری می‌گوید من مسئول رمزدادن هستم. مسئول فناوری استان هم از مسأله بی‌خبر است و می‌گوید یکی دوماه اجازه بدهید تکلیف مشخص می‌شود. من پرونده رتبهبندی را بسته‌ام و اصلا دیگر به آن فکر نمی‌کنم.»
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ «انتقالی‌ها و مرخصی زایمانی‌ها کلا جا ماندند!» «مرادی» معلمی است با 11سال سابقه: «آنهایی که انتقالی گرفته بودند یا مرخصی زایمان رفته بودند، نام‌شان در سامانه بالا نیامده.» «مرادی» نامش در لیست معلمان باسابقه ایذه ثبت شده و هنوز در طرح رتبهبندی تعیین تکلیف نشده: «هنوز کاری انجام نداده‌اند. یک‌سال و اندی است امروز و فردا می‌کنند برای اجرایی‌کردن رتبهبندی.» آخرین مرحله، بارگذاری مدارک در سامانه است برای عملیاتی‌شدن طرح رتبهبندی: «مدارک‌مان را از جاهای مختلف جمع کردیم برای بارگذاری در سایت. اعلام شده مدیران مدارس مدارک سامانه را تایید کنند، اگر کسی هم تایید نشد از رتبهبندی جا می‌ماند.»
در ابتدای گفتن از طرح رتبهبندی قرار بر هم‌ترازی معلمان با استادان دانشگاه‌ها شد: «چیزی که ابتدا گفتند با آنچه اجرایی شد زمین تا آسمان تفاوت دارد.» نامش در میان معلمان ثبت‌شده در سامانه است، اما همچنان نحوه عملیاتی‌شدن آن برایش ابهام دارد: «می‌رویم فناوری می‌گوید من مسئول رمزدادن هستم. مسئول فناوری استان هم از مسأله بی‌خبر است و می‌گوید یکی دوماه اجازه بدهید تکلیف مشخص می‌شود. من پرونده رتبهبندی را بسته‌ام و اصلا دیگر به آن فکر نمی‌کنم.»
امتیاز 5 در طرح رتبهبندی یعنی هم‌تراز شدن با استادیار دانشگاه، به عبارتی دیگر بالاترین امتیاز در رتبهبندی: «با شروطی که لحاظ کرده‌اند کسی نمی‌تواند امتیاز 5 بگیرد. شروطی همچون اینکه با 27سال سابقه چرا مدرک ورزشی ندارید؟ فلان مدرک استانی چرا میان مدارکت نیست؟ یا چرا در فلان مسابقه شرکت نکرده‌ای؟ چرا در فلان شورا یا انجمن عضو نیستید؟»
به گواه تاریخ، مجلس یازدهم 24 آذر 1400 به ماده 8 لایحه رتبهبندی رأی موافق داد. اگرچه با پیشنهاد محمد وحیدی، عضو کمیسیون آموزش هم موافقت شد. پیشنهادی مبنی بر حذف ماده 7 لایحه رتبهبندی معلمان مبنی بر نحوه تخصیص رتبه‌های پنجگانه و احراز شرایط. لایحه رتبهبندی توانست موافقت نمایندگان را با ماده 6 خود هم همراه کند. ماده‌ای که بر میزان افزایش حقوق معلمان تمرکز دارد.
بیش از یک‌دهه انتظار و هنوز هیچ
طرح نظام رتبهبندی معلمان. بیش از یک‌دهه از این رتبهبندی گفته شده. طرحی که دو وزیر و یک سرپرست را با وعده اجرایی‌شدن به خود دید. یک‌دهه ماجراها و حاشیه‌هایی که درنهایت این طرح را به مجلس یازدهم برای تصویب رساند. مجلس‌های قبل هربار از بهانه کمبود اعتبار و بودجه اجرایی گفتند تا این طرح در حسرت اجرا بماند.
داستان پرغصه رتبهبندی به سال 90 برمی‌گردد. سالی که در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش را تصویب کرد. سند تحولی که فصل هفتمش به ارتقای جایگاه معلمی پرداخته بود. اولین‌بار این طرح در سال 92 به مجلس رفت؛ مجلس دهم. طرحی که بعد از یک‌سال 4 رتبه به خود دید؛ مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم. طبق آن قرار بر این شد معلم با هر سابقه‌ای که دارد متناظر با هم‌ردیف خودش در دانشگاه، حداقل 80درصد حقوق را دریافت کند.
سه‌سال شاید هم کمی بیشتر از فاز اول طرح رتبهبندی گفته شد؛ دورانی که وزیر آموزشوپرورش وقت توییتری زد با این مضمون؛ اعتبار رتبهبندی در بودجه گنجانده شد. به گواه تاریخ، مجلس یازدهم 24 آذر 1400 به ماده 8 لایحه رتبهبندی رأی موافق داد. اگرچه با پیشنهاد محمد وحیدی، عضو کمیسیون آموزش هم موافقت شد. پیشنهادی مبنی بر حذف ماده 7 لایحه رتبهبندی معلمان مبنی‌بر نحوه تخصیص رتبه‌های پنجگانه و احراز شرایط. لایحه رتبهبندی توانست موافقت نمایندگان را با ماده 6 خود هم همراه کند. ماده‌ای که بر میزان افزایش حقوق معلمان تمرکز دارد.
مانده‌ایم ببینیم به ما تعلق می‌گیرد یا نه
«به نو معلمان یک‌میلیون و 800 تومان پرداخت شده برای بقیه هنوز اجرا نشده است.» 29سالی است نامش را در میان معلمان آموزشوپرورش ثبت کرده: «قرار بود آخر مِهر تمام شود، افتاد برای آخر آبان. هنوز هم مشخص نشده، شاید آخر دی یا بهمن انجام شود.»
حرف از رتبهبندی که به میان آمد، سامانه‌ای مشخص شد برای ثبت‌نام معلمان: «سامانه یک بخش خوداظهاری دارد، باید خود معلم پُر کند.» ارزیابی ابتدایی باید به تایید مدیر مدرسه برسد، بعد نوبت به ارزیاب اداره و تاییدیه سازمان می‌رسد: «در سامانه باید همه موارد وارد شود. اینکه تشویقی یا تقدیرنامه داشته‌اید یا خیر و … همه این موارد تعیین می‌کند چه امتیازی می‌گیرید.»
«آزادبخت» و بسیاری از معلمان هنوز موفق نشدند اطلاعات‌شان را در این سامانه ثبت کنند: «مانده‌ایم ببینیم به ما تعلق می‌گیرد یا نه.» عده‌ای هم در مرحله ارزیابی باقی مانده‌اند و هنوز تعیین‌تکلیف نشده‌اند: «پروسه‌اش طولانی است.»
هفت میلیون تومان عایدی ماهانه او است: «یکی می‌گفت رتبهبندی اجرار شود 2، 3میلیون تومان به حقوق‌مان اضافه می‌شود. یکی هم می‌گفت احتمال دارد 4 تومان به حقوق‌ها اضافه شود. هنوز هم مشخص نیست قرار است چقدر اضافه شود.» حرف از مشخصات معلمان که به میان می‌آید این پرسش مطرح است که سازمان عریض و طویلی مانند آموزشوپرورش مشخصات معلمانش را ندارد؟ «همه مشخصات از جمله ضمن‌خدمت، تشویقی‌ها، تقدیرنامه‌ها و … را دارد. به نظر می‌رسد این سامانه فقط برای وقت‌تلف کردن است و بس.»
صادق ستاری‌فرد گفته بود؛ تا دوشنبه، نهم آبان، مدارک و مستندات 235هزار نفر ارزیابی شده و مدیران مدارس راجع به شایستگی‌های معلمان اظهارنظر کرده‌اند. به گفته سرپرست معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزشوپرورش آخرین مهلت مدیران مدارس برای اظهارنظر و ارزیابی مدارک و مستندات معلمان و مشمولان رتبهبندی پایان همین هفته‌ای بود که گذشت یعنی 12 آبان.
ثبت‌نام تمام شد!
هدف مستقیم رتبهبندی معلمان افزایش حقوق نیست، اما منجر به افزایش حقوق هم می‌شود. طرحی که گفته می‌شود فرآیندی است برای ارتقای کیفیت در آموزشوپرورش. مرحله اول طرح رتبهبندی معلمان در نیمه ابتدایی سال 94 با بار مالی 1300میلیارد تومان اجرا شد. رئیس مجلس شورای اسلامی از اجرایی‌شدن این طرح از شهریور 1400 خبر داده بود. اگرچه سرپرست معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزشوپرورش گفته بود از جمعه، ششم آبان، دسترسی مدیران مدارس برای اظهارنظر، ارزیابی مدارک و مستندات معلمان و مشمولان رتبهبندی باز شده است. صادق ستاری‌فرد گفته بود؛ تا دوشنبه، نهم آبان، مدارک و مستندات 235هزار نفر ارزیابی شده و مدیران مدارس راجع به شایستگی‌های معلمان اظهارنظر کرده‌اند. به گفته سرپرست معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزشوپرورش آخرین مهلت مدیران مدارس برای اظهارنظر و ارزیابی مدارک و مستندات معلمان و مشمولان رتبهبندی پایان همین هفته‌ای بود که گذشت یعنی 12 آبان.
طرحی برای سنجش کیفیت آموزش اجرایی کنند نه رتبهبندی
«مستندات را بارگذاری کردیم، مدیران تایید کرده‌اند، اما نام تعدادی بالا آمده، عده‌ای نه. اینکه چه اتفاقی برایشان می‌افتد خدا می‌داند.» 20سالی است پای تخته‌سیاه ایستاده و الفبا را برای دانش‌آموزانش مشق کرده: «من در سامانه ثبت‌نام کرده‌ام، اما می‌گویند ارزیاب باید مستندات را تایید کند. مرحله بعدش هنوز مبهم است.»
عمر طرح رتبهبندی به دولت‌های قبل می‌رسد و دولت دوزادهم که تمام شد و نوبت به دولت سیزدهم رسید، عملیاتی‌کردن طرح به آن سپرده شد. «هامون» معتقد است یک‌سال و اندی است طرح رتبهبندی مطرح می‌شود و راه به جایی نمی‌برد: «همان ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم اعلام شده 31/06/1400 طرح اجرایی و عملیاتی می‌شود. رسیدیم به اردیبهشت و خرداد هیچ اتفاقی نیفتاد. یک روز گفتند آخر مهر، اما اتفاق خاصی نیفتاد و از آخر آبان حرف به میان آمد. درنهایت قرار شد اسفند 1400 این طرح عملیاتی شود و پرونده‌اش بسته، اما این اتفاق نیفتاد.»
در همان برهه بود که وزیر وقت از صدور احکام در سال جدید خبر داد. خبری که اردیبهشت و خرداد 1401 محقق نشد و دستورالعمل‌های جدید از بارگذاری مدارک در سامانه گفتند: «همین مسأله هم چندماهی طول کشید. الان هم از تایید مدیر مدرسه و ارزیاب‌ها می‌گویند. معلم مشکل معیشت دارد. رتبهبندی دردی از ما دوا نمی‌کند. حقوق‌ها را افزایش بدهند و در مرحله بعد طرحی بگذارند برای سنجش و بالا بردن کیفیت آموزش.»
«فرصتی که برای مدیران مدارس برای تایید همکاران تعیین شده بود، ابتدا سه روز بود؛ سه روز مهلت برای تایید مستندات همکاران. قرار شد بعد از تایید مدیران نوبت به تایید نواحی و مناطق برسد. البته برای رتبه‌های 4 و 5 نیاز بود تاییدیه ادارات کل باشد.» به گفته این منبع زمان سه روزه مدیران تمدید شد تا مدیران با فراغ‌بال بیشتر به این مسأله رسیدگی کنند: «تعدادی از احکام رتبه یک صادر شده است.»
طرحی که دیر و زود دارد اما سوخت‌وسوز نه
«سهل‌انگاری از خود معلمان جامانده از این طرح است.» منبع آگاه آموزشوپرورش به «شهروند» می‌گوید: «این طرح ملی است. کوتاهی در ثبت‌نام سامانه از خودمان بوده، زیان این کوتاهی به خودمان برمی‌گردد.» به باور این منبع آگاه هر طرحی که اجرا می‌شود یک ضریب خطایی در نوشتن برنامه به خود می‌بیند. ضریب خطایی هم متوجه کاربران است: «این ضریب خطا در کسانی که مرخصی زایمان رفتند یا انتقالی داشتند و …. شاید وجود داشته باشد.»
این منبع آگاه از فرصت بیش از یک‌ماهه برای ثبت در سامانه خبر می‌دهد: «عدم‌آشنایی با سامانه‌ها هم در جاماندن برخی از همکاران می‌تواند تاثیرگذار باشد. بخشی از جاماندگان هم می‌تواند به دلیل عدم‌دسترسی‌ها باشد. هرچند در چنین شرایطی همکاران می‌توانستند به بخش اداری مراجعه کنند تا مسأله‌شان را به کارگزاری مرکز ارائه دهند و پیگیر آن شوند.»
این منبع آگاه می‌گوید: «فرصتی که برای مدیران مدارس برای تایید همکاران تعیین شده بود، ابتدا سه روز بود؛ سه روز مهلت برای تایید مستندات همکاران. قرار شد بعد از تایید مدیران نوبت به تایید نواحی و مناطق برسد. البته برای رتبه‌های 4 و 5 نیاز بود تاییدیه ادارات کل باشد.» به گفته این منبع زمان سه روزه مدیران تمدید شد تا مدیران با فراغ‌بال بیشتر به این مسأله رسیدگی کنند: «تعدادی از احکام رتبه یک صادر شده است.»
این منبع آگاه از واریز علی‌الحساب برای معلمان در 4-3ماه قبل خبر می‌دهد: «4-3ماه پیش مبلغی به عنوان علی‌الحساب برای همکاران واریز شد. این طرح اجرایی می‌شود، اما دیر و زود دارد. این دیر و زود شدن هم برمی‌گردد به تعیین‌تکلیف کسانی که مثلا مرخصی زایمان رفتند یا انتقالی داشتند.»