چرا مراکش شگفتی‌ساز شد و ایران ناکام؟

امیر صادقی‌پناه_شهروندآنلاین؛ بلژیک، اسپانیا و حالا پرتغال؛ همه این غول‌های فوتبال ملی در دنیا توسط یک تیم کمترشناخته‌شده به نام مراکش از جام جهانی 2022 کنار زده شدند. نماینده آفریقا حالا به تنها تیم قاره‌اش در طول تاریخ تبدیل شده که توانسته به جمع چهار تیم برتر جام جهانی برسد و حتی شانس قهرمانی در دنیا را دارد!

مراکشی که حالا به نیمه‌نهایی جام جهانی رسیده و چشم‌ها را به خود خیره کرده، همان تیمی است که در اولین بازی از جام جهانی 2018 مقابل تیم ملی ایران شکست خورد و با یک امتیاز در گروه، چهارم شد. آنها اما با گذشت چهار سال با تاریخ‌سازی برای خود شانس قهرمانی در جهان را قائل هستند، اما ایران مثل همه جام‌های قبلی با انجام سه مسابقه در مرحله گروهی با مسابقات وداع کرد.

مقایسه عملکرد چهار ساله ایران و مراکش می‌تواند ما را به نکات جالبی درباره این دو تیم برساند.

شروع ماجراجویی با تقابل رنار و کی‌روش

مسیر رو به پیشرفت مراکش از سال 2016 شروع شد. آنها بعد از ناکامی‌های متوالی در کسب عنوان قهرمانی آفریقا به سراغ مربی‌ای رفتند که کارنامه‌ای درخشان در این قاره به جا گذاشته بود؛ هروه رنار که در دو دوره متوالی جام ملت‌های آفریقا با زامبیا و ساحل عاج در سال‌های 2012 و 2015 جام قهرمانی را به دست آورده بود. سرمربی فرانسوی از زمان حضور در مراکش توانست نتایج خوب خود در قاره سیاه را ادامه بدهد و با مراکش به جام جهانی 2018 برسد. در آن سال‌ها فوتبال‌دوستان ایرانی از نباختن‌های متوالی تیم ملی با هدایت کارلوس کی‌روش سرخوش بودند و امیدوار به اینکه مرد پرتغالی در جام جهانی 2018 طلسم صعود نکردن از گروه را بشکند. از قضا ایران و مراکش هم‌گروه شدند و مردم هر دو کشور انتظار برد در اولین بازی تورنمنت روسیه را می‌کشیدند. بازی حساس نماینده‌های آسیا و آفریقا در اولین بازی جام جهانی دو تیم تا ثانیه‌های پایانی بدون گل مساوی بود تا اینکه عزیز بوحدوز، مدافع 30 ساله مراکشی‌ها به اشتباه در وقت‌های اضافی دروازه خودی را باز کرد. ایران در آن جام یک تساوی برابر پرتغال و یک شکست مقابل اسپانیا را تجربه کرد و با چهار امتیاز کنار رفت. مراکش نیز بعد از دیدار با ایران از پرتغال شکست خورد و مقابل اسپانیا به تساوی دو بر دو رسید تا با یک امتیاز با روسیه وداع کند. بعد از جام جهانی هر دو کشور بر اساس قراردادی که با سرمربیان خود داشتند،‌ آنها را حفظ کردند و به قهرمانی در قاره خود امید بستند.

ناکامی در جام ملت‌ها و شروع مسیر جدید

راه ایران و مراکش بعد از جام جهانی 2018 تقریبا مثل یکدیگر ادامه یافت. آنها با رنار و رویای قهرمانی در آفریقا به جام ملت‌ها رفتند و ایران با کی‌روش در آسیا این آرزو را دنبال کرد. مراکش بعد از 3 برد در مرحله گروهی، یک شکست تلخ در ضربات پنالتی مقابل بنین تجربه کرد و حذف شد! ایران هم که دور گروهی را عالی شروع کرده بود و در مرحله یک‌چهارم نهایی از پس چین برآمده بود، ‌ناگهان شکستی سنگین و با نتیجه 3 بر صفر مقابل ژاپن را تحمل کرد و از گردونه رقابت‌ها کنار رفت. پایان جام ملت‌ها و پایان قرارداد هروه رنار و کارلوس کی‌روش! هر دو سرمربی تیم‌های خود را ترک کردند،‌ با یک تفاوت بزرگ. کی‌روش علاقه داشت در ایران بماند و فدراسیون نخواست، اما رنار قول و قرارهایش را با عربستان گذاشته بود و مراکشی‌ها نتوانستند او را راضی به ماندن کنند.

ادامه مسیر با دو مربی نامدار!

فدراسیون ایران بعد از جام ملت‌های آسیا مارک ویلموتس، سرمربی سابق بلژیک را به ایران آورد و فدراسیون مراکش با وحید خلیل‌هودزیچ، سرمربی‌ای که نشستن روی نیمکت تیم‌های ساحل عاج و ژاپن و تیم‌های باشگاهی بزرگی مثل ترابزون اسپور ترکیه، دیناموزاگرب کرواسی، پاری‌سن‌ژرمن فرانسه و … را تجربه کرده بود، قرارداد همکاری بست. ویلموتس خیلی سریع با نتایج فاجعه‌بار از ایران رفت و بعدها یک پرونده سنگین مالی را روی دست فدراسیون گذاشت، اما مراکش با خلیل‌هودزیچ به راه پرپیچ و خم خود ادامه داد. فدراسیون ایران در شرایطی که مراکشی‌ها در انتخابی جام جهانی عالی کار کرده بودند، با ناامیدی خاص نسبت به صعود به سراغ دراگان اسکوچیچ رفت. جالب اینکه اسکوچیچ با ایران نتایجی عالی گرفت و با اقتدار به جام جهانی صعود کرد. درست مثل مراکش که با کنار زدن رقیب سرسختی مثل ساحل عاج به عنوان صدرنشین گروه خود راهی قطر شد.

شباهت عجیب روی نیمکت

شباهت ویژه مراکش و ایران در تغییر سرمربی خود حدود 3 ماه مانده به مسابقات بود. در آن مقطع اختلافات خاصی میان برخی بازیکنان تیم‌های ملی مراکش و ایران رخ داد که هر دوی آنها منجر به برکناری سرمربی شد! مراکشی‌ها خلیل‌هودزیچ را به دلیل ناتوانی در به وجود آوردن اتحاد کنار گذاشتند و فدراسیون فوتبال ایران رأی به برکناری دراگان اسکوچیچ داد. دو مربی موفقی که مقتدرانه تیم‌های خود را به جام جهانی رسانده بودند، ناگهان جدا شدند. البته فدراسیون مراکش در یک اقدام جسورانه یک نیروی بومی و مراکشی را به عنوان سرمربی انتخاب کرد و فدراسیون ایران به سراغ مردی رفت که در سالیان گذشته بارها روی نیمکت ایران و تیم‌های دیگری مثل مصر و کلمبیا امتحانش را پس داده بود! مراکشی‌ها یک مربی جوان به نام ولید الرکاکی را -که سابقه حضور در تیم‌های ملی کشورش را به عنوان بازیکن و مربی (دستیار) داشت- به عنوان سرمربی انتخاب کردند و ایران با کارلوس کی‌روش به جام جهانی رفت.

تغییر نسلی که در ایران متوقف شد

یکی از مسائل مهمی که معمولا تیم‌های ملی بعد از جام ملت‌های قاره خود تجربه می‌کنند، تغییرات وسیع در کادر بازیکنان است. با هر نتیجه‌ای که تیم‌های ملی در تورنمنت قاره‌ای خود تجربه می‌کنند، معمولا شاهد آن هستیم که کادر فنی نسل پا به سن گذاشته را کنار می‌گذارد و با بعضی از بازیکنان خود خداحافظی می‌کند تا در سه سال آینده که منتهی به جام جهانی بعدی می‌شود تیمی پوست‌انداخته آماده تورنمنت شود. در مراکش این اتفاق رخ داد. خیلی از بازیکنانی که در جام 2018 مقابل ایران به میدان رفته بودند، کنار گذاشته شدند و جوانان جایشان راگرفتند. در ایران هم شاهد جدا شدن بازیکنانی مثل دژاگه و شجاعی و یکی، دو نفر دیگر بودیم. این روند در تیم ملی ایران با اسکوچیچ سرعت بیشتری گرفت، اما در نهایت با حضور کارلوس کی‌روش متوقف شد و بسیاری از پا به سن گذاشته‌ها به جام جهانی 2022 رفتند. در حالی که مراکشی‌ها با وجود تغییر سرمربی نسل بازیکنان جوان خود را تغییر ندادند. همین شد که مراکش با میانگین سنی 26.2 یکی از جوان‌ترین تیم‌های جام جهانی 2022 قطر لقب گرفت و ایران با میانگین سنی 28.9 پیرترین تیم مسابقات.

تفاوت ایران و مراکش در 2022 چه بود؟

همان‌طور که گفته شد ایران و مراکش در مسیر آماده‌سازی جام جهانی شباهت‌های زیادی با هم داشتند. اما نکته مهم تفاوت بسیار در بحث نتیجه‌گیری دو تیم در این تورنمنت است. در شرایطی که ایران از پس انگلیس و آمریکا برنیامد و در حسرت صعود از گروه خود ماند، مراکش تا اینجای جام، بلژیک را شکست داده و به عنوان صدرنشین صعود کرده و حتی با شکست اسپانیا و پرتغال به نیمه‌نهایی رسیده است! جاه‌طلبی این تیم به همین جا هم ختم نشده، آنها حالا ادعای قهرمانی دنیا را نیز دارند!

شاید بتوان گفت انتخاب‌های اشتباه در بحث مدیریت فدراسیون و همچنین لیست نهایی بازیکنان عاملی برای ایجاد شکاف میان نتایج ایران و مراکش شده است. فدراسیون مراکش اگرچه در مسیر رسیدن به جام جهانی مثل ایران با سه سرمربی مختلف کار کرد، اما آنها سالیان سال است که ثبات خوبی در صندلی‌های مدیریتی‌شان دارند. این ثبات باعث شد تا مراکشی‌ها در برنامه‌ریزی برای مسابقات و اردوها بهتر عمل کنند. فدراسیون ایران از جام جهانی قبل تا جام جهانی جاری فقط چهار بار رئیس جدید به خود دید.

از سوی دیگر، کارلوس کی‌روش در مدت کوتاهی که دوباره روی نیمکت ایران نشست، نسلی را که توانسته بود با اسکوچیچ مقتدرانه به جام جهانی صعود کند تقریبا کنار گذاشت و بازیکنانی را به کار گرفت که در جام جهانی 2018 نتوانسته بودند از گروه‌شان بالا بروند. درست برعکس کاری که مراکشی‌ها نسبت به جام قبلی انجام دادند.

گاهی اوقات همین مسائل کوچک و انتخاب‌های اشتباه می‌تواند فاصله زیادی را رقم بزند. فاصله ایجاد شده میان ایران و مراکش از جام جهانی قبلی که بازی‌شان به سود تیم ملی تمام شد تا این جام که مراکش به جمع  چهار تیم رسیده را می‌توان به همین انتخاب‌ها و مسائل به ظاهر کوچک ربط داد.

//انتهای پیام