پشت پرده یک شورش

 راضیه زرگری_ شهروندآنلاین- اردوگاه حامیان بولسونارو حوالی مجتمع نظامی پایتخت برزیل جایی بود که ده‌ها اتوبوس تا بعدازظهر یکشنبه از سراسر کشور وارد آن شدند. از آنجا، دریایی متشکل از هزاران معترض، با رنگ‌های ملی زرد و سبز، از محوطه به سمت میدان سه قدرت برازیلیا روانه شدند. آنها با سر دادن شعار «خدا، کشور، خانواده و آزادی»، تنها با اسکورت چند پلیس در بلوار عریض حرکت می‌کردند، اما همین که به مقصد رسیدند، صحنه به‌سرعت به خشونت کشیده شد. تصاویر باورنکردنی بود؛ بسیاری از رمپ ورودی کنگره بالا رفتند، به پشت‌بام آن پریدند و خیلی زود در محوطه دادگاه عالی و دفاتر ریاست‌جمهوری پخش شدند. خرابکاری‌ها شروع شد؛ آتش زدند، شیشه‌ها را شکستند، اثاثیه را پرت کردند و به آثار هنری آسیب رساندند.

 

اردوگاه موقت، برای وفاداران ژائیر بولسونارو نقطه صفر بود

چادرهای خالی، زباله‌های پراکنده و سطل‌های زباله پر از ضایعات، تمام چیزی است که حالا، سه روز بعد از شورش برزیلی، در مقابل اردوگاه مجتمع نظامی پایتخت برزیل باقی مانده است. اردوگاه موقت، برای وفاداران ژائیر بولسونارو نقطه صفر بود؛ آنها به واسطه دخالت ارتش و لغو انتخاباتی که بولسونارو در ماه اکتبر در آن شکست خورد، به رئیس‌جمهوری سابق راست افراطی فشار می‌آوردند. با تکرار ادعاهای دروغین بولسونارو مبنی بر تقلب در انتخابات، هزاران نفر از حامیان او روز یکشنبه کنگره، دادگاه عالی و دفتر ریاست‌جمهوری کشور را غارت کردند و آشوب و ویرانگری را در صحنه‌هایی خیره‌کننده رقم زدند؛ صحنه‌هایی که یادآور قیام 6 ژانویه 2021 در کنگره آمریکاست.

در پی حمله طرفداران بولسونارو در اعتراض به نتایج انتخابات ۲۰ اکتبر ریاست‌جمهوری به ساختمان‌های دولتی برازیلیا پایتخت برزیل، پلیس صدها نفر را دستگیر و کنترل کاخ ریاست‌جمهوری و دادگاه عالی این کشور را از دست شورشی‌های طرفدار بولسونارو، رئیس‌جمهوری سابق این کشور خارج کرد. هیچ گزارش فوری از کشته یا زخمی‌شدن حمله روز یکشنبه منتشر نشده، با این حال تخریب‌های وسیعی به جا مانده. مهاجمان اثاثیه‌ها را از پنجره‌های شکسته کاخ ریاست‌جمهوری به بیرون پرتاب کردند، بخش‌هایی از کنگره را با سیستم آبپاش غرق آب و اتاق‌های تشریفات در دادگاه عالی را غارت کردند. معترضان حامی بولسونارو که به زور وارد کاخ ریاست‌جمهوری، کنگره و دادگاه عالی پایتخت شدند، خواستار مداخله نظامی برای برکناری لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، پرچمدار چپ آمریکای لاتین بودند. رئیس‌جمهوری که یک هفته دیگر به ریاست‌جمهوری می‌رسد.

داسیلوا دوشنبه شب در نشستی تلویزیونی با فرمانداران ایالت گفت: «اجازه نخواهیم داد دموکراسی از دست ما خارج شود. به نام دفاع از دموکراسی، با هیچ کس به شیوه اقتدارگرایانه رفتار نخواهیم کرد، اما از آشوب و خرابکاری هم بی‌اهمیت نمی‌گذریم. ما بررسی می‌کنیم و می‌فهمیم که چه کسی از این رخداد حمایت مالی کرده است.»

در واکنش به این اقدام داسیلوا، رئیس‌جمهوری منتخب مردم برزیل وعده داد که صدها نفر را در ارتباط با این مسأله مجازات خواهد کرد. او در کنفرانس خبری حوادث برازیلیا را وحشیانه توصیف کرد و با بیان اینکه افرادی که این اقدام را انجام داده‌اند، منفور هستند، وعده مجازات آنها را داد. او همچنین بولسونارو را به تشویق شورش توسط کسانی که آنها را «متعصبان فاشیست» خواند، متهم کرد.

بولسونارو، رئیس‌جمهوری پیشین برزیل نیز بعد از 6 ساعت سکوت در مورد حوادث برزیل، در توییتی این اقدام حامیان خود را محکوم کرد و با بیان اینکه تظاهرات مسالمت‌آمیز بخشی از دموکراسی است، غارت‌ها و تهاجم به ساختمان‌های عمومی را خارج از قانون و قاعده عنوان کرد. این حوادث در حالی در برزیل رخ داد که کمتر از یک هفته به زمان تحلیف لولا داسیلوا به عنوان رئیس‌جمهوری این کشور باقی مانده. بولسونارو قبلا گفته بود با انتقال قدرت همکاری می‌کند، اما بعد از انتخابات به شکست خود به صراحت اعتراف نکرد و قبل از تحلیف داسیلوا کشور را به مقصد ایالات متحده ترک کرد.

 

مسیر آشوب و خرابکاری پذیرفته نیست

داسیلوا دوشنبه شب در نشستی تلویزیونی با فرمانداران ایالت گفت: «اجازه نخواهیم داد دموکراسی از دست ما خارج شود. به نام دفاع از دموکراسی، با هیچ کس به شیوه اقتدارگرایانه رفتار نخواهیم کرد، اما از آشوب و خرابکاری هم بی‌اهمیت نمی‌گذریم. ما بررسی می‌کنیم و می‌فهمیم که چه کسی از این رخداد حمایت مالی کرده است.» داسیلوا که شب شورش از کاخ ریاست‌جمهوری بازدید کرد و در میان شیشه‌ها و اثاثیه شکسته قدم زد، تقصیر را به گردن بولسونارو انداخت. رئیس‌جمهوری منتخب برزیل یکشنبه گفت: «او فقط این آشوب را تحریک یا تشویق نکرد، بلکه همچنان از طریق رسانه‌های اجتماعی این کار را ادامه می‌دهد.»

این تهاجم که صحنه‌های فتح کنگره آمریکا توسط طرفداران افراطی ترامپ را تداعی کرد، به‌سرعت توسط رهبران جهان، از جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه گرفته تا سران کشورهای آمریکای لاتین محکوم شد. بایدن در توییتر خود ضمن محکوم‌کردن حمله به دموکراسی در برزیل، نوشت: «نهادهای دموکراتیک برزیل از حمایت کامل ما برخوردارند و نباید اراده مردم برزیل تضعیف شود.» او افزود که مشتاقانه منتظر همکاری با رئیس‌جمهوری برزیل، لولا داسیلواست. دولت پرتغال در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدامات خشونت‌آمیز و بی‌نظمی را که در برازیلیا رخ داد، محکوم و از مقامات برای بازگرداندن نظم و قانون حمایت می‌کند. در همین حال، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در حمایت از لولا، رئیس‌جمهوری  به دیگر رهبران جهان پیوست: «به اراده مردم برزیل و نهادهای دموکراتیک باید احترام گذاشت.« مکرون در توییتر نوشت: «لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری می‌تواند روی حمایت بی‌قید و شرط فرانسه حساب کند.»

 

دستگیری 1500 نفر از حامیان رئیس‌جمهوری سابق

 بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا با لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا ،رئیس‌جمهوری برزیل، روز دوشنبه تماس تلفنی داشت و در آن خشونت و حمله به نهادهای دموکراتیک را محکوم کرد و خواستار انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در برازیلیا شد. بایدن همچنین گفت که لولا دعوت به واشنگتن برای «مشاوره‌های عمیق» در اوایل فوریه را پذیرفته است. فلاویو دینو، وزیر دادگستری برزیل می‌گوید: «آنها دربرهم زدن دموکراسی برزیل موفق نخواهند شد. ما باید این را به طور کامل، با تمام قاطعیت بگوییم. ما مسیر آشوب و جنایت را برای دعواهای سیاسی در برزیل نخواهیم پذیرفت.»

مقامات برزیل حدود 1500 نفر از حامیان رئیس‌جمهوری سابق ژائیر بولسونارو را که در شورش‌هایی که کنگره و ساختمان‌های دیگر را هدف گرفته بودند، بازداشت کردند، زیرا دولت تحقیقات خود را در مورد اوباش و اینکه چه کسی ممکن است از آن حمایت مالی کرده باشد، گسترش داده است.

 

بولسونارو در اقامت موقت در فلوریدای آمریکا

بولسونارو در حمله به ادارات دولتی و کاخ ریاست‌جمهوری غایب بود. او ماه گذشته درست قبل از پایان دوره خدمتش به ایالات متحده پرواز کرد و اقامت موقت فلوریدا را گرفت. بولسونارو با شکستن سنت دیرینه، در مراسم تحلیف لولا در اول ژانویه حضور نداشت و بدون حضورش ریاست‌جمهوری را به او سپرد. رئیس‌جمهوری لولا، بولسونارو را به تحریک حمله روز یکشنبه متهم کرده، اما رئیس‌جمهوری سابق مسئولیت آن را رد کرده است.

روز دوشنبه، همسر بولسونارو، میشل بولسونارو، در اینستاگرام نوشت که شوهرش با درد شکم مربوط به حمله‌ای با چاقو در سال 2018 تحت نظر است. روزنامه برزیل O Globo اولین بار گزارش داد که بولسونارو در بیمارستانی خارج از اورلاندو است. با این حال گزارش شده که بولسونارو دارای ویزای ایالات متحده است که برای سران کشورها صادر می‌شود. وزارت امور خارجه آمریکا در مورد وضعیت ویزای بولسونارو اظهار نظری نمی‌کند، اما ند پرایس، سخنگوی این وزارتخانه گفته هرکسی که با ویزای مقامات خارجی وارد می‌شود، باید در مدت 30 روز ایالات متحده را ترک یا برای تغییر وضعیت مهاجرت اقدام کند.

 

تلاش لولا برای بازگرداندن نظم

لولا که در جریان حمله به پایتخت در سائوپائولو بود، اواخر یکشنبه به برازیلیا رسید و قول داد «کودتاچیانی» که باعث تخریب اموال عمومی شدند، مجازات می‌شوند. دولت کنترل امنیت منطقه برازیلیا را تا پایان ماه به دست گرفت و ایبانیس روچا، فرماندار منطقه را به مدت 90 روز تعلیق کرد. لولا روز دوشنبه در نمایش اتحاد، با رهبران کنگره و دیوان‌عالی دیدار کرد. آنها در بیانیه‌ای مشترک گفتند که از جامعه خواسته‌اند «در دفاع از صلح و دموکراسی میهن خود» آرامش خود را حفظ کنند. در این بیانیه آمده است: «آنچه اکنون کشور به آن نیاز دارد، عادی‌بودن، احترام و تلاش برای پیشرفت کشور و عدالت اجتماعی است.»

 

بزرگ‌ترین حمله به ساختمان‌های دولتی بعد از سقوط دیکتاتوری نظامی

به گزارش وال استریت ژونال، شورش روز یکشنبه یکی از بزرگ‌ترین حملات به ساختمان‌های دولتی از زمان سقوط دیکتاتوری نظامی کشور در سال 1985 بود. این شورش پس از نزدیک‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ برزیل که با اعمال خشونت‌آمیز از سوی چپ‌ها و راست‌ها همراه بود، رخ داد. پلیس ضدشورش معترضان را تا شب یکشنبه مجبور به بازگشت به خیابان‌های برازیلیا کرده بود. گروه‌های کوچکی از حامیان بولسونارو بامداد دوشنبه به‌طور موقت بزرگراه‌های سائوپائولو را مسدود کردند و زباله‌ها و لاستیک‌ها را قبل از رسیدن پلیس به آتش کشیدند.

 

رکود اقتصادی و هراس مردم

آنتونیو گونتیخو، مکانیک بازنشسته 66 ساله برزیلی می‌گوید تاجران شهرش به او کمک کرده‌اند تا هزینه سفر 10 ساعته با اتوبوس به برازیلیا از ایالت میناس گرایس را بپردازد: «من اینجا هستم تا برای آزادی خود بجنگم.» مانند بسیاری از حامیان بولسونارو، او عنوان می‌کند که از اقتصاد برزیل در زمان ریاست حزب کارگر داسیلوا که اخیرا بدترین رکود اقتصادی را تجربه می‌کند، می‌ترسد. داسیلوا که در آوریل 2018 به اتهام فساد و پولشویی به عنوان بخشی از رسوایی قراردادهای نقدی به زندان افتاد، 19 ماه بعد براساس حکم دادگاه عالی آزاد شد. او هرگز از این پرونده تبرئه نشد، اما منکر اتهاماتش شد و گفت که قربانی شکار جادوگران سیاسی جناح راست بوده است. این شهروند برزیلی می‌گوید: «کشور ما بسیار غنی است، اما همه چیز را از دست خواهیم داد. من تمام عمرم کار کرده‌ام تا بتوانم خانه و ماشین بخرم و می‌دانم که این دولت می‌خواهد دارایی‌های ما را بگیرد.»

فلاویو دینو، وزیر دادگستری جدید برزیل، اواخر یکشنبه گفت بازرسان افرادی را شناسایی کرده‌اند که هزینه 40 اتوبوس برای آوردن حامیان بولسونارو به برازیلیا برای تظاهرات را پرداخته‌اند. او بدون نام بردن از آنها گفت این افراد در حال دستگیرشدن هستند. او همچنین یک خط تلفن عمومی برای دریافت اطلاع از تظاهرات که آن را «حملات تروریستی» توصیف کرد، باز کرد.

 

حمایت احتمالی تاجران سرشناس برزیلی از بولسونارو

در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل، دادگاه عالی این کشور تحقیقاتی از تعداد انگشت‌شماری از تاجران ثروتمند برزیل آغاز کرده بود و آنها را متهم به مشارکت در قدرت گرفتن احتمالی بولسونارو در صورت شکست او کرده بود. الکساندر دی موراس، قاضی دیوان‌عالی کشور در دستوری که روز دوشنبه صادر شد، به پلیس نظامی گفت که اردوگاه‌های حامیان بولسونارو را در خارج از مقر ارتش برازیلیا و در سراسر کشور پاکسازی کند. او خواستار برکناری ایبانیس روچا، فرماندار برازیلیا و متحد بولسونارو برای سه ماه آینده شد. قاضی دیوان‌عالی برزیل عنوان کرد این حملات فقط می‌تواند با رضایت و حتی مشارکت فعال مقامات ذی‌صلاح امنیت عمومی رخ دهد.

آنتونیو گونتیخو، مکانیک بازنشسته 66 ساله برزیلی می‌گوید تاجران شهرش به او کمک کرده‌اند تا هزینه سفر 10 ساعته با اتوبوس به برازیلیا از ایالت میناس گرایس را بپردازد: «من اینجا هستم تا برای آزادی خود بجنگم.» مانند بسیاری از حامیان بولسونارو، او عنوان می‌کند که از اقتصاد برزیل در زمان ریاست حزب کارگر داسیلوا که اخیرا بدترین رکود اقتصادی را تجربه می‌کند، می‌ترسد.

بولسونارو هنوز علنا اعتراف نکرده که در انتخابات اکتبر شکست خورده است، اگرچه او در اظهاراتی در اواخر یکشنبه در توییتر هرگونه حمله به ساختمان‌های دولتی را محکوم کرد. پلیس نظامی سوار بر اسب روز دوشنبه اردوگاه‌های معترضان در خارج از مقر ارتش پایتخت، جایی که حامیان بولسونارو از زمان انتخابات در آن اردو زده بودند، محاصره و پاکسازی کرد.

 

صدور حکم مداخله فدرال در برازیلیا

داسیلوا نیروهای نظامی برازیلیا را متهم کرد که برای مهار تظاهرکنندگان که بسیاری از آنها بیش از یک ساعت راهپیمایی کرده بودند تا به کاخ ریاست‌جمهوری برسند، اقدامی نکرده است. او حکم مداخله فدرال در برازیلیا را صادر کرد، اقدامی اضطراری که از طریق آن دولت فدرال به طور موقت مقامات ایالتی را که مسئول امنیت عمومی هستند، جایگزین می‌کند.

کارشناسان سیاسی معتقدند تصمیم دادگاه عالی برای برکناری فرماندار پایتخت، خطر تشدید اعتراضات در میان بسیاری از حامیان بولسونارو را تشدید کرده است؛ این سیاستمدار راست گرای برزیلی اغلب عالی‌ترین قضات کشور را به تجاوز از نقش خود در حمایت از حزب چپ‌گرای داسیلوا متهم می‌کند. گفتنی است 11 قاضی دادگاه عالی برزیل که مادام‌العمر منصوب می‌شوند، مجاز به اقدام در مورد مسائل قانون اساسی هستند، اما با توجه به اینکه این کشور آمریکای لاتین دارای یکی از طولانی‌ترین قوانین اساسی در جهان است، آنها قدرت تصمیم‌گیری در مورد موضوعات مختلف را دارند. در دولت بولسونارو، دیوان‌عالی نقش فعالی در مقابله با مواضع ضد دموکراتیک او  و حامیانش داشت از جمله بستن پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی، دستور دستگیری و برانگیختن انتقاد احزاب راست‌گرا؛ تصمیماتی که دادگاه عالی را به نیرویی اقتدارگرا تبدیل کرده است.

 

انتهای پیام //