۱۹۷ امدادگر، ۱۶ روز مبارزه، برای ۱۱ زندگی و هزاران آواره

فاطمه عسگری‌نیا- شهروند آنلاین:اولین تیمی که از ایران برای امدادرسانی به مناطق زلزله‌زده ترکیه اعزام شد، از جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی و اردبیل بود.  نزدیکی مسافت و اشتراکات فرهنگی و زبانی هم عامل این موضوع بود. میر علی آقا سیدی، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان آذربایجان شرقی، که به عنوان سرپرست تیم در این ماموریت حاضر بود به «شهروند» می‌گوید: «تیم ما شامل 45 نفر از امدادگران آذربایجان شرقی و اردبیل و 45 نفر کادر درمانی با هواپیمای 130 ارتش همراه با 8 تن اقلام امدادی راهی مناطق زلزله‌زده ترکیه شد.»

سیدی توضیح می‌دهد به محض اینکه به ترکیه رسیدیم از مسئولان امدادی این کشور خواستیم ما را به نقطه‌ای ببرند که بیشترین خسارت‌ را دیده و مردم نیازمند کمک‌ بیشتری هستند: «ما را به منطقه اصلاحیه فرستادند. نه از آب و برق در آن خبری بود، نه امکانات دیگر. تمامی زیرساخت‌ها از بین رفته بود. منطقه تخریب شده بود، حتی تنها بیمارستان آن هم به شدت خسارت دیده بود.»

نیروهای ایرانی به محض رسیدن، چادرهای امدادی خود را برپا و چراغ کمپ‌ها را روشن کردند تا بعد از استقرار در منطقه، کار خود را شروع کنند: «همان شبانه کار جست‌وجو را شروع کردیم. تیم‌های درمانی همراه ما به محض رسیدن، در بیمارستان مستقر شدند و شروع به احیای آن کردند تا زمینه ارائه خدمات درمانی به مردم فراهم شود. در مجموع، تیم ما موفق شد 5 نفر را زنده از زیر آوار بیرون بیاورد و حدود 19پیکر بی‌جان را با کمک تیم‌های امدادی دیگر شناسایی و از زیر آوار خارج کند.»

میر علی آقا سیدی گرچه به‌عنوان سرپرست گروه اعزامی از ایران به ترکیه در ماموریت حضور داشت، اما در تمام طول 8 روزی که در مناطق زلزله‌زده حاضر بود، پابه‌پای امدادگران و نجاتگرانش کار کرد؛ به‌طوری که روزی یکی از زلزله‌زده‌های ترکیه نزدش می‌آید و می‌گوید: «از همه ایرانی‌ها که با جان و دل به مردم زلزله‌زده ترکیه خدمت می‌کنند، سپاسگزاریم. ما هر جا می‌رویم صحبت از کار نیک شما هلال احمری‌های ایران است.»

نفسی تازه می‌کند و آرام می‌گوید هیچ‌وقت روزی را که پسربچه‌ای را از زیر آوار زنده خارج کردم، فراموش نمی‌کنم: «‌بچه‌ها در دو ساختمان مشغول جست‌وجو بودند. از یکی از ساختمان‌ها جنازه زن جوانی بیرون کشیده شد. همه ناراحت بودند که صدای پارس یکی از سگ‌های جست‌وجو نگاه‌ها را به ساختمان دوم گره زد. تیم‌های امدادی سریع خود را به آن نقطه رساندند و بعد از اطمینان از زنده‌بودن فرد زیر آوار، نسبت به رهایی او اقدام کردند. صورت پسرک غرق در خاک و غبار بود، اما شوق را می‌شد در چشم‌های حیرت‌زده‌اش به خوبی دید.»

معجزه را به چشم دیدم

پژمان سبحانی، داوطلب اردبیلی حاضر در  ماموریت امدادرسانی به زلزله‌زده‌های ترکیه هم در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «ساعت 10 صبح روزی که زلزله آمده بود به ما آماده‌باش دادند و عصر همان روز همراه با تیم آذربایجان شرقی راهی منطقه شدیم.» از وضعیت اسفبار و مردم غمدیده منطقه زلزله‌زده اصلاحیه برایمان تعریف می‌کند: «مردم هراسیده و داغدار بودند. آنقدر جو حاکم بر منطقه سنگین بود که همه دل‌مان می‌خواست کار جست‌وجو را سریع شروع کنیم به امید اینکه جان کسی را از زیر آوار نجات دهیم. همین هم شد و بچه‌ها موفق شدند بعد از ساعتی تلاش با کمک «اشلی» سگ جست‌وجوگر همراه تیم، پسربچه 13ساله‌ای را از زیر آوار خارج کنند.»

از لحظه نجات این پسر برایمان می‌گوید: «آواری که این بچه زیرش گرفتار شده بود، به‌صورت طبقه‌ای بود و زنده‌ماندن او معجزه‌ای بود که به چشم خودم دیدم. وقتی از زیر آوار خارجش کردیم، صورت بچه از گرد و غبار نشسته بر آن دیده نمی‌شد. همه بچه‌ها از خوشحالی گریه می‌کردند. هیچ وقت این حس و حال را فراموش نمی‌کنم.»

کسی جرأت بازگشت به خانه نداشت

محمد کبادی هم از امدادگران و نجاتگرانی است که از سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر همراه با تیمی به سوریه اعزام شد. او و دوستانش به محض رسیدن به مناطق زلزله‌زده سوریه در «شعار» از ساعت 22 کار امداد و جست‌وجو را شروع کردند: «وقت را تلف نکردیم. سریع با کمک تجهیزاتی که داشتیم آماده امدادرسانی شدیم. عملیات تا حوالی ساعت 5 صبح طول کشید و در نهایت موفق شدیم پیکر بی‌جان 5 نفر از مردم منطقه را از زیر خروارها خاک رها کنیم.» تیم 11نفره اعزامی به سوریه علاوه بر شعار، در مناطق کرب‌الجبل و مشارقه هم کار امدادرسانی را دنبال می‌کردند: «بعد از انجام و تکمیل کار جست‌وجو و نجات، اردوگاه اضطراری ایجاد کردیم و با توزیع غذای گرم موجبات آرامش روحی و روانی مردم را فراهم کردیم.»

به گفته او، زخم‌های شهر حلب از جنگ و زلزله عمیق‌تر شده بود: «مردم زلزله‌زده از حداقل امکانات محروم بودند. فقط ساعات محدودی برق داشتند و کسی جرأت بازگشت به خانه‌های نیمه‌جان خود را نداشت. در این شهر، 4 هزار ساختمان ناایمن و به یادگارمانده از زمان جنگ بود.»

او خاطراتی هم از همکاری با تیم‌های امدادی کشورهای همسایه در سوریه دارد و می‌گوید: «‌با امدادگران ارمنستان روی یک ساختمان کار می‌کردیم که خطاب به ما گفتند ما هم مثل شما آریایی هستیم با تمدنی کهن و  خوشحالیم که در این عملیات امداد همراه ایرانی‌ها هستیم.»

به‌سرعت در مناطق زلزله‌زده حاضر شدیم

به گفته بابک محمودی، سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ایران، از همان دقایق اول، کار رصد و جمع‌آوری اطلاعات و آمار در مرکز کنترل و هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات آغاز شد. به محض استمداد بین‌المللی کشورهای حادثه‌دیده، برنامه‌ریزی برای اعزام نیرو و تجهیزات عملیاتی به مناطق زلزله‌زده آغاز شد و سریع در مناطق زلزله‌زده حاضر شدیم: «در اولین اعزام ما  تیم‌های عملیاتی (جست‌وجو و نجات و درمان) از استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی به استعداد 50 نفر برای اعزام به کشور ترکیه (استقرار در غازی آنتپ و شهر اصلاحیه) آماده شدند. گروه دوم تیم‌های امدادی ایران همراه با 34 نفر از نیروهای سازمان امداد و نجات استان قم، قزوین و سازمان اورژانس کشور نوزدهم بهمن ماه به منطقه آدی‌یامان کشور ترکیه اعزام شدند.»

از آنجا که در کنار ترکیه، مناطق جنوبی سوریه هم خسارت زیادی از زلزله دیده بودند، تیم 11نفره‌ای از نیروهای سازمان امداد و نجات هلال احمر و جمعیت هلال احمر تهران هم به شهر حلب سفر کردند. محمودی می‌گوید: «برای نخستین‌بار به منظور ارائه خدمات امدادی در ترکیه و سوریه انتقال هوایی 2 دستگاه خودروی نجات و 3 دستگاه خودروی امدادی با هماهنگی و همکاری نیروی هوایی ارتش اتفاق افتاد و با توجه به امکاناتی که همراه داشتیم، موفق شدیم ضمن تدوین طرح ایجاد اردوگاه اسکان اضطراری و امکانات مورد نیاز، طی هماهنگی‌های انجام‌شده نسبت به ایجاد اردوگاه اسکان اضطراری در ترکیه و سوریه اقدام کنیم.»

محمودی درخصوص امکانات عملیاتی و اقدامات تیم‌های اعزامی به کشور ترکیه و سوریه می‌گوید که 37 تیم عملیاتی اعزام‌شده به مناطق زلزله‌زده ترکیه و سوریه مجموعا در 5 منطقه زلزله‌زده این دو کشور مشغول  امدادرسانی شدند که 3 منطقه اصلاحیه، آدی‌یامان و هاتای در ترکیه بود و دو منطقه حلب و لاذقیه در سوریه قرار داشت: «از مجموع 197 امدادگر اعزام شده به این مناطق، 183 نفر در ترکیه و 14 نفر هم در سوریه به صورت شبانه‌روزی مشغول یاری رساندن به مردم زلزله‌زده بودند.»

مجهز به مناطق زلزله‌زده رفتیم

تیم‌های اعزامی به مناطق زلزله‌زده با امکانات کامل در ترکیه و  سوریه حاضر شدند. از تیم آنست همراه با 5 قلاده سگ زنده گرفته تا تجهیزات لجستیک: «تیم‌های امدادی ما 14 دستگاه سیستم برش بتون و فولاد، 2 دستگاه خودروی نجات و 3 دستگاه خودروی امدادی در اختیار داشتند که با کمک این تجهیزات توانستند با انجام عملیات جست‌وجو در 83 آپارتمان تخریب‌شده در ترکیه و 11 آپارتمان ویران در سوریه 11 نفر را به صورت زنده در ترکیه از زیر آوار نجات دهند.»

به گفته محمودی، امدادگران هلال احمر ایران همچنین در این مدت توانستند 50 جسد را در ترکیه و 11 جسد را در سوریه شناسایی و از زیر آوار خارج کنند.

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که امدادگران هلال احمری در مناطق زلزله‌زده ترکیه و سوریه انجام دادند و در سایه آن توانستند آرامش را به میان زلزله‌زده‌ها بیاورند، ایجاد اردوگاه‌های اسکان اضطراری بود. سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر می‌گوید: «هلال احمر مجموعا 10 اردوگاه در مناطق زلزله‌زده دو کشور ایجاد کرد. یکی در سوریه به ظرفیت 100 خانوار و 9 اردوگاه هم در ترکیه به ظرفیت 830 نفر.»

سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ارزش مالی کمک‌های امدادی ارائه‌شده در ترکیه و سوریه را 35.5 میلیارد تومان عنوان کرده و ادامه می‌دهد: «3716 دستگاه چادر ،20875 تخته پتو، 6837 تخته موکت، 3404 بسته غذای 72ساعته، 650 بسته غذایی یک‌ماهه، 1040 روغن، 1132 اقلام بهداشتی، 50 دستگاه بخاری برقی ، 10150 کیلوگرم نایلون به مناطق زلزله‌زده ترکیه و سوریه اهدا شده است.»