هانا پيرصالح| چینی، ژاپنی، روسی؟ کدام یک؟ دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان‌های خارجی هر ساله با این چالش مواجه‌اند که کدام زبان را به صورت آکادمیک دنبال کنند و برای پیگیری علاقه‌مندی‌های خود در این حوزه، کدام یک را بخوانند؟ به‌خصوص که در سال‌های اخیر، به دلیل گسترش اینترنت، نسل جوان بیشتر با زبان انگلیسی آشنایی پیدا کرده و شاید بخواهد به‌عنوان رشته دانشگاهی، زبان دیگری را انتخاب کند. آنچه در ادامه می‌خوانید گزارشی است درباره بعضی رشته‌های زبان‌های خارجی در دانشگاه‌های ایران، قابلیت‌ها، دشواری‌ها و سهولت یادگیری آنها. همچنین گفت‌وگویی انجام داده‌ایم با دکتر آیت حسینی، استاد زبان ژاپنی در دانشگاه تهران.
ژاپنى
طى چند سال اخير، علاقه‌مندى نوجوانان به زبان ژاپنى، به علت محبوبيت بى‌سابقه انيمه و مانگا، افزايش چشمگيرى داشته، اما صرفا دوست داشتن انيمه دليل بر موفقيت نمي‌شود و همانند تمامى رشته‌ها، مهارت يافتن در زبان ژاپنى نيازمند تمرين و ممارست است. گرچه نوشتار اين زبان در نگاه اول دشوار به نظر مي‌رسد، اما غيرقابل فهم نيست و در كنار اين دشوارى، زيبايى خاص خودش را هم دارد، زيرا هر عبارت داراى معنا و فلسفه عميقى است كه زبان‌آموز را به وجد مى‌‌آورد؛ پس اجازه ندهيد ظاهر چالش‌برانگيزش مانع شما باشد! اين رشته از سال ۱۳۷۳ به‌طور رسمى به دانشكده ادبيات و زبان‌های خارجى دانشگاه تهران وارد و پذيرش دانشجو در مقطع كارشناسى آغاز شد. طبیعتا محوريت آن هم حول يادگيرى زبان ژاپنى و آشنايى با ادبيات و فرهنگ اصيل این كشور است. همچنین تمركز اصلى آن بر كسب مهارت‌هاى چهارگانه زبان ژاپنى (درك مطلب، مكالمه، خواندن و نوشتن) است که مي‌تواند مهارت‌های علاقه‌مندان به يادگيرى اين زبان را تقویت کند. ضمن اینکه اين رشته براى علاقه‌مندان آن، موقعيت‌هاى خوبى فراهم مي‌كند كه از جمله آنها مي‌توان به بورسيه تحصيلى ژاپن اشاره كرد. از آنجايى كه آموزشگاه‌هايى كه زبان ژاپنى را به‌طور اصولى تدريس مي‌كنند، انگشت‌شمارند، بنابراین تحصيلات دانشگاهی در اين رشته، موقعيتى طلايى براى يادگيرى استاندارد این زبان است. یکی از دانشجویان این رشته که موفق به اخذ بورسیه تحصیلی یک‌ساله در ژاپن شده است، در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «موضوعی که در این رشته اولویت دارد، بیش از هر چیز پیشرفت مهارت‌های زبانی است. من سه سال از دوران تحصیلم را در ایران بودم و بخش زیادی از آن به علت کرونا مجازی بود. آنچه من طی سه سال تحصیل در دانشگاه خودمان از ژاپنی آموختم، با دانشی که در طول چند ماهی که در ژاپن بودم، کسب کردم برابری می‌کند. این، تاثیر حضور در محیط و مجبور بودن به ارتباط‌گیری دائم با زبان است؛ چراکه فرد باید در طول روز، هم به این زبان سخن بگوید، هم بنویسد و هم بخواند. بنابراین، فرصت بورسیه برای پیشرفت زبان می‌تواند بسیار به علاقه‌مندان این رشته کمک کند.»
چینی
زبان چينى مي‌تواند به‌عنوان مادر زبان‌هاى كشورهاى آسيايى، از جمله كره، ژاپن و تايوان (كه زبان رسمى‌اش چينى است) معرفى شود. اين زبان علاوه بر اينكه بيشترين تعداد سخنگو را دارد، به علت موقعيت كشور چين در جهان، روز به روز متقاضيان بيشترى براى يادگيرى پيدا مي‌كند. آموزش زبان چینی، اولين‌بار در دانشگاه بهشتى شروع شد و اكنون در دانشگاه‌هاى تهران و علامه طباطبايى هم تدریس می‌شود؛ هرچند هنوز هم رشته‌اى تازه به حساب مى‌آيد. تمركز اصلى در اين رشته، درك مطلب، خواندن، نوشتن و مكالمه به زبان چينى است. علاوه بر آن، دانشجويان با فرهنگ، تاريخ و ادبيات كشور چين هم آشنا مي‌شوند. هدف از دوره كارشناسى این رشته در دانشگاه، اين است كه دانشجو به سطح قابل قبولى از یادگیری زبان چينى برسد. اما از آنجايى كه این زبان در دانشگاه‌هاى گوناگونی تدريس مي‌شود، سرفصل‌هاى يكسانى ندارد و هر دانشگاه با برنامه‌ريزى متفاوتى واحدهاى درسى را تقسيم مي‌كند و ارائه مي‌دهد. البته اين زبان به دلیل پيچيدگى نوشتار و تلفظ‌هاى دشوار، به‌عنوان يكى از زبان‌های سخت يا حتى سخت‌ترين زبان براى يادگيرى شناخته مي‌شود، اما يادگيرى آن غيرممكن نيست. یکی از دانشجویان این رشته در گفت‌وگو با «شهروند» تأکید می‌کند: «پيشرفت در زبان چينى وابسته به تلاش شخصى و استعداد زبانى است. اگر دانشجويى به‌خوبى تلاش كند، بايد بتواند در عرض دو سال به سطح متوسط يا متوسط رو به بالا برسد و در دو سال دوم تحصيل، چينى را به شکل پيشرفته بلد باشد.»
روسى
زبان روسى هم از آن دسته زبان‌هايى است كه به لحاظ جمعيت، تعداد سخنگوهاى زيادى دارد و يادگيرى آن هم داراى مزاياى خاص خود است. اين رشته كه در دانشگاه‌هاى تهران، شهيد بهشتى، علامه طباطبايى، الزهرا و… ارائه مي‌شود، از رشته‌هاى پرمتقاضى گروه زبان‌هاست. هدف اصلى در اين رشته، آموزش زبان گفتارى و نوشتارى است. طى دوره كارشناسى، دانشجويان در خواندن، نوشتن، مكالمه و درك مطلب زبان روسى مهارت كسب مي‌كنند و در كنار آن با فرهنگ كشور روسيه هم آشنا مي‌شوند كه خود بخش مهمى از آموزش است. البته زبان روسى ممكن است براى يادگيرى دشوارتر از باقى زبان‌ها به نظر برسد، اما جاى نگرانى نيست؛ چنانکه یکی از دانشجویان این رشته در گفت‌وگو با «شهروند» عنوان می‌کند: «زبان روسى نسبت به زبان‌هاى فرانسوى، اسپانيايى و امثال آنها، سنگين‌تر است و براى مسلط‌شدن به آن تمرين بيشترى نياز است، اما به‌طور كلى، سختى در يادگيرى زبانى كه به آن علاقه داريد، معنايى ندارد. اگر زمان كافى براى تمرين و يادگيرى صرف کنید، مهارت لازم را به دست خواهيد آورد. اما اگر با آگاهى و علاقه به سراغ اين رشته نياييد، به مشكل برخواهيد خورد.»