سه جراحی دیسک کمر و زیبایی در پایتخت با مرگ هر سه بیمار پایان یافت. سه بیمار در سه بیمارستان مختلف تحت عمل جراحی قرار گرفتند اما هیچ‌کدام سالم بیرون نیامدند. حالا سه پرونده این بیماران در دادسرای جنایی پایتخت به جریان افتاده است. با دستور بازپرس جنایی تهران، پرونده برای تحقیقات بیشتر به دادسرای جرایم پزشکی ارجاع شد تا مشخص شود عامل مرگ این سه بیمار قصور پزشکی بوده یا علت دیگری مرگ این بیماران را رقم زده است.
دو مادر و یک ترنس عراقی سه بیماری هستند که از بیمارستان زنده بازنگشتند. حالا خانواده‌های این بیماران در دادسرای جنایی تهران طرح شکایت کرده‌اند.
جراحی مرگبار نخست
نخستین پرونده مربوط به مادری است که به تجویز پزشک متخصص راهی اتاق جراحی شد.
درد کمر داشت. مدت‌ها بود که از درد در ناحیه کمر رنج می‌برد. توصیه پزشکش را قبول کرد و با رضایت خانواده‌اش پا به اتاق جراحی گذاشت.
باید از ناحیه دیسک کمر مورد جراحی قرار می‌گرفت. از آنجاکه پزشک معالج تاکید کرده بود با انجام این عمل، درد زن جوان رفع خواهد شد، خانواده‌اش با عمل جراحی موافقت کردند و این زن به اتاق عمل منتقل شد.
هنوز جراحی آغاز نشده بود که به همراهان منتظر پشت در اتاق عمل خبر دادند مادر میانسال، جان باخته است.
شوک بزرگی بود. مادری که برای یک جراحی ساده دیسک کمر به بیمارستان رفته بود تا بهبود پیدا کند، اما نفسش بند آمده و جان باخته بود. خانواده‌اش به‌شدت بی‌تابی می‌کردند و نمی‌دانستند چگونه سرنوشت مادرشان با مرگ گره خورده است.
خیلی زود خانواده این زن به کلانتری ابوسعید رفتند و از پزشک معالج شکایت کردند. بررسی‌ها نشان می‌داد این زن پیش از جراحی و پس از تزریق پزشک بی‌هوشی جان باخته است. پسر این زن به ماموران گفت: «مادرم مشکل کمر درد داشت. یکی از مهره‌های ستون فقراتش درگیر شده بود. تنها راه‌حل پزشک معالجش جراحی کمر بود. چاره‌ای نبود مادرمان باید عمل می‌شد. ما هم موافقت کردیم. روز جراحی همراه یکدیگر به بیمارستان آمدیم. صف طویلی برای جراحی بود. ما هم به انتظار نشستیم. تااینکه نوبت مادرم شد اما وقتی وارد اتاق جراحی شد دلشوره عجیبی سراغم آمد. هر پرستار و کادر درمانی که از اتاق بیرون می‌آمدند از مادرم سؤال می‌کردم. تااینکه چهره یکی از پرستاران مرا ترساند. آشفته شدم سراسیمه خود را به کنار در اتاق عمل رساندم. همان‌جا بود که متوجه شدم، مادرم تمام کرده است.»
هنوز باور ندارد مادرش دیگر نیست. بغض صدایش را می‌لرزاند.
«مادرم ایست تنفسی کرده بود و من این سوی در شیشه‌ای هیچ کاری نمی‌توانستم بکنم. تنها کلمه‌ای که از پزشکش به‌خاطر دارم واژه «متاسفم» است.
تاسف، مادرم را دوباره زنده نمی‌کند. سهل‌انگاری تیم پزشکی مادرمان را از ما گرفت و ما را سیاهپوش کرد.»
دومین مرگ غم‌انگیز یک مادر
پرونده دوم هم مربوط به یک مادر است. پرونده‌ای مشابه که در دادسرای جنایی پایتخت به جریان افتاد و برای رسیدگی‌های تخصصی به دادسرای ویژه جرایم پزشکی ارجاع شد.
این مادر هم در یک جراحی دیسک کمر سرنوشتش با مرگ گره خورد. پرونده این زن اما کمی تفاوت داشت.
مادری که تحت جراحی قرار گرفت، اما پس از جراحی دچار مشکلات پزشکی شد. یک هفته هم در بخش آی‌سی‌یو بستری بود، اما در نهایت جان باخت.
ظهر ۲۷ اردیبهشت، خانواده این زن به کلانتری پاسداران رفتند و از تیم پزشکی معالج مادرشان شکایت کردند.
همسر این زن به ماموران گفت: «اعظم احساس درد شدیدی در ستون فقرات خود داشت. به یک دکتر مراجعه کردیم و او گفت باید حتما عمل شود. هفته گذشته همسرم را در بیمارستان بستری کردیم و چهارشنبه صبح عمل شد؛ همسرم ساعت‌ها در اتاق جراحی بود. نگران بودیم و وحشت‌زده. مطمئن شده بودیم اتفاق بدی افتاده است. تااینکه جراحی تمام شد و پرستار خبر آورد که اعظم را باید به آی‌سی‌یو ببرند، اما چرا باید برای یک عمل معمول دیسک کمر، کسی را به آی‌سی‌یو ببرند؟
یک هفته اعظم در بخش آی‌سی‌یو بود تااینکه ناگهان دچار تشنج شد و جانش را از دست داد. هر کسی خود را در مرگ همسرم مبرا می‌داند و اشتباهش را بر گردن دیگری می‌انداز‌د. یکی می‌گوید مقصر پزشک است، دیگری ریکاوری را مشکل‌ساز می‌داند و آن یکی دکتر بی‌هوشی را. حالا ما آمده‌ایم شکایت کنیم تا دلیل اصلی مرگ همسرم را بدانیم.»
مرگ یک تبعه عراقی
آخرین پرونده مرگ سه بیمار مربوط به تبعه‌ای عراقی است که به همراه مترجمش در یکی از مراکز درمانی شمال تهران قربانی مرگ شد. این ترنس عراقی برای پیکرتراشی و جراحی زیبایی در بیمارستان بستری شد. به اتاق جراحی رفت اما هرگز بازنگشت. همین شد که در کلانتری نیاوران از پزشک معالج این ترنس ۳۵ ساله عراقی شکایتی مطرح شد.
بررسی‌ها نشان می‌داد این ترنس عراقی برای جراحی زیبایی به ایران آمده بود. می‌خواست جراحی پیکرتراشی انجام دهد اما پس از عمل، دیگر به هوش نیامد و همین شد که سومین پرونده قصور پزشکی روز ۲۷ اردیبهشت پیش روی وحید ناصری، بازپرس، قرار گیرد.
با دستور بازپرس ویژه قتل عمد شعبه چهارم دادسرای امور جنایی، اجساد سه بیمار برای معاینات دقیق‌تر به پزشکی قانونی منتقل شد و پرونده برای رسیدگی قضایی به دادسرای ناحیه 26(جرایم پزشکی) ارجاع داده شد.
تفاوت تخلف و جرم در جرایم پزشکی
اگر کوتاهی‌های پزشکی منتهی به صدمات بدنی و فوت بیمار شود، جرم غیرعمد تلقی می‌شود. زیرا در قانون مجازات اسلامی، اصل بر این است که اعمال عمدی جرم تلقی می‌شوند. قانونگذار در مورد جرایم غیرعمدی مانند قصور پزشکی اگر منتهی به صدمات بدنی و فوت بیمار شود، جرم‌انگاری کرده است. درصورت صدمات بدنی به بیمار، پزشک باید دیه آن را بپردازد و در مواردی که منتهی به فوت بیمار شود، طبق ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی، فرد خاطی علاوه‌بر پرداخت دیه درصورت مطالبه از ناحیه اولیای‌دم، به حبس از یک تا سه سال نیز محکوم می‌شود.
هم‌اکنون براساس مقررات موجود، تخلفات پزشکان صرفا در سازمان نظام پزشکی رسیدگی می‌شود اما اگر همین قصور پزشکی منتهی به صدمات جسمانی و فوت بیمار شود، قطعا در دادگاه‌های دادگستری به آن پرداخته می‌شود. براساس تبصره ماده ۲۴ از قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی، تخلف به‌معنای رعایت نکردن موازین شرعی، قانونی، مقررات، نظامات دولتی و صنفی و حرفه‌ای، عدم‌رعایت شئونات شغلی، صنفی و حرفه‌ای و نیز سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی است. یعنی این اقدامات تا زمانی که منتهی به ورود صدمات جسمانی و فوت نشده، تخلف محسوب می‌شوند. بنابراین طبق قوانین و مقررات موجود، تخلفات را در سازمان نظام پزشکی رسیدگی می‌کنیم و تخلفاتی که منتهی به صدمات جسمانی می‌شوند در دادگاه‌های دادگستری رسیدگی خواهند شد.
قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی در سال ۱۳۷۴ مصوب شد و در بند ۶ ماده ۳ صراحتا اعلام شده که تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرفه پزشکی که عنوان جرایم عمومی را ندارند از طریق هیأت‌های ذی‌ربط سازمان و طبق مقررات مربوط رسیدگی می‌شوند.