پی‌گیر اخبار نباشید!
مروری به کتاب‌های عادل فردوسی‌پور به مناسبت انتشار تازه‌ترین ترجمه‌اش با عنوان «پی‌گیر اخبار نباشید!»
عادل فردوسی‌پور: «اگر چون من به بیماری خوره خبری مبتلا شده باشید، خواندن این کتاب پیشنهاد خوبی به نظر می‌رسد! شاید در نگاه اول عجیب باشد آدمی اهل رسانه، کتابی را ترجمه کند که توصیه‌اش را ساده و محکم در عنوان خود جای داده: پی‌گیر اخبار نباشید! همچنان برای خودم هم عجیب مانده!… گرچه در پایان ترجمه این کتاب متحول نشدم، دست‌کم انگیزه‌هایم در پی‌گیری خوره‌مانند اخبار سست‌تر شد.»
شهروندآنلاین: بهار 89 بود. روزهای بعد از بحران سیاسی 88. دور دوم دولت احمدی‌نژاد و وزارت ارشادی که یک‌تنه علیه بعضی ناشران خصوصی ایستاده بود. جان و رمقی برای کتاب و دست‌اندرکاران انتشارات در جریان‌های معترض نمانده بود و جوایز خصوصی هم یکی پس از دیگری حذف شده بود. هنوز البته تا جدی‌ترین بحران‌های «90» چند صباحی مانده بود و فردوسی‌پور همین سال اولین ترجمه‌اش را به بازار فرستاد.
فوتبال علیه دشمن
«فوتبال علیه دشمن» یکی از مهم‌ترین آثار جهان در حوزه تأثیرگذاری یک پدیده در سیاست، جامعه، فرهنگ و تاریخ بود؛ پدیده‌ای به نام فوتبال. کتاب سایمون کوپر به بسیاری زبان‌های دنیا ترجمه شده بود و عجیب بود کسی تا به حال سراغش نرفته بود. قرعه به نام عادل افتاد و ترجمه کتاب را به نشر «چشمه» سپرد. استقبال از کتاب قابل پیش‌بینی بود. به‌سرعت به چاپ‌های پی‌درپی رسید و یکی، دو ماه بعد هم عادل میهمان مهم نمایشگاه کتاب آن سال بود. ازدحام در سالن‌های نمایشگاه انقدر زیاد شد و هجوم طرفداران انقدر فراوان که مأموران برگزاری نمایشگاه از ناشر خواسته بودند میهمان‌شان را زودتر مرخص کند! عادل فردوسی‌پور آن روز با «فوتبال علیه دشمن» به حوزه تألیف و ترجمه پا گذاشت و شروعی بسیار فوق‌العاده داشت؛ هم از جهت انتخاب کتاب و هم از جهت استقبال خوانندگان و علاقه‌مندان. هرچند این بار بخت عادل گره می‌خورد با رویارویی‌های پی‌درپی. آذرماه همان سال یکی از جنجالی‌ترین برنامه‌های «90» در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس شکل گرفت و کار حتی به بازپرسی خصوصیات اخلاقی کشید! طوری‌که بیننده هر آن احتمال می‌داد آنتن زنده علیه عادل بچرخد و برنامه معلق شود.
هنر شفاف اندیشیدن
«90» همچنان ادامه پیدا کرد، اما ناشر کتاب فردوسی‌پور معلق شد. ماجرا به نمایشنامه‌ای برمی‌گشت که گیروگرفت‌هایی پیدا کرد؛ هرچند مشخص بود مسئولان وقت شمشیر را از رو بسته‌اند و هر حرفی در این شرایط بهانه است. به این ترتیب «چشمه» سال بعد در نمایشگاه کتاب نبود و عادل فردوسی‌پور در غرفه ناشر به امضای کتاب پرداخت. همزمان با این وضعیت، اوضاع برنامه «90» هم با گیروگرفت‌های فراوان همراه بود و گاهی جنجال به جایی می‌رسید که می‌گفتی هر آن احتمال پایان این برنامه پربیننده می‌رود. هرچند «90» همچنان تعطیل نشد و عادل هم به ترجمه‌ای دیگر پرداخت؛ «هنر شفاف اندیشیدن» اثر رولف دوبلی. دوبلی در این کتاب در مقالاتی کوتاه و خواندنی به خطاهای انسانی می‌پرداخت و از منظر اقتصاد و روانشناسی، نوید اصلاح زندگی را می‌داد. کتاب از این جهت حتی بیشتر از «فوتبال علیه دشمن» مقبول مخاطبان افتاد و چندین برابر آن، بازچاپ شد.
هنر خوب زندگی کردن
سه سال بعد، یعنی سال 97، فردوسی‌پور کتابی دیگر از این نویسنده و کارآفرین سوییسی ترجمه کرد با عنوان «هنر خوب زندگی کردن». همزمان ناشران دیگر هم سراغ رولف دوبلی رفته بودند و ترجمه‌هایی دیگر هم از این متفکر و دکترای فلسفه در بازار بود. با این حال، ترجمه عادل فردوسی‌پور همچنان به جهت شهرت و مقبولیت بین مخاطبان، پیشتاز بود. هرچند فردوسی‌پور در آستانه جریاناتی قرار می‌گرفت که دوباره خبر از تعطیلی «90» می‌داد. ماجرا در نهایت هم به پایان «90» کشید و در سال انتشار ترجمه «هنر خوب زندگی کردن»، این برنامه پایان یافت.
پی‌گیر اخبار نباشید!
فردوسی‌پور حالا در شرایطی ترجمه کتابی جدید را روانه بازار می‌کند که دو سال از تعطیلی «90» گذشته است. تازگی هم ویدیویی از او در فضای مجازی منتشر شده که خبر از نوعی ناامیدی می‌دهد. مجوز برنامه «90 اینترنتی» هم به عادل فردوسی‌پور داده نشده و مشخص نیست این نوع رویارویی قهرآمیز با او به عنوان یکی تأثیرگذارترین مجریان فوتبال در ایران تا کی ادامه خواهد داشت. ترجمه کتاب سومش هم شاید بشود گفت به نوعی با حال‌وهوای این روزهای عادل هماهنگ است. خودش در مقدمه می‌نویسد: «اگر… چون من به بیماری خوره خبری مبتلا شده باشید، خواندن این کتاب پیشنهاد خوبی به نظر می‌رسد! شاید در نگاه اول عجیب باشد آدمی اهل رسانه، کتابی را ترجمه کند که توصیه‌اش را ساده و محکم در عنوان خود جای داده: پی‌گیر اخبار نباشید! همچنان برای خودم هم عجیب مانده!… گرچه در پایان ترجمه این کتاب متحول نشدم، دست‌کم انگیزه‌هایم در پی‌گیری خوره‌مانند اخبار سست‌تر شد.»
قرص ترک اخبار!
دوبلی در کتاب «پی‌گیر اخبار نباشید!» در پی منع مخاطب از بازشناسی خبر درست از نادرست نیست؛ او به شیوه‌ای کاملا رادیکال از شما می‌خواهد اصلا خبر نخوانید! اگر کتاب «اخبار» آلن دوباتن، متفکر، نویسنده و جستارنویس سوییسی- انگلیسی را خوانده باشید، مؤلف آنجا هم خبر از تشکیک خواندن خبر می‌دهد. با این حال، دوبلی در این کتاب یک‌سره خبرخوانی را زیر سوال می‌برد و آن را مرضی می‌داند که باید هر چه سریع‌تر ترکش کرد. استدلال‌های دوبلی به‌شدت قابل تأمل هستند و پربیراه نیست وقتی می‌گوید شما با خواندن اخبار هیچ چیز مفیدی به زندگی خود اضافه نمی‌کنید. به‌خصوص با گسترش اینترنت و رواج سایت‌های خبری، هر بنگاه خبری در تلاش به دام انداختن مخاطبان است؛ دامی که این نوع بنگاه‌ها می‌چینند این است که به شما می‌گویند برای شما اخباری مهم در آستین دارند، درحالی‌که دوبلی اعتقاد دارد اگر حتی هیچ‌کدام‌شان را هم نخوانید یا نشنوید، هیچ چیزی از زندگی شما کم نمی‌شود. او در خواندن اخبار منفی، دلایلی روانپزشکی و پزشکی مطرح می‌کند که کاملا اثبات‌شده است، اما حتی خواندن اخبار مثبت را هم در بهترین شکل، بیهوده می‌داند؛ کاری که کیفیت زندگی هیچ کسی را بالاتر نبرده است. منتها عجیب اینجاست مترجمی دست به ترجمه این کتاب برده است که همیشه غرق خبر است! «پی‌گیر اخبار نباشید» به‌تازگی از سوی نشر «چشمه» منتشر شده است؛ با ترجمه عادل فردوسی‌پور، بهزاد توکلی و علی شهروز.