در حالی که تحقق عدالت آموزشی و ارائه آموزش با کیفیت به تمام دانشآموزان کشور به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح است اما همچنان این ضرورت از سوی مسئولان مورد توجه قرار نگرفته است.
به گزارش شهروند آنلاین،بهره‌مندی از آموزش با کیفیت به ازای پایگاه اقتصادی یا اجتماعی و سیاسی خانواده، جریان قدرتمندی است که این روزها در حوزه آموزش و پرورش کشور شکل گرفته است و دانشآموزان به تناسب جایگاه اقتصادی و سیاسی خانواده، در مدارس مختلف تحصیل می‌کنند.
در کنار مدارس دولتی عادی که عموماً شهروندان معمولی جامعه را در خود جای داده‌اند، انواع مدارس خاص (سمپاد، شاهد، نمونه دولتی) و مدارس غیردولتی در حال فعالیت هستند که با توجه به پایگاه اقتصادی و سیاسی خانواده، دانشآموزان را ثبت‌نام می‌کنند.
این وضعیت منجر به آن شده است، تمام دانشآموزان کشور از آموزش با کیفیت بهره‌مند نشوند و چند سالی است که عدالت آموزشی و حذف تنوع مدارس به عنوان یک مطالبه جدی از سوی شهروندان عادی جامعه مطرح است اما این موضوع هنوز به عنوان یک ضرورت مهم برای سیاستمداران کشور تبدیل نشده است.
رهبر معظم انقلاب، 11 شهریور 1399 یکی از موارد مربوط به عدالت آموزشی را موضوع «مدارس دولتی» برشمردند و گفتند: “باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی به‌گونه‌ای شود که دانشآموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آنها در کنکور کمتر است و خانواده‌ها نیز تصور کنند فرزندانشان را به یک جای بی‌پناه می‌فرستند.”
طبق آمار اعلام شده، حدود 86 درصد قبولی‌های رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی متعلق به سه دهک بالای اقتصادی بوده همچنین بیش از 84 درصد از قبولی‌های دانشگاه شریف از دهک‌های 8، 9 و 10 هستند؛ یکی از ریشه‌های شکل‌گیری چنین وضعیتی، رویکرد برخی مسئولان و سیاستمداران کشور است که بدون توجه به عدالت، به دنبال گسترش مدارس خاص و غیردولتی و به حاشیه بردن مدارس دولتی عادی هستند.
هم‌اکنون این تعارض شکل گرفته است که برخی می‌گویند، مردم ناچار هستند فرزند خود را به مدرسه غیردولتی ببرند چون وضعیت مدارس دولتی مناسب نیست از سوی دیگر تلاشی برای تقویت مدارس دولتی عادی از سوی مسئولان انجام نمی‌شود بنابراین این شائبه مطرح است که آیا این مدارس تعمداً ضعیف نگه داشته می‌شوند؟
در گفت‌و‌گویی با حضور احمد عابدینی؛ معاون سابق شورای عالی آموزش و پرورش و علی باقر طاهری‌نیا؛ رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ، موضوع توسعه مدارس خاص و غیردولتی؛ آری یا خیر، بررسی شد.
احمد عابدینی؛ معاون سابق شورای عالی آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین عوامل تفکیک مدارس از یکدیگر، محتوای آموزشی، برنامه و فضای مدرسه و معلمان توانمند برای انتقال مناسب محتوای علمی است، گفت: هم‌اکنون تمام مسائل مدارس غیردولتی از تایید معلم و فضای مدرسه تا محتوای آموزشی تحت کنترل وزارت آموزش و پرورش است.
او افزود: تنها تفاوت مدارس دولتی و غیردولتی، منابع مالی و شهریه‌ای است که از والدین دریافت می‌کنند و براساس آن فرصت‌های بهتری را نسبت به مدارس دولتی فراهم می‌کنند.
توسعه مدارس غیردولتی قانون مصوب مجلس و آموزش و پرورش
معاون سابق شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه هم‌اکنون مدرسه‌ای وجود ندارد که از خانواده‌ها پول دریافت نکند، چون دولت نمی‌تواند هزینه‌های مدارس را تأمین کند، عنوان کرد: شورای عالی آموزش و پرورش استانداردهایی تعیین کرده که توسعه مدارس غیردولتی یکی از آنها است.
عابدینی ادامه داد: براین اساس سهم دانشآموزان در مدارس غیردولتی باید به 15 درصد برسد که هنوز این موضوع محقق نشده و 12.5 درصد است همچنین ادامه فعالیت و توسعه مدارس غیردولتی جایگاه قانونی دارد.
او افزود: نمی‌گوییم آموزش رایگان نباشد اما عدالت به معنای توزیع فقر نیست، دولت می‌گوید توانایی تأمین امور روزمره و بسیاری از نیازهای مردم را ندارم و بخشی از مردم هم از منابع مالی خود برای آموزش هزینه می‌کنند، این آموزش طبقاتی نیست. مدارس غیردولتی بار آموزش 2.5 میلیون دانش‌آموز را از دوش نحیف دولت برداشته است.
معاون سابق شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: 203 هزار معلم در مدارس غیردولتی فعالیت می‌کنند و این موضوع بار مسئولیت آموزش و پرورش را کم کرده است؛ اگر مدارس غیردولتی نباشند آیا مشکل آموزش و پرورش حل می‌شود؟ اگر اینگونه بود بنده از مدافعان تعطیلی مدارس غیردولتی هستم.
مردم مجبورند فرزند خود را به مدرسه غیردولتی ببرند
عابدینی تأکید کرد: هم‌اکنون مردم از روی اجبار و نه به دلیل خوشی و پولداری، فرزندان خود را به مدارس غیردولتی می‌فرستند، اگر دولت مدارس دولتی عادی را استاندارد کند بسیاری از والدین به سمت مدارس غیردولتی نمی‌روند.
معدل 11 و رتبه 120 هزار کنکور؛ معلم مدارس
او افزود: 50 درصد معلمان مدارس دولتی عادی، آموزش‌های لازم را طی نکرده‌اند؛ معلم حرفه‌ای استخدام نمی‌کنند، فرد با معدل 11 و رتبه 120 هزار کنکور، معلم شده است یا اینکه با توصیه بخش‌های مختلف، معلم استخدام می‌کنند؛ چگونه معلم 46 ساله را بدون تجربه استخدام می‌کنند آیا این موارد باعث نمی‌شود، مردم از مدارس دولتی بروند؟
معاون سابق شورای عالی آموزش و پرورش بیان کرد: در شهر تهران کلاس 45 نفره در هنرستان داریم و دانشآموزان فضای نشستن و نفس کشیدن هم ندارند، هر کجای دنیا بروید و بگویید در کلاس درس 45 نفری درس می‌خوانید به شما پناهندگی می‌دهند!
مردم درگیر حداقل‌ها؛ ثبت‌نام در مدرسه این دست یا آن دست خیابان!
او با اشاره به اینکه هم‌اکنون والدین برای ثبت‌نام فرزندشان در مدرسه دولتی این سمت خیابان یا آن سمت خیابان هم اختیار ندارند و با مشکلات مختلفی مواجه هستند، افزود: دولت نمی‌تواند و نمی‌خواهد این مشکلات را حل کند؛ آموزش و پرورش باید اراده کند و هر سال درصدی از مدارس دولتی را استاندارد کند، آیا مدارس غیردولتی جلوی دولت را گرفته‌اند که این کار را نکند؟
همچنین علی باقر طاهری‌نیا؛ رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی با اشاره به اینکه در کجای دنیا مدارس کاملاً رها هستند؟ گفت: حداقل مداخله دولت در آموزش عمومی به ویژه دوره ابتدایی نیاز است.
شهریه یک سال برخی مدارس غیردولتی دو برابر هزینه دانشگاه
او افزود: برخی مدارس غیردولتی، 8 برابر کف حقوق یک کارگر و دو برابر دانشگاه‌های غیردولتی شهریه دریافت می‌کنند، اعتبارات اختصاص یافته به آموزش و پرورش به شدت سقوط کرده است، سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت در سال 98 به پایین‌ترین میزان رسید و این یعنی خصوصی‌سازی و تقویت مدارس غیردولتی.
رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ادامه داد: هم‌اکنون سالانه 70 هزار معلم در آموزش و پرورش بازنشسته می‌شوند و در سال‌های گذشته، دانشگاه فرهنگیان سالانه 3 هزار نفر دانشجو معلم جذب می‌کرد، در چنین شرایطی معلوم است که کلاس‌های درس خالی از معلم می‌مانند؛ برخی دولت‌ها به خصوصی‌سازی دامن زده و آموزش را کالا کردند در حالی که آموزش عمومی نمی‌تواند کالا باشد.
طاهری‌نیا گفت: وضعیت مدارس کشور به گونه‌ای شده است که خانواده‌ها در ازای پرداخت پول بیشتر از خدمات آموزشی با کیفیت‌تر بهره‌مند می‌شوند در حالی که آموزش با کیفیت یک حق است و دولت باید برای شهروندان تأمین کند.
او افزود: عدالت آموزشی زمینه تحقق عدالت اجتماعی است و از بستر عدالت آموزشی، استعدادهای خوب اما بی‌بضاعت می‌توانند رشد کنند بنابراین ابتدا باید به همه دانشآموزان خدمات آموزشی با کیفیت ارائه کرد و بعد به سراغ حمایت از استعدادهای برتر رفت./تسنیم
انتهای پیام