بیشتر تحقیقات مربوط به خواب، نسبتا جدید و نوین هستند و هر یافته جدید در این زمینه، به گسترش علم درباره این پدیده کمک زیادی می‌کند.
و در نهایت باید پذیرفت که «خواب» یکی از بزرگ‌ترین اسرار جهان است.
ریکاوری مغز هنگام خواب
– هنگام خواب، «مغز» به کمک مایع نخاعی شسته می‌شود تا پروتیین‌ها و سموم مضر و اضافی را از بین ببرد. همچنین، خواب حافظه را تقویت می‌کند. جالب است بدانید مغز انسان، حتی هنگام خواب هم فعال می‌ماند. حتی بعضی از قسمت‌های مغز در هنگام خواب، به نسبت بیداری، فعالیت بیشتری دارند.
– صحبت‌کردن در خواب برخلاف خواب‌گردی یا کابوس‌دیدن یک پاراسومنیای (اختلال خواب) نه‌چندان جدی است و درمان دارد.
– وجود نور بر عادات خواب تأثیر می‌گذارد. ساعت بدن ما یک ریتم شبانه‌‍روزی دارد. بدن در هنگام شب ملاتونین بیشتری می‌سازد که هنگام صبح کمتر می‌شود.
معنی چرت‌زدن در ژاپن
– در ژاپن، چرت‌زدن در محل کار، به نوعی باعث افتخار است. چرت‌زدن نشان‌دهنده تلاش برای کار است و یعنی «شما آن‌قدر کار کرده‌اید که از خستگی بی‌هوش شده‌اید!» همچنین در فرهنگ این کشور، خوابیدن در جمع، یک امر کاملا عادی است.
– استفاده از چشم‌بند خواب مانع از رسیدن نور به چشم می‌شود و کمک می‌کند که ملاتونین به مقدار کافی برای خواب در بدن تولید شود. در واقع چشم‌بند مغز را فریب می‌دهد.
– «سومنی‌فوبیا یا خواب‌هراسی» به ترس و وحشت غیرمنطقی و شدید نسبت به خوابیدن و خواب‌دیدن گفته می‌شود. مبتلایان معمولا به دلیل استرس بعد از سانحه، به این فوبیا دچار می‌شوند. اما به‌طور کل، ممکن است این ترس در افرادی که تجربیات آسیب‌زایی در خواب داشته‌اند نیز، دیده شود.
مغز و اثر بد بیخوابی
– «کم‌خوابی» ممکن است همان تأثیراتی را که الکل بر مغز می‌گذارد، داشته باشد. مثلا 16ساعت بیخوابی باعث می‌شود که شما مانند فردی رفتار کنید که در خونش 0/05 درصد، الکل وجود دارد! فی‌الواقع برخی علایم خواب‌آلودگی به مستی، بی‌شباهت نیست!
– در حدود 200سال پیش مردم «خواب اول» و «خواب دوم» داشتند. آنها اواخر شب تقریبا 3 تا 4 ساعت می‌خوابیدند، سپس بیدار می‌شدند و بین 2 تا 3 به بعضی از کارهایشان می‌رسیدند و دوباره تا صبح می‌خوابیدند.
– هیچ می‌دانستید انسان در خواب عطسه نمی‌کند. این درحالی است که انسان‌ها درحالت خواب، بیشتر در معرض عطسه هستند، چراکه غشاهای مخاطی هنگام خواب متورم می‌شوند. اما مغز، تمام گیرنده‌های عصبی که باعث تحریک رفلکس عطسه ما می‌شوند را خاموش می‌کند. به همین خاطر، فقط محرک‌های بسیار قوی می‌توانند فردی که در خواب است را به عطسه بیندازند.
نابیناها و معضل خواب
– افراد نابینایان اغلب با خوابیدن مشکل دارند. ساعت داخلی بدن افرادی که نور را حس نمی‌کنند، اغلب قادر به تشخیص چرخه شبانه‌روز نیست و به همین خاطر بسیاری از نابینایان در خواب دچار مشکل می‌شوند.
– انسان، تنها پستانداری است که به میل خود، خوابش را به تعویق می‌اندازد! تمام حیوانات، اگر احساس خستگی کنند، تسلیم خواب می‌شوند اما انسان تنها موجودی است که می‌تواند برای مدت معینی، زمان خوابیدنش را به تعویق بیندازد.
– خوابیدن روی شکم، به هضم غذا کمک می‌کند! دمر خوابیدن دل‌درد را کمتر کرده و به روند هضم کمک می‌کند.
سحرخیزی بدون دلیل
– «دیسانیا» یا مشکل بیدارشدن در صبح هنوز به‌عنوان یک بیماری رسمی شناخته نشده، اما متخصصان پزشکی وقوع آن را تأیید کرده‌اند. این اختلال خواب معمولا با شرایط روانی، مثل افسردگی همراه می‌شود.
– بدن انسان ممکن است تا سه هفته بدون غذا بماند، اما بیشترین رکوردی که تاکنون برای نخوابیدن ثبت شده، 11روز است. کمبود خواب بر فرآیندهای اساسی بدن تأثیر مستقیم می‌گذارد و باعث مرگ می‌شود. لازم به ذکر است که بیماری روانی، یکی از شایعترین علل بیخوابی است. جدا از آن، اضطراب، استرس و افسردگی هم از دلایل بیخوابی مزمن هستند.
– «ارتفاع» روی سیستم خواب تأثیرگذار است. هرچه ارتفاع بیشتر باشد، خواب بیشتر مختل می‌شود. کارشناسان دلیل اصلی اختلالات خواب در ارتفاعات را کاهش سطح اکسیژن و تغییر فشار هوا می‌دانند. عادت‌کردن بدن به ارتفاعات معمولا دو تا سه هفته طول می‌کشد.
کسر خواب و پرخوری
– نخوابیدن باعث گرسنگی می‌شود. زمانی‌که معده هورمونی به نام «گرلین» را ترشح می‌کند، پیام گرسنگی به مغز فرستاده می‌شود. کم‌خوابی باعث تولید بیشتر گرلین در بدن می‌شود و همین مسأله، تمایل به داشتن میانوعده در شب را نیز افزایش می‌دهد و بدن را مستعد پرخوری می‌کند. همچنین خواب کافی، عادات غذایی ناسالم را مهار می‌کند. در واقع، خواب کافی به تنظیم هورمون‌هایی که اشتها را کنترل می‌کنند، کمک می‌کند.
– خواب زیاد یا پرخوابی هم مانند کم‌خوابی، یک اختلال پزشکی است. فرد مبتلا به «هایپرسومنیا یا پرخوابی» در طول روز دچار خواب‌آلودگی شدید می‌شود. هایپرسومنیاک‌ها در شب هم به مدت طولانی و غیرمعمول می‌خوابند.
– چهره‌هایی که شما در خواب می‌بینید، واقعی هستند. مغز نمی‌تواند در خواب چهره‌های جدیدی را طراحی کند. پس از نظر فنی، هر شخصی که در خواب می‌بینید، قبلا در بیداری با او روبه‌ر‌‍و شده‌اید.
انس گربه‌ها با خواب
– یکی از تفاوت‌های فاحشی که گربه‌ها با بسیاری از حیوانات دیگر دارند، این است که آنها زیاد می‌خوابند. به‌طور متوسط 15ساعت در روز! گربه‌ها معمولا پیش از طلوع آفتاب از خواب بیدار می‌شوند و در طول روز چُرت می‌زنند. در حقیقت گربه‌ها دوسوم از زندگیشان را در خواب به سر می‌برند.
– حتی حشرات هم می‌خوابند. اکثر حشرات در طول شبانه‌روز بیدار و فعال هستند و برای استراحت وارد حالتی به نام «تورپور» می‌شوند که بی‌شباهت به خواب زمستانی نیست. در این حالت بدن آنها تنها به محرک‌های جزیی واکنش نشان می‌دهد.
– حلزون‌ها می‌توانند تا سه‌سال بخوابند! بله واقعا همین‌طور است. حلزون‌ها غیر از تعداد بسیار زیاد دندان‌هایشان، ویژگی‌های حیرت‌انگیز دیگری هم در آستین دارند. زمان خواب یک حلزون از چندساعت تا سه‌سال متغیر است.
خواب زمستانی خرس‌ها
– خرس‌ها در طول خواب زمستانی قضای حاجت نمی‌کنند! شاید در نگاه اول، کنترل ادرار و مدفوع هنگام خواب زمستانی، عجیب به نظر برسد، اما حیواناتی مثل خرس قبل از اینکه به خواب زمستانی بروند، مقدار زیادی غذا می‌خورند. آنها علاوه بر غذا، مقدار زیادی هم شاخه و برگ می‌خورند. این شاخه و برگ‌ها مانند یک درپوش، از خروج غذای هضم‌شده از روده‌ها، جلوگیری می‌کند. خرس‌ها با وجود این درپوش‌های طبیعی، می‌توانند بدون نیاز به مدفوع‌کردن بخوابند و بعد از اتمام خواب زمستانی، روده‌هایشان را تخلیه کنند.
– نهنگ‌ها و دلفین‌ها هیچ‌وقت عمیق نمی‌خوابند. همیشه نیمی از مغز این حیوانات بیدار می‌ماند تا امکان تنفس را فراهم کند.
– مرغ‌ها خواب می‌بینند! تحقیقات نشان می‌دهد که چشم مرغ‌ها در خواب به سرعت حرکت می‌کند. این نشانگر آن است که مرغ‌ها موقع استراحت، خواب می‌بینند.
برگردان از فکت نت – مترجم: فاطمه کرمی
