تهران شبها بیدار میماند. پایتختی که میان کلانشهرهای دهکده جهانی به شبمردگی مشهور است. شهری که سالهاست رویای زندگی شبانه را میبیند؛ رویایی بیتعبیر. پایتخت، پادگانی چندمیلیونی که رأس ساعت 12 زنگ خاموشی میزند تا شهروندانش به زیر سقف خانههایشان پناه ببرند برای تجدید قوا تحمل ترافیک و شلوغی و هیاهوی روزانه شب. تهران یعنی ترافیک، دود و آلودگی. تهران یعنی استرس و مشغلههای کاری.
تهران در کمتر از نیمقرن چند برابر شده تا جمعیت چندمیلیونیاش را در آغوش بکشد؛ شهری که حالا عرصه را بر خود و شهروندانش تنگ میبیند. شهروندانی که از تنگناهای معیشتی به خانههای اغلب نُقلیشان پناه میبرند فضایی برای نفس کشیدن نداشته باشند.
زیست شبانه بارهاوبارها مطرح شده. عدهای در جبهه مخالفان ایستادهاند و تعدادی از آن پشتیبانی کردهاند؛ طرحی که هنوز ابتر مانده و آرزوی محقق شدن دارد. مدیران شهری هرازگاهی از تصویب آن خبر میدهند. از اجرای پایلوت این طرح و برگشت زندگی به شبهای تهران. طرحی که تصویب و اجرایی شدنش بیشک نفس تازهای است برای ادامه حیات شهر و ساکنانش. ساکنانی که آمارهای نزاعهای خیابانیاش زنگ خطر بالا رفتن استرس و خشونت را به صدا درآوردهاند. هرچند نیمنگاهی به آمار افسردگی هم چنگی به دل نمیزند و هشدارهایی برای مسئولان و مدیران شهری دارد.مدیرانی که انتظار میرود اینبار به نفع شهروندان اجازه محقق شدن این رویا را بدهند.
شهروندآنلاین- بیدارباش تهران در شبها به سال 97 برمیگردد، زمانی که اعضای شورای شهر تهران با اجرای پایلوت زیست شبانه پایتخت از ابتدای اردیبهشت موافقت کردند. طرحی پیشنهادی که شهرداری را مکلف میکرد طی 6ماه لایحهای را به شورای شهر ارایه دهد.درواقع قرار بر این شد تا در راستای تصویب برنامه پنجساله سوم طرح زیست شبانه برای مناسبتهای مذهبی بهطور پایلوت و آزمایشی آغاز شود. زیست شبانه قرار بود دلمردگی از شهر دور کند و کمی از بار ترافیک و آلودگی پایتخت را به دوش بکشد. طرحی که بارها در مورد آن صحبت شد اما در تیر 98 پلیس با آن مخالفت کرد. پلیس از تعداد کم نیروها در شیفت شب گفت. از اینکه ممکن است این طرح باعث ناامنی در شهر شود. هرچند بعضی از اعضای شورای شهر آن دوره معتقد بودند حضور مردم در ساعات شب، خود، امنیتبخش است و باعث میشود بخش عمدهای از تخلفات و سرقتها کم شود.
خرداد 98 بود که نژادبهران خبر از موافقت مشروط پلیس پایتخت برای اجرای طرح زیست شبانه داد؛ «در جلسهای کلیات ضوابط و چگونگی اجرای طرح و دلایل مخالفت نیروی انتظامی با ادامه طرح زیست شبانه مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت تصمیم بر آن شد اجرای طرح زیست شبانه در پایتخت ادامه پیدا کند.» جلسهای که قرار شد نیروی انتظامی تهران بزرگ کارگروهی تشکیل دهد تا بتواند امنیت و جوانب کار را کنترل کند. البته باید فراموش نکرد که 24ساعت بعد از خبر خوش نژادبهرام، ایوب سلیمانی، جانشین فرمانده ناجا گفت: «بهغیر از این ماه، چرا باید طرح مزبور را انجام دهیم؟ ابتدا باید روشن شود طرح حیات شبانه به چه علتی در طول سال ادامه پیدا کند.»
زیستشبانه، فعلا در تهران
زیست شبانه؛ واژهای که چندسالی است باب شده، اما حالا رئیس شورای شهر تهران از تصویب مصوبه مربوط به زیست شبانه تهران خبر میدهد. به باور او علاوه بر اهداف فرهنگی، شبمردگی را هم از تهران دور میکند. محسن هاشمی از تصویب لوایح یک فوریتی مربوط به عوارض که شهرداری به شورا ارسال کرده بود، خبر داد. به گفته هاشمی تصویب لایحه تهران بیدار و زیست شبانه به صورتی انجام گرفت که هم به اهداف مورد نظر فرهنگی دست مییابیم و هم زندگی مردم با اجرای این طرح و لایحهها دچار آسیب نخواهد شد.
به باور او موضوع تهران بیدار و زیست شبانه سبب میشود که شهروندانی که دیر میخوابند و به موضوع فرهنگی علاقهمندند بتوانند شب هنگام، زمانی را با خانواده خود به این موضوع اختصاص دهند. رئیس شورای شهر تهران زیست شبانه را در حال حاضر مربوط به محدودهای از تهران میداند.«انشاءالله این مشکل با نیروی انتظامی و هیأت تطبیق برطرف خواهد شد و آنها نظراتشان را میدهند و مشکلی را شاهد نخواهیم بود.» هاشمی استفاده از فضای عمومی به عنوان فضای اختصاصی از طرف برخی شهروندان، مغازهداران یا کارکنان ارگانهای دولتی را غیرقانونی دانست. «این عمل جرم است. به نظرم شهرداری و ناجا اقتدار لازم را در برخورد با این موضوع نداشته و باید این موضوع برطرف شود.»
مخالفان پیش از این
در میانه میدان مخالفت پلیس، زیست شبانه مخالفانی به خود دید؛ مخالفانی که این نوع از زیست را وارداتی غرب عنوان میکردند. آنها بر این باور بودند که زیست شبانه بنیان خانواده را متزلزل میکند! رئیس شورای شهر تهران در همان دوره داغی بازار مخالفتها گفته بود قصد دارد شبها را بخوابد و علاقهای به زیست شبانه ندارد. هرچند همین جمله، محسن هاشمی را سیبل انتقادات کرد و دو روز بعد هاشمی گفت؛ «مردم هر کار دلشان بخواهد میخواهند بکنند، میتوانند تمام شب بیدار باشند و این ربطی به ما ندارد. من هم که گفتم میخواهم بخوابم نمیگویم مردم نخوابند، آنها هر کار دلشان میخواهد بکنند.» منتقد بعدی زیست شبانه تهران نایبرئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بود. حجتالاسلام سالک در قامت یک منتقد معتقد بود اجرای طرح زیست شبانه به دینداری مردم لطمه میزند. سردار سلیمانی، جانشین فرمانده ناجا هم یکی دیگر از منتقدان بود. او گفته بود؛ «حیات شبانه را قبول نداریم، این فرهنگ حتی در اروپا هم نیست و زیر بار آن نخواهیم رفت.»