منافع روسیه در میانجیگری بین تاجیکستان و قرقیزستان

از پس بدترین درگیری‌ در مرز قرقیزستان و تاجیکستان، یک سوال بیش از بقیه اذهان را به خود مشغول کرده است. چگونه تاجیکستان عملیات برنامه‌ریزی‌‌شده نظامی را در مرز خود با قرقیزستان اجرا کرده است، در حالی که در همان روز در «دوشنبه»، پایتخت تاجیکستان، وزیر دفاع روسیه با همتایان تاجیک و قرقیز خود در «سازمان پیمان امنیت جمعی» به رهبری روسیه دیدار می‌کرده است؟
تحلیلگران می‌گویند این می‌تواند یا نشانگر دست‌داشتن روسیه در این واقعه باشد، یا دورافتادن روسیه از آنچه در آسیای مرکزی اتفاق می‌افتد، یا نقشه‌های ناخوشایند دیگری که در مسکو در حال شکل‌گیری است. جماهیر شوروی سابق تجزیه شده است، اما روسیه هنوز وجود دارد و متحد شماره یک تاجیکستان و قرقیزستان است و در صورت تأمین اهداف روسیه، به آنها پاداش می‌دهد. هرچند که روابط قرقیزستان با روسیه در سال‌های اخیر دچار تزلزل شده است و روسیه از حدود یک‌دهه‌ونیم عدم ثبات سیاسی و سه انقلاب در قرقیزستان و تمایل رئیس‌جمهوری فعلی این کشور به سمت چین ناخشنود است. از نظر بسیاری از اهالی قرقیزستان، رئیس‌جمهوری‌شان در مواجهه با تاجیکستان بیش از حد مسالمت‌آمیز برخورد کرده است، زیرا حدود ۳۴نفر از حدود ۵۰کشته در این درگیری اهل قرقیزستان بوده‌اند، اما او به حمایت روسیه برای کاهش تنش و درگیری‌ها و یافتن راه‌حلی پایدار برای این مشکل نیاز دارد. روسیه هر دو کشور را به آرامش و مذاکرات دعوت کرده است، اما از نظر بسیاری از تحلیلگران این پاسخی ضعیف است که شاید باید برای یافتن دلیل آن به اتفاقات این روزها در یکی از همسایگان تاجیکستان، یعنی افغانستان، نگاهی بیندازیم.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان در همسایگی تاجیکستان، باعث شده تاجیکستان برای روسیه از اهمیت بیشتری برخوردار شود. تاجیکستان در خط اول دفاعی روسیه قرار دارد. هم در قرقیزستان و هم در تاجیکستان پایگاه‌های نظامی روسیه فعال هستند، اما پایگاه موجود در تاجیکستان از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا روسیه می‌داند در صورت بروز شورش در تاجیکستان بر اثر پیامد آنچه در افغانستان اتفاق می‌افتد، دیگر کشورهای منطقه نیز از این الگو پیروی خواهند کرد. البته این قضیه به تاجیکستان این حق را نمی‌دهد که در مرز قرقیزستان چنین عملیات نظامی اجرا کند، اما روسیه نیز به صورت آشکار این عملیات را محکوم نمی‌کند.
بسیاری از خود می‌پرسند که آیا تاجیکستان و قرقیزستان به راه‌حلی پایدار در مشکلات مرزی خود خواهند رسید و آیا روسیه، متحد این دو کشور، می‌تواند یا می‌خواهد! که به این امر کمک کند؟
مترجم: مهرناز الماسی
منبع Aljazeera