در این دفتر امضا و تصویری از پرنسس دایانا، یکسال پیش از مرگش دیده میشود. میگویند حتی فدریکو فلینی بسیاری از فیلمنامههایش را روی میزهای کافه گرکو نوشته است. بیشک در میان نقاشان ایتالیایی معاصر و طرفداران پروپاقرص کافه گرکو باید از رناتو گوتوزو یاد کرد؛ نقاشی انقلابی و درگیر با مسائل سیاسی و اجتماعی، یکی از راویان و منتقدان تأثیرگذار جنگ جهانی و از سردمداران نئورئالیسم در ایتالیا
استارباکس
استارباکس یکی از بزرگترین و مشهورترین کافیشاپهای زنجیرهای جهان است و حدود 25 هزار شعبه در سراسر جهان دارد. درآمدش در سال 2014 به مبلغی حدود 16 بیلیون دلار رسید و مورد علاقه بسیاری از شخصیتهای معروف و مشهور قاره آمریکاست. این کافیشاپها به دلیل استفاده از موادی که در طبیعت بازیافت میشوند شناختهشده هستند. نخستین کافیشاپ با نام استارباکس در ۳۱ مارس ۱۹۷۱ در شهر سیاتل با همکاری سه دوست، یک معلم زبان انگلیسی به نام جری بالدوین، یک معلم تاریخ به نام زو سیگل و نویسندهای به نام گوردون بوکر که در دانشگاه سانفرانسیسکو با هم آشنا شده بودند، کار خود را آغاز کرد. مشوق این سه نفر در راهاندازی مکان فوق که در آن دانه قهوه و تجهیزات مختلف مرتبط با آن به فروش میرسید، شخصی به نام آلفرد پیت بود که چگونگی بو دادن قهوه را به آنها آموزش داد.
در سال ۱۹۸۲ مؤسس اصلی این شرکت، هاوارد شولتز با پیشنهاد فروش اسپرسو و قهوه، به جمع شرکا پیوست. در آن زمان، بیشتر مردم معتقد بودند که قهوه باید فقط در خانه درست شود؛ به همین دلیل پیشنهاد شولتز از جانب سه شریک دیگر پذیرفته نشد، اما در سال ۱۹۸۷ مالکان استارباکس، حق امتیاز فروشگاههای خود را به شولتز واگذار کردند. شولتز بهسرعت به گسترش کافیشاپ استارباکس در کشورهای مختلف مشغول شد. در سال ۱۹۹۶ نخستین کافیشاپ استارباکس در خارج از آمریکای شمالی در شهر توکیو در ژاپن راهاندازی شد و بعد در کشور بریتانیا نیز با استقبال فراوان روبهرو شد. در ماه آوریل سال ۲۰۰۳، کافیشاپهای استارباکس بهعنوان بهترین عرضهکننده قهوه در واشینگتن انتخاب شدند و تعداد شعبههای آن در سراسر جهان بهشمار ۶۴۰۰ رسید. علاوه بر انواع قهوه، دمکردنی و اسپرسو، در کافیشاپهای استارباکس چای، انواع نوشیدنیهای داخل بطری، شیرینی، ساندویچهای آماده و نوعی میلکشیک قهوه اختصاصی با نام «فراپوچینو» نیز سرو میشود.
کاستا کافی
کاستا کافی بزرگترین کافیشاپ انگلستان محسوب میشود و همچنین دومین کافیشاپ بزرگ جهان. این کافیشاپ به دست شخصی انگلیسی به نام ویتبرد تأسیس شد و هماکنون این کمپانی بیش از 3هزار شعبه در اختیار دارد. طبق آخرین اطلاعات درآمد این شرکت به 340.9 بیلیون دلار رسیده است. کاستا کافی هماکنون زیرمجموعهای از شرکت کوکاکولاست و دفتر مرکزی آن در دانستیبل انگلیس است. کاستا کافی در سال 1971 ابتدا توسط دو برادر برونو و سرژیوکاستا به عنوان کسبوکاری عمده برای تهیه قهوه بوداده به رستورانها و کافیشاپهای ایتالیایی در لندن تأسیس شد. در سال 1995 توسط ویتبرد خریداری شد و در سال 2019 با معاملهای به ارزش 3.9 میلیارد پوند به شرکت کوکاکولا فروخته شد و به 3401 فروشگاه در 31 کشور جهان و 18412 کارمند رسید. این شرکت 2112 رستوران بریتانیایی، بیشتر از 6هزار مرکز فروش کاستا اکسپرس و 1،280 مرکز فروش دیگر در خارج از کشور دارد.
کوکاکولا قصد خود را برای خرید کاستا از شرکت اصلی ویتبرد به مبلغ 5.1 میلیارد دلار اعلام کرد. این معامله که در 2019 بسته شد، به کوکاکولا یک پلتفرم قوی قهوه در سراسر اروپا، آسیا و اقیانوسیه، خاورمیانه و آفریقا داد. پس از آن به یکی از بزرگترین زنجیره کافیشاپهای جهان و بزرگترین قهوهخانهها تبدیل شد. دومین برند ویتبرد کاستاکافی مالک شبکهای از ۱٫۶۰۰ کافیشاپ در ۲۵ کشور بوده و شرکت ویتبرد همچنین چندین برند مشهور در زمینه رستورانهای زنجیرهای دارد که بهعنوان نمونه میتوان به: بیفیتر گریل، تیبل تیبل و تیبارنز اشاره کرد. در سال 2020، کوکاکولا قهوه کنسروی کاستا کافی را راهاندازی کرد. کنسرو قهوه در چندین فروشگاه از جمله سینزبوریز در بریتانیا و آسدا فروخته میشود. برخلاف قهوه موجود در کافیشاپها توصیه میشود این نوشیدنی خنک مصرف شود و ادعا میشود که قند 30 درصد آن کمتر از سایر قهوههای سرد است.
تالی کافی
در سال 1992 نخستین شعبه از تالی کافی در شهر سیاتل افتتاح شد و سپس به سراسر جهان گسترش پیدا کرد. تعداد کارکنان این کافیشاپ در سراسر جهان حدود 700 نفر میباشد و چیزی حدود 36 بیلیون دلار درآمد دارد. کافیشاپهای تالی قهوههای مخصوص، اسپرسو، شیرینی و خوراکیهای مربوط به قهوه را سرو میکردند. این زنجیره کافیشاپ همچنین توافقنامههای صدور مجوز در خارج از کشور را در ژاپن گرفت، جایی که نام تجاری آن برای بیش از 600 تالی کافی استفاده میشود و از سال 2006 متعلق به شرکت صنایع غذایی ژاپنی آیتو ان است. کافیشاپهای تالی بهدنبال یک استراتژی توسعه، برای افتتاح فروشگاههای مجاور استارباکس در سیاتل نیز شناخته شده بودند.
تالی در سپتامبر 1992 اولین فروشگاه خود را در کنت، واشینگتن افتتاح کرد. بنیانگذار تالی کافی، «تام تالی اوکیف» که در سال 2010 از شرکت بازنشسته شده بود، قصد داشت با قهوه استارباکس که بهسرعت در حال گسترش است رقابت کند. تالی به فروشنده ویژه قهوه در سواحل غربی سیاتل تبدیل شد، جایی که وفاداری به قهوه بسیار زبانزد است. در سال 2006 تالی اولین سود خالص خود را کسب کرد. تمرکز تالی دیگر در رقابت با استارباکس نبود، بلکه در تهیه قهوه دستساز در کافیشاپهای سیاتل بود.
این فروشگاه در منطقه پاگت ساوند در ساحل شمال غربی اقیانوس آرام، سانفرانسیسکو، لسآنجلس، آیداهو، آریزونا و کالیفرنیا فعالیت میکرد و برند خود را برای استفاده در کره جنوبی و ژاپن گسترش داد. همچنین فروشگاههایی در سنگاپور، مترو مانیل، پکن و استکهلم و سوئد افتتاح کرده بود. تالی پس از آنكه كوتا ماتسودا، كارمند 33 ساله بانك سانوا، شخصا به اوکیف متوسل شد، در ژاپن افتتاح شد. ماتسودا مدیرعامل شرکت تالی کافی ژاپن شد و سرمایهگذاری مشترک بین تالی، ماتسودا و چندین سرمایهگذار خارجی آغاز شد. بر خلاف استارباکس رقیب خود که تصمیم گرفت فروشگاههای خود را مستقیما در ژاپن اداره کند، تالی از طریق رأی مردم در ژاپن گسترش پیدا کرد.
کافه الفیشاوی
کافه الفیشاوی یکی از قدیمیترین کافیشاپهای مصری است. وقتی در پیچ و خم خیابانهای باریک قاهره به این کافه برخوردید، برای مدتی روی یکی از صندلیها بنشینید، چشمان خود را ببندید و اجازه بدهید با جو آن هماهنگ بشوید. در این مرکز تفریحی، جایی که صدای بازرگانان و پیشخدمتها با صدای عینک روی میزهای مسی درهم میآمیزد، ممکن است آنچه را که نویسنده معروف، نجیب محفوظ، هنگام مراجعه به این مکان حس میکردند، بار دیگر برای خود زنده کنید. فضای داخلی کافه بومیسازی شده و از عناصر معماری عربی در آن استفاده شده است. محیط کافیشاپ الفیشاوی با دکوراسیون چوبی گرم و صمیمی است.
این کافه بیش از یک قرن اینجا بوده و پتینه قدیمی خود را که در آینههای بزرگ حفرهای و لوسترهای زیبا دیده میشود، حفظ کرده است. به جای سفارش یک قهوه یا چای معمولی، کارکادا یا یک جوشانده ختمی را امتحان کنید. این یکی نوشیدنی ملی مصر است. اکرم الفیشاوی 60 ساله، هفتمین نسل از خانواده است که قهوهخانه را مدیریت میکند. او در چهار دهه گذشته شبانهروز کار کرده است و میگوید: «آنچه این قهوهخانه را متمایز میکند اصالت آن است که در طول سالها باقی مانده است.»
در اوایل قرن بیستم، این کافه به دلیل رفتوآمد روشنفکران و نویسندگانش مورد توجه قرار گرفت، به ویژه در ماه رمضان که نجیب محفوظ، برنده نوبل قرن بیستم به این کافه سر میزد. پادشاه فاروق، آخرین پادشاه مصر نیز گاهی به این کافیشاپ میرفت. الفیشاوی میگوید: «محفوظ دوست داشت هنگام نوشتن در سالنی كه بعدا به نام او نامگذاری كردیم، چای سبز بنوشد.» فکر میکنم بیشترِ سهگانه معروف خود را همینجا نوشت. احمد زویل، برنده جایزه نوبل، هم هر وقت به مصر میآمد سری به اینجا میزد. او هم دوست داشت چای سبز بنوشد. من خودم شاهد بازیهای آنها بر سر قافیه در دهه 1950 بودم که بسته به ذکاوت کلامی هر کدام به یکدیگر پاسخ میدادند. این مشاعره تمام شب ادامه داشت و نجیب محفوظ همیشه پیروز میشد.»
کافه برازیلیا
کافه برازیلیا در سال ۱۹۰۵ در منطقه لیبسون ساخته شد و اسپرسوهای آن مشهور است. روشنفکران زیادی در این کافه قدم گذاشتهاند، کافهای در خیابان گرت در منطقه کلیسای ساکرامنتو. کافه برازیلیا به دست آدریان تلیس برای واردات و فروش قهوه برزیلی در قرن نوزدهم افتتاح شد و در لیسبون امری نادر بود. در اواسط قرن نوزدهم، هتل بورخس در مجاورت هتل جهانی، کاخ قدیمی بارسلینیوس تأسیس شد. در سال 1868، الی بنارد نانوایی کوچکی را در امتداد خیابان گرت تأسیس کرد، در حالی که هتل گراند بورخس به کار خود ادامه میداد و تلیس میخواست در مجاورت آن «قهوه اصیل برزیل» ایالت میناس گرایس را بفروشد، محصولی که معمولا در خانههای لیسبون آن دوره پیدا نمیشد.
تلیس برای تبلیغ محصول خود به هر خریدار که یک کیلوگرم قهوه آسیابشده خریداری میکرد، یک فنجان قهوه رایگان پیشنهاد میداد. این اولین مغازهای بود که «بیکا»، یک فنجان کوچک قهوه غلیظ، شبیه به اسپرسو را فروخت. بنیانگذار آن که در برزیل زندگی میکرد و محصولات خود را وارد میکرد، علاوه بر روغنهای زیتون، در واردات قهوه، گویابادا، تاپیوکا، ادویه، چای و آرد مشکلی نداشت. برازیلیا در سال 1922 مجددا بازسازی شد تا علاوه بر قهوه، نوشیدنیهایی را نیز بفروشد. طراحی مجدد آن بهدست معمار خوزه پاچکو و به سبک آرت دکو، با ورودی سبز و طلایی و نمای داخلی که شامل دیوارهای آینهدار، اتصالات برنجی و غرفههای چوبی بود، به این سبک اضافه شد. با تأسیس جمهوری اول پرتغال و آزادیهای مرتبط با آن، برازیلیا به یک کافه پر رفتوآمد تبدیل شد. در دوران جمهوری نوپا بود که بسیاری از روشنفکران، هنرمندان و نویسندگان ادبیات شروع به رفتوآمد به این کافه کردند. با همکاری ژنرال هنریک روزای شاعر (عموی خواننده فرناندو پسوآ) در این کافه بود که بسیاری از چهرههای ادبی به تأسیس مجله اورفئو کمک کردند.
کافه گرکو
کافه گرکو قدیمیترین کافهتریای رُم، بیش از دویست سال پیش پاتوقی بود برای رهگذران، سیاستمداران، هنرمندان، نویسندگان و بهخصوص تبعیدیان سیاسی. برای رسیدن به کافه گرکو باید از میدان اسپانیا به سمت خیابان سرازیری کوندوتی رفت. خیابان کوندوتی، در زمان تأسیس کافه، یکی از محلههای مردمی و فقیرنشین بوده که امروز به یکی از خیابانهای اعیانی پر زرقوبرق و به مرکز بوتیکهای لوکس پایتخت بدل شده است. بهتدریج روشنفکرانی که به رُم آمده بودند، در سفرنامههای خود از گرکو یاد کردند و این کافه به مکان تاریخی ارزشمندی بدل شد. گوگول، لرد بایرون، استاندال، شلی، گوته، شوپنهاور، فرانتس لیست، واگنر، هنریک ایبسن و هانس کریستین اندرسون فقط برخی از بیشمار میهمانهای این مکان بودند.
بسیاری از هنرمندان، در ملاقاتشان از این مکان، اثری از خود به یادگار گذاشتهاند. در ۱۹۸۸ محققی، پس از یک سال تحقیق، آثار موجود در کافه را تاریخگذاری و جمعآوری کرده و آرشیوی بیش از ۱۵۰ اثر از بیش از ۵۸ هنرمند را مستند کرده است. دکوراسیون سالنها، باوجود بازسازی اخیر روح آن سالها را در خود حفظ کرده است و دیدن آن به سفری در تونل تاریخ شباهت دارد. در دفترچه یادبودی که در کافه قرار دارد دستنوشتهها و آلبومی از تصاویر صاحبنامهای معاصر نیز وجود دارد. در این دفتر امضا و تصویری از پرنسس دایانا، یکسال پیش از مرگش دیده میشود. میگویند حتی فدریکو فلینی بسیاری از فیلمنامههایش را روی میزهای این کافه نوشته است. بیشک در میان نقاشان ایتالیایی معاصر و طرفداران پروپاقرص کافه گرکو باید از رناتو گوتوزو یاد کرد؛ نقاشی انقلابی و درگیر با مسائل سیاسی و اجتماعی، یکی از راویان و منتقدان تأثیرگذار جنگ جهانی و از سردمداران نئورئالیسم در ایتالیا. پیر پائولو پازولینی در مقدمه نمایشگاهی از آثار او اینچنین مینویسد: «خوشا به حال تو که وقتی مداد یا قلممو بهدست میگیری همیشه به نظم مینویسی، تویی که نقاشیات شعر است، تویی که هرگز مجبور نیستی به نثر بنویسی». تصویر مشهوری که او از کافه گرکو ترسیم کرده است روایتی جذاب از حالوهوای آن ایام است.