بعضی منتقدان ابتدا ردپای «شهرزاد» (سریال حسن فتحی در شبکه خانگی) را در آن پیدا کردند و به مقایسه آن دو پرداختند. بعد هم که مشخص شد اصل قصه به شدت به رمان «چشم‌هایش» بزرگ علوی شباهت دارد. هرچند هیچ اشاره‌ای به این اقتباس نشده بود و در مجموع نقدها هم علیه سریال شدت گرفت.
«بوم و بانو» در همان ابتدا که از شبکه دو تلویزیون پخش شد، با انتقادات فراوانی همراه بود. بعضی منتقدان ابتدا ردپای «شهرزاد» (سریال حسن فتحی در شبکه خانگی) را در آن پیدا کردند و به مقایسه آن دو پرداختند. بعد هم که مشخص شد اصل قصه به شدت به رمان «چشم‌هایش» بزرگ علوی شباهت دارد. هرچند هیچ اشاره‌ای به این اقتباس نشده بود و در مجموع نقدها هم علیه سریال شدت گرفت. انصاف هم این بود که دست‌کم ادای دینی به بزرگ علوی که جزو نسل اول داستان‌نویسان ایرانی است، صورت گیرد. عوامل سریال به این برداشت از رمان اشاره‌ای نکردند و در مجموع سریال هم بین مردم اقبالی نداشت. واقعیت هم این بود که چطور می‌شد بعضی صحنه‌های عاشقانه در «چشم‌هایش» را در چنین فیلمنامه‌ای جا داد؟ سریالی که قرار است در صداوسیما پخش شود و چندان هم علاقه‌ای به مطرح شدن نام بزرگ علوی ندارد؛ گویا نمی‌داند که بزرگ علوی جایگاهی باثبات در ادبیات داستانی ایران یافته است. او از دو جهت پیشرو و مبتکر بود؛ یکی جنبه گزارش‌هایش درباره زندانیان سیاسی و دیگر آغازگری داستان‌نویسی مدرن در ایران. مجموعه داستان «ورق پاره‌های زندان» نخستین اثر در زمینه ادبیات سیاسی در ایران است و داستان «رقص مرگ» در این مجموعه اوج آفرینش سیاسی ـ ادبی او. در مجموعه «نامه‌ها» هم علوی به زندگی فقیران، دهقانان، ملت‌های جنگ‌زده و سیاستمداران می‌پردازد. قهرمان داستان‌هایی که علوی در تبعیدگاه و دور از وطن نوشت، داستان‌هایی نظیر «میرزا»، «سالاری‌ها»، «کاشانه» و «موریانه» ناامید و شکست‌خورده هستند و این داستان‌ها بیشتر به اعتراف‌نامه‌نویسی و خاطره‌پردازی و شرح‌حال‌گویی دچار شده‌اند. در داستان «میرزا» او بیشتر به وضعیت مهاجران می‌پردازد و مشکلات آدم‌هایی را نشان می‌دهد که از سرزمین خود رانده شده و توان همسویی با سرزمین مقصد را ندارند. در این میان اما داستان «گیله‌مرد» در مجموعه «نامه‌ها»، مشهورترین و درخشان‌ترین داستان کوتاه علوی است. این داستان درباره یک دهقان جنگل‌نشین است که علیه ارباب و علیه دولت و به خاطر عدالت جنگیده است و حتی همسرش در گیرودار معرکه‌ای کشته شده. داستان از زمان دستگیری این شورشی توسط دو مأمور و بردن او تا پاسگاه فومن اتفاق می‌افتد و در نهایت «گیله‌مرد» که در حال گریختن است با گلوله «مأمور بلوچ» از پا درمی‌آید. داستان در سطح، واقع‌گراست و در عمق، از خصوصیات نمادین برخوردار است. تمام داستان در فضای طوفانی و بارانی جنگل شمال می‌گذرد که بهترین فضا برای تصویر چنین داستانی است.
چشم‌هایش
نویسنده: بزرگ علوی
سال انتشار: 1331
عنوان سریال: بوم و بانو
کارگردان: سعید سلطانی
سال پخش: 1399
