ناباروری یک مسأله صرفا زنانه نیست
کارشناسان حوزه ناباروری به مشکل فرهنگی در جامعه در زمينه نازايي و فرزندآوري اشاره می‌کنند
ناباروری یک مسأله صرفا زنانه نیست و طبق آمارهای جهانی سهم علل زنانه و مردانه در ناباروری تقریبا برابر است. در ایران حتی سهم علل مردانه بیش از علل زنانه است.
چند سالی است که بحث کاهش جمعیت و باروری در کشور مطرح است. سال گذشته و در زمانی که کرونا تا این اندازه هنوز در کشور یکه‌تازی نکرده بود نرخ رشد جمعیت به زیر یک درصد رسید. این در حالی است که کرونا این آمارها را به‌طرز محسوسی دوباره کاهش داده و سبب شده که این آمار نگران‌کننده ضرورت اهتمام بیشتر به تحقق سیاست‌های جمعیتی را برجسته می‌کند. یکی از اقداماتی که می‌تواند در دستیابی به راهبردهای جمعیتی مؤثر باشد، توجه ویژه به زوج‌های نابارور، آگاهی‌رسانی و حمایت از آنهاست. زیرا در بیشتر مواقع نوک تیر ناباروری به سمت زنان نشانه می‌رود این در حالی است که ناباروری با علل مردانه سهمی برابر با علل زنانه دارد و در تشخیص و درمان ناباروری باید به مردان نیز به اندازه زنان توجه شود.
عامل ایجاد ناباروری 40 درصد خانم‌ها 40 درصد آقایان هستند و 20 درصد عوامل ناشناخته در این میان دخیل است که هیچ علتی برای آن پیدا نمی‌شود. دکتر اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن زنان و مامایی کشور به این موضوع تاکید می‌کند که هیچ‌وقت سهم زنان در ناباروری بیشتر از مردان نیست و این موضوع که همیشه زنان عامل اصلی ناباروری شمرده می‌شوند هیچ سندیتی ندارد. این کار رسانه‌هاست که موضوع را برای جامعه روشن کند.
این متخصص زنان بر این باور است که قسمتی از مشکل به خود خانم‌ها برمی‌گردد یعنی زمانی که زوجی بچه‌دار نمی‌شوند و زن به مطب پزشک مراجعه می‌کند مدام می‌گوید؛ همسرم سالم است در حالی که هنوز هیچ آزمایشی انجام نشده است حتی وقتی شوهرش نیز ادعایی ندارد که سالم است اما زن اصرار بر این دارد که آزمایش بدهد و مدام مشکل را از جانب خودش می‌داند و این موضوعی است که باید از نظر فرهنگی به آن توجه شود.
عدم آگاهی در جامعه علت مشکل فرهنگی در مورد ناباروری
به اعتقاد او این موضوع به دلیل عدم آگاهی در جامعه است که اگر آگاهی جامعه بالا برود و مردم بدانند که 40 درصد نازایی به‌دلیل مشکلات آقایان و 40 درصد آن به خانم‌ها برمی‌گردد این همه مشکلات روی سر زن‌ها هوار نمی‌شود. اصولا 20 درصد ناباروری‌ها علت مشخصی ندارد گاهی زن و مرد در کنار هم بچه‌دار نمی‌شوند و این موضوعی است که بحث کمک باروری را پررنگ می‌کند.
هرچند باید به این نکته نیز اشاره کرد که در دهه اخیر با افزایش میزان آگاهی مردم این موضوع تا حدودی کمرنگ‌تر شده است:
«بیماری داشتم که 4 زن گرفته بود در حالی که مشکل ناباروری از سمت او بود. در چهارمین ازدواج پس از چند ماه زنش را آورده بود می‌گفت اگر امکانش هست او را درمان کنید در حالی که مشکل از جانب خودش بود.»
دکتر موسوی به فرهنگ مردسالاری در کشور اشاره و تاکید می‌کند که در بسیاری از خرده‌فرهنگ‌ها زن‌ها زیر بار این نمی‌روند که ممکن است بیماری از سمت همسرشان باشد و مدام خودشان را سرزنش می‌کنند حتی نمونه‌هایی داشتیم که مرد همسر دوم اختیار کرده در حالیکه زن از ازدواج اولش دو فرزند داشته است اما این‌بار باز ادعا می‌کند که زن بیمار است و باید او درمان شود.
رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان ایران تاکید می‌کند که آمار باروری در دو سال قبل کاهش زیادی داشته است و این آمار وقتی محسوس‌تر شده که کرونا آمده است. به اعتقاد او بسیاری از زنان در دوران کرونا به علت ترس از ابتلا به این بیماری و مسایل دیگر و عوارض دوران کرونا کمتر اقدام به بارداری کردند در حالیکه به تعویق انداختن بارداری سبب بالا رفتن سن بارداری می‌شود که این موضوع می‌تواند مشکلات بیشتری را برای زنان به‌همراه بیاورد.
ایران جزو پنج کشور دارای آمار بالای ناباروری است
ایران جزو کشورهای دارای درصد بالای زوج‌های نابارور است و افزایش سن، تعداد محدود فرزندان و اینکه دیرتر زنان باردار می‌شوند و مسایل دیگر از مهم‌ترین عوامل این موضوع بوده در حالیکه برنامه‌ریزی درستی برای این موضوع وجود ندارد.
رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان ایران به افزایش آمار سزارین در کشور نیز اشاره کرد و تاکید می‌کند که این مسأله ناشی از ترس از زایمان طبیعی، آموزش ناکافی به تیم پزشکی شامل متخصص زنان، ماما، پرستار و غیره و مسایل فرهنگی است.
او بر این باور است که در دو سال اخیر علم پزشکی تحت‌الشعاع سیاست قرار گرفته است؛ افراد سیاسی در حیطه پزشکی نباید دخالت مستقیم کنند و این موضوع بارها و بارها در تصمیمات سیاسی دیده شده است که افرادی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند به این موضوع ورود پیدا می‌کنند و قوانینی را به اجرا می‌گذارند که شرایط را برای باروری با مشکل روبه‌رو می‌کند مانند مسأله غربالگری.
در واقع مسأله غربالگری، مسأله طبی است و تأثیری در افزایش جمعیت ندارد، اما در لایحه افزایش جمعیت که به مجلس کشیده شده باید با خردجمعی و همکاری کارشناسان، مسأله غربالگری از افزایش جمعیت خارج شود و در حیطه پزشکی قرار گیرد.
سرطان دهانه رحم شایع‌ترین بیماری زنان
شایع‌ترین عامل ناباروری زنان، سرطان داخل رحم است. این موضوعی است که موسوی به آن اشاره و تاکید می‌کند بهتر است که واکسن «اچ‌پی‌وی» برای دختران ۹ تا ۲۶ سال قبل از ازدواج تزریق شود.
سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۰ تصمیم گرفت با واکسیناسیون در سال ۲۰۳۰ سرطان دهانه رحم را در دنیا حذف کند چون این بیماری کشنده است در حالیکه با تزریق واکسن، قابل پیشگیری و با غربالگری متناسب قابل درمان است.
موسوی اظهار امیدواری کرد با سیاست‌های درست و با قرار گرفتن واکسن «اچ‌پی‌وی» در چرخه واکسیناسیون کشور، زنان جامعه از بیماری سرطان دهانه رحم خلاص شوند زیرا بیشترین بروز این بیماری در کشورهای در حال توسعه است.
او تاکید می‌کند که باید مردم و خانواده‌ها نسبت به تزریق این واکسن آگاهی داشته باشند و تزریق آن را به تعویق نیندازند.
شیوع ناباروری در کشور افزایش یافته
این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه شیوع ناباروری در کشور افزایش یافته، ادامه داد: «سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بیماری چندجانبه است که سلامت زندگی زنان را مختل می‌کند و مسأله فلج مغزی نوزادان نیز به عوامل متعدد ژنتیک و متابولیک در دوران بارداری بستگی دارد و با توجه به اینکه همه خانواده‌ها انتظار تولد فرزند سالم دارند وقتی با این پدیده مواجه می‌شوند آن را ناشی از کم‌کاری پزشک دانسته و آمار شکایات از متخصصان زنان در این زمینه بالاست.»
مادران باردار واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند
نسیم سنجری، متخصص زنان و زایمان نیز گفت: «مادران بدون دغدغه و نگرانی می‌توانند واکسن‌های کرونا و آنفلوآنزا را تزریق کنند و نگرانی در این زمینه نداشته باشند.»
او معتقد است که پس از چهار ماهگی تزریق واکسن برای زنان باردار موردی ندارد و این گروه از افراد می‌توانند پس از تایید پزشک متخصص خود، واکسن تزریق کنند.
سنجری به این نکته نیز تاکید می‌کند که با توجه به اینکه سن باروری در کشور افزایش یافته، زنان باید بدانند هرچقدر سن باروری کمتر باشد نازایی نیز کمتر اتفاق می‌افتد زیرا عوارض مادر و جنین ارتباط مستقیم با سن بالا دارد در حالیکه بسیاری از افراد در این زمینه بی‌اطلاع هستند.
زنان عامل اصلی ناباروری نیستند
فرهنگ اشتباهی که در جامعه ما نهادینه شده است در بیشتر مواقع مشکل ناباروری را به گردن زنان می‌اندازد در حالی که این کاملا اشتباه است و در واقع باید گفت زنان عامل اصلی ناباروری نیستند.
سیدجلیل جلیل حسینی، رئیس انجمن ناباروری کشور بر این باور است که سهم زن و مرد در عدم فرزندآوری برابر است و علت ناباروری در زوجین ۵۰ درصد در زنان و ۵۰ درصد در مردان است و خانواده نباید زنان را در این زمینه مقصر بدانند، مردان نیز باید پابه‌پای زنان به درمان ناباروری بپردازند زیرا بارها مشاهده کرده‌ایم که زن مراحل درمان را سپری کرده است اما عدم درمان توسط مرد سبب شده است که فرایند درمان متوقف بماند.
او تاکید کرد که در سال‌های اخیر بیمه‌ها هم ورود پیدا کرده‌اند و برای ناباروری روش‌های مختلفی از جمله توصیه‌های بهداشتی، درمان‌های دارویی، جراحی پایه و … وجود دارد که بیمه به صورت کامل این درمان‌ها را پوشش می‌دهد. در ضمن با مساعدت وزارت بهداشت درمان ناباروری تحت پوشش بیمه پایه قرار گرفت و زوجین نباید نگرانی در مورد هزینه‌ها داشته باشند، در گذشته زوج‌های نابارور توانایی مالی برای درمان نداشتند که خوشبختانه این مشکل حل شده است و درمان‌ها با مساعدت بیمه انجام می‌شود.
حسینی یک خبر هم داد و آن هم اینکه قرار است به زودی با همکاری وزارت بهداشت در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی بخش آی‌دی‌اف برای زوجین نابارور راه‌اندازی شود که این خبر می‌تواند امید تازه‌ای برای حل مشکل ناباروری زوج‌هایی که برای فرزندآوری دچار مشکل هستند، باشد.
جلیل حسینی با بیان اینکه توجه به زنان باردار از پایه‌های رشد جمعیت است ادامه می‌دهد که برای درمان یک بیماری در کشور باید یک تیم پزشکی مرتبط بیمار را تحت معالجه قرار دهد و همفکری علمی در موضوع درمان بیماران، اصل مهم است.