20 دقیقه بر بام دنیا، یک میلیارد و 200 میلیون
سعید میرزایی، هیمالیانورد تبریزی از هزینه‌ها و سختی‌های صعود به قله اورست و لوتسه می‌گوید
به‌ناز مقدسی| «وارد کوهستان که می‌شوی، سر خوردن، بهمن، خطای انسانی کافی است تا مرگ را از بلندترین جای جهان نظاره کنی» این روایت بسیاری از هیمالیانوردان دنیاست که معتقدند صعود به بعضی از قله‌ها شبیه دوئل با مرگ است. سعید میرزایی، هیمالیانورد تبریزی که تا به‌حال 2 قله بالای 8 هزارمتر و 5 قله بالای 7 هزار را فتح کرده و نشان پلنگ برفی مسکو را گرفته، روایت‌های دست اولی از سفر به هیمالیا و قله‌هایش دارد. او می‌گوید هزینه سفر به اورست چیزی حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار دلار است. با این تعریف طبیعتا با افزایش قیمت ارز و دلار هیمالیانوردان ایرانی در سال‌های اخیر با چالش‌ها و مصائب زیادی رو‌به‌رو شده‌اند که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید.
آقای میرزایی شما به هیمالیانورد شهرت دارید. هیمالیانوردی چه فرقی با کوهنوردی دارد؟
کسی که داخل کشور کوهنوردی می‌کند با کسی که به فراتر از مرزها پا می‌گذارد، فرق می‌کند. هیمالیانوردی یک شاخه جداگانه و شاخصی در جهان است. هیمالیانوردها هم کوهنورد محسوب می‌شوند ولی مقداری تخصصی‌تر و پیشرفته‌تر است. در واقع سبکی از کوهنوردی که در هیمالیا توسعه یافت. معمولا به صعود در قله‌های بالای 7 هزار متر در کوه‌های جهان، هیمالیانوردی گفته می‌شود.
بر اساس آماری که سال گذشته اعلام شده بود در دو دهه اخیر 12 کوهنورد را از دست داده‌ایم که با توجه به تعداد هیمالیانوردان در صعود به ارتفاعات بالاتر از 8هزار متر ، می‌توان گفت که متاسفانه از هر 8 کوهنورد یک نفر جانش را از دست داده است. این آمار نشان می‌دهد چقدر مرگ به شما نزدیک است. نمی‌ترسید؟
الان درمورد قله کی2 پاکستان دومین قله بلند جهان، معمولا 30 درصد صعودکنندگان زنده برنمی‌گردند. راستش من که بی‌خیال ترس شدم. برعکس اروپایی‌ها شده‌ایم آنها قبل از صعود ترس دارند ولی با این وضعیت ارز و بالا رفتن قیمت‌ها راستش اصلا ترس یادم رفته است.
در صعودهایی که داشتید هزینه‌اش را خودتان پرداخت کردید یا اسپانسر گرفتید؟
متاسفانه در 8 صعودی که انجام داده‌ام فقط یک بار توانستم اسپانسر بگیرم و برای بقیه صعودهایم همه هزینه‌هایش را خودم پرداخت کردم.
هزینه صعود به قله‌های بلند جهان چقدر است؟
هزینه هر قله‌ای متفاوت است از ۱۰ هزار تا ۴۰ هزار دلار متغیر است.
آنهایی که در قله اورست سلفی می‌گیرند تمام بارهایشان را گردن شرپا انداختند و از اکسیژن استفاده می‌کنند. چون کسی که همه کارهایش را خودش انجام می‌دهد تا به قله برسد اصلا نای سلفی‌گرفتن ندارد
مثلا الان صعود به اورست چقدر هزینه دارد؟
به‌طور کلی هزینه اورست، با اکسیژن و شرپا(افرادی که در ازای مبلغی در حمل بار کوهنوردان مشارکت می‌کنند)35 الی 40 هزار دلار است.
معمولا هزینه شما برای صعود به قله‌ها چقدر می‌شود؟
من به شخصه نه اکسیژن برمیدارم نه شرپا به خدمت می‌گیرم، کارهایم را خودم انجام می‌دهم. با این‌حال معمولا بین 10 تا 15 هزار دلار هزینه می‌کنم.
این مبالغ هزینه کلی سفر است یا فقط هزینه صعود به قله‌ها؟
الان قیمت یک چادر 25 میلیون است، هزینه کفش و بقیه تجهیزات هم بالاست. این 10، یا 15 هزار دلاری که می‌گویم فقط هزینه شرکتی است که با آن قرارداد می‌بندیم. مثلا من می‌خواهم بروم اورست 35 هزار دلار با شرکت قرارداد می‌بندم 12 هزار دلار این پول را فقط دولت نپال دریافت می‌کند. بقیه هزینه‌ها هم شامل ایاب‌وذهاب و ویزاست. 60 روز در منطقه هستیم و شرکت آنجا خدماتی مثل صبحانه، ناهار، شام و بیس کمپ می‌دهد.
این 12 هزار دلار ضروری است؟
بله بدون مجوز دولت نپال نمی‌توان به اورست یا قله‌های دیگر صعود کرد. اصلا بدون این مجوز نمی‌توانی در منطقه پا بگذاری. مثلا لوتسه و اورست بیس کمپ‌شان تا کمپ 3 یکی است از کمپ 3 به سمت چپ می‌رود به سمت اورست، به سمت راست هم به لوتسه می‌رسد.
و شما برای مسیر سمت راست مجوز یا اصطلاحا ویزا گرفتید، درست است؟
بله. هیمالیانوردی که ترمیت لوتسه را دارد نمی‌تواند به سمت اورست برود و برعکس. کسی هم که ترمیت اورست را دارد نمی‌تواند سمت لوتسه بیاید.
یعنی آن بالا، ارتفاعات کوه‌ها هم مثل زمین و کشورها مرزبندی دارند و برای ورود به خاک‌شان باید ویزا بگیری؟
بله کسی که مجوز لوتسه را داشته باشد اگر سمت اورست بیاید دیپورت می‌شود و تا 5 سال اجازه ورود به خاک نپال را ندارد.
آقای میرزایی، اورست گاهی اوقات خیلی شلوغ می‌شود و با این هزینه‌هایی که شما می گویید که به نرخ دلار امروز تقریبا بین یک میلیارد تا یک‌ونیم میلیارد آب می‌خورد ظاهرا برای عده‌ای هم ورزش لاکچری به حساب می‌آید. مثلا کسی برای سلفی گرفتن به اورست می‌آید؟
به هر حال باید تخصص داشت. آنهایی هم که می‌آیند کوهنورد هستند ولی خب من همه این موضوعات را در منطقه دیدم و لمس کردم. سلفی گرفتن هم تا یک ارتفاعی می‌تواند اتفاق بیفتد بعد از یک ارتفاعی به‌خاطر شرایط سخت و کمبود اکسیژن هیچکس نمی‌تواند تمرکزش را صرف سلفی کند، اما آنهایی که در قله اورست سلفی می‌گیرند تمام بارهایشان را گردن شرپا انداختند و از اکسیژن استفاده می‌کنند. چون کسی که همه کارهایش را خودش انجام می‌دهد تا به قله برسد اصلا نای سلفی گرفتن ندارد و شاید هم اگر مجبور نباشد که برای تاییدیه صعودش عکس بیندازد همان عکس آخر را هم نیندازد چون واقعا خسته است و به‌خاطر کمبود اکسیژن اصلا شرایط عادی نیست، اما به هر حال این سلفی‌گران همه جا وجود دارند. عده‌ای هستند که می‌خواهند در رزومه‌شان یک صعود اورست داشته باشند. ولی اورست می‌تواند صعود تجاری باشد ولی در بقیه قله‌ها نمی‌تواند صعود تجاری اتفاق بیفتد. مثلا تام کروز خیلی دوست داشت که به اورست صعود کند خب هزینه هم برایش مهم نیست و می‌توانست دو، سه تا شرپا بگیرد ولی آنقدر چالش‌برانگیز است که حتی با شرپا و اکسیژن هم صعود سخت است.
چند دقیقه می‌توانید در بالای قله بمانید؟
اگر هوا خوب باشد نهایتا یک ربع تا 20 دقیقه. البته رکوردی در جهان است که یک نفر یک شب در قله اورست مانده است البته با اکسیژن.
بین کمپ‌ها که تا به قله صعود کنید طبیعتا مدام سطح اکسیژن فرق می‌کند. سبک تغذیه در هیمالیا چیست و چه غذاهایی می‌خورید؟
در ارتفاع، غذا معنایی ندارد چون برای سوخت‌وساز غذا، باید اکسیژن داشته باشی و اصلا میلی به خوردن نداری. معمولا کوهنوردان غذای زیادی نمی‌خورند. غذا بیشتر سوپ است و میوه خشک و آجیل.
اینکه می‌گویید از اکسیژن و شرپا استفاده نمی‌کنید سبک‌تان است یا به‌خاطر هزینه‌هایش صرفه‌جویی می‌کنید؟
اگر بخواهم منطقی نگاه کنم این سبک من است که بدون اکسیژن و شرپا صعود کنم. از دیدگاه جهانی این سبک در هیمالیانوردی صعود پاک محسوب می‌شود. دلیلش هم این است که به هر حال وقتی یک همراه با خودت می‌بری طبیعت را بیشتر آلوده و تخریب می‌کنی، اما به هر حال بحث صرفه‌جویی در هزینه‌ها هم مطرح است. وقتی به نپال می‌روم، نمی‌توانم مثل کوهنوردان خارجی به هتل‌های لوکس بروم و برای همین همیشه یک هاستل یا همان مسافرخانه می‌گیرم.
به قله‌های ترسناک و مرگبار صعود کردید؟
بله قله لوتسه و پوبدا.
چه خطراتی دارند؟
ارتفاع بلند، بهمن‌های سنگین و اینکه اگر بخواهی بدون اکسیژن صعود کنی درصد خطاهای انسانی‌اش بیشتر است. در این قله‌ها باید از لحاظ روانی و توانایی جسمی در سطح بالایی باشی تا بتوانی در ارتفاع با کمبود اکسیژن بهترین تصمیمات را بگیری، خطا ندهی و حواست باشد که چادرت را زیر بهمن نصب نکنی!
ظاهرا یکی از مرگبارترین قله‌های جهان هم آناپورناست که می‌گویند در روز 6 تا 8 بهمن دارد. درست است؟
بله این کوه هرچند که ارتفاعش از 14 کوه بلند جهان کمتر است ولی آناپورنا به بهمن‌های خطرناکش معروف است، اما به‌طور کلی بگویم صعود همیشه ریسک دارد آن هم در ارتفاع ۸ هزار متری.