جزئیات بیمه برای همه ایرانیان

به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛  یک سال بیمه رایگان برای 85میلیون ایرانی. بیمه‌ای که به شهروندان 3ماه مهلت داده برای ثبت‌نام. «دارویار» بهانه خوبی شد برای بیمه همگانی آن هم به شکل رایگان. در یک‌سال اخیر یکی از برنامه‌های حوزه بهداشت افزایش پوشش بیمه پایه درمان بود؛ براساس بند الف ماده 70 قانون برنامه ششم توسعه کشور. آیین‌نامه اجرایی این ماده تاکید دارد تمامی شهروندان فاقد بیمه پایه می‌توانند در دفاتر پیشخوان دولت طرف قرارداد این سازمان، نسبت به بیمه‌کردن خود و خانواده‌شان اقدام کنند.

بند «د» تبصره 14 قانون بودجه 1401 هم سه‌ دهک پایین درآمدی را نشانه قرار داده برای بیمه رایگان. به عبارتی بیمه بیش از 5میلیون و 792هزار نفر. طبق آمارها و روایت‌ها تنها 500هزار نفر در ایران بیمه سلامت به خود نمی‌بینند.

حالا با اجرایی‌شدن طرح «دارویار» رئیس‌جمهوری دستور تخصیص 8هزار میلیارد تومان برای گسترش پوشش بیمه‌ای در حوزه دارو را داد. خبرها خوش بود، اما سوال اصلی این بود که وضعیت کسانی که تحت‌پوشش بیمه نیستند، چه خواهد بود؟! راهکار شفاف بود؛ بیمه رایگان سلامت برای سه دهک اول که جمعیتی حدود 6میلیون نفرند.

قبل از این قرار بر این بود سایر دهک‌ها برای بیمه‌شدن به دفاتر پیشخوان مراجعه‌ کنند، حتی اتباع خارجی دارای مجوز اقامت. هرچند حالا وزیر بهداشت از بیمه درمانی رایگان برای بازه سه ماهه بدون در نظر گرفتن دهک‌بندی خبر می‌دهد. اگرچه وزیر بهداشت از تخصیص 3میلیارد دلار در بخش سلامت هم گفته؛ مابه‌التفاوت ارز ترجیحی و ارز نیمایی.

چهار سال پیش یعنی سال 97 قیمت دلار خودش را بالا کشید. راهکار دولت وقت تخصیص ارز 4200 تومانی بود برای حمایت از شهروندان. حمایتی که زمینه‌ساز دو آفت شد؛ قاچاق و کمبود دارو. درواقع سودجویان قیمت یک‌پنجمی شاید هم یک‌سومی دارو در ایران را شرایط مساعدی برای خود دیدند. قیمتی که در قیاس با کشورهای همسایه به نصف هم تقلیل می‌یابد.

سهم 30-20درصدی ایران در قاچاق معکوس دارو

«دارویار» ترمز قاچاق دارو را کشید. آمارهای غیررسمی از سهم 30-20درصدی ایران در قاچاق دارو  خبر می‌دهند. داروهایی که سوار بر چمدان‌ها مرز افغانستان را پشت‌سر می‌گذارند. هرچند داروهایی هم در میانه محموله‌های کامیونی بدون مجوز از مرزها عبور می‌کنند. رفت‌وآمدهای غیرمجازی که تنها راهی افغانستان نمی‌شوند و تمامی مرزهای همسایگان را زیر پا می‌گذارند برای سود بیشتر سودجویان این بازار.

سال 1400 به کام سودجویان بازار داور گذشت تا کام بیماران به‌ویژه صعب‌العلاج‌ها تلخ شود. سالی که قیمت دارو خود را بالا کشید و هرازگاهی خبر از کمبود یک دارو در سرتیتر خبرها نشست. کمبود و گرانی‌ای که گوشه چشمی به مصرف بالا و غیرمنطقی، افزایش مصرف در دوران کرونا داشتند. هرچند میدان‌دار این گرانی و کمبود قاچاق معکوس شناخته شد.

آنتی‌بیوتیک‌ها، انسولین، ریتالین، داروهای ضدسرطان و … در لیست قاچاق‌ها به چشم می‌خورند. در بحبوحه کرونا و کمبود جهانی دارو، داروی تزریقی آی‌وی‌آی‌جی هم به لیست قاچاقچیان دارو اضافه شد. داروهای تولید داخل هم شرایط بهتری نداشتند و از چشم قاچاقچیان دور نبودند. آموکسی‌سیلین در سالی که گذشت تولیدش را 2.5برابر کرد. ریفامپین (داروی ضدسل) هم در رقابت تولیدش دو برابری شد، اما نتیجه قاچاق بیشتر بود و بس.

چهار سال پیش یعنی سال 97 قیمت دلار خودش را بالا کشید. راهکار دولت وقت تخصیص ارز 4200 تومانی بود برای حمایت از شهروندان. حمایتی که زمینه‌ساز دو آفت شد؛ قاچاق و کمبود دارو. درواقع سودجویان قیمت یک‌پنجمی شاید هم یک‌سومی دارو در ایران را شرایط مساعدی برای خود دیدند. قیمتی که در قیاس با کشورهای همسایه به نصف هم تقلیل می‌یابد.

 

10ماه کار مطالعاتی برای یک اصلاح

طرح «دارویار» برای ماندگارشدن 23تیر 1400 را در تقویم انتخاب کرد. طرحی که اجرایی‌شدنش را از ساعات پایانی شب 22تیرماه شروع کرد. «دارویار» پا در میدان گذاشته با هدف اصلاح نظام پرداخت یارانه دارو.  طرحی که وزیر بهداشت از آن تحت‌عنوان راه‌حلی برای «تهیه آسان دارو»،«کنترل هزینه‌ها» و «حل مشکلات تکراری» نام برد.

واژه «اصلاح» پشت‌سر سیاست‌های ارزی نشست تا سد محکمی باشد در برابر قاچاق و گرانی. اصلاحی که در ابتدای امر یارانه نان را سوژه خود قرار داد تا دیگر خبری از قاچاق آرد نباشد. مدتی بعد نوبت به دارو رسید؛ عرصه‌ای که به روایت کارشناسان، فرصت مناسبی بود برای سودجویان. قاچاق، احتکار، افزایش قیمت‌ها و کمیاب‌شدن برخی داورها دلایل موجهی بودند برای اصلاح تخصیص ارز دولتی در این بازار. تصمیم بزرگ و حساسی که 10ماه کار مطالعاتی به خود می‌بیند برای رسیدن نتیجه مثبت و تاثیرگذار.

صحبت از اصلاح تخصیص ارز دولتی در بازار دارو که به میان آمد، افزایش قیمت‌ داروهای داخلی اولین نگرانی بود. قیمت‌هایی که به عقیده صاحب‌نظران این حوزه افزایش صددرصدی و به‌طور میانگین 60درصدی را تجربه خواهند کرد. افزایش قیمتی که اجتناب‌ناپذیر بود و اصلاح تخصیص ارز دولتی باید آن را پشت‌سر می‌گذاشت. اما راهکار دولت خلاصه شد در طرح «دارویار». طرحی که تفاوت قیمت را به دوش بیمه‌ها انداخت تا شهروندان افزایشی را متحمل نشوند.

«در گذشته بخش اعظمی از داروهایی که از خارج وارد می‌شدند، شامل ارز دولتی بودند. ارز دولتی که قیمت داروهای وارداتی را به یک‌سوم قیمت واقعی کاهش می‌داد. داروهایی که مواد اولیه‌شان هم از خارج وارد می‌شد، بعضا ارز دولتی را شامل می‌شدند. قیمت تمام‌شده این داروها هم به نصف قیمت جهانی می‌رسید. با اجرایی‌شدن این طرح، قاچاق این داروها امیدواریم به صفر برسد.»

366قلم دیگر وارد لیست بیمه‌ها می‌شود

داروهای سرماخوردگی، برخی مُسکن‌ها و ضدحساسیت‌ها از دوسال پیش تحت‌ پوشش هیچ‌ بیمه‌ای قرار نگرفتند. اگرچه 119دارو هم به همین سرنوشت دچار و از طرف بیمه‌ها طرد شدند. در این میانه تنها 1400قلم دارویی توانستند همچنان زیر چتر حمایتی بیمه‌ها ادامه حیات بدهند.

گفتن از اصلاح ارز دولتی ترس به جان شهروندان انداخت. ترس خروج 1400قلم دارویی که به هر تلاشی تحت‌پوشش بیمه‌ای باقی مانده بودند. اگرچه عکس این ترس و واهمه اتفاق افتاد. قول‌وقرارها بر این است چتر حمایتی بیمه 366قلم دارویی دیگر را تحت‌پوشش قرار دهد.

 

طرح «دارویار» ترمز قاچاق را می‌کشد

مزرهای کشورهای همسایه گاهی میزبان داروهای قاچاقی‌اند که از مرزهای دور وارد ایران می‌شوند برای رسیدن به مقصد نهایی. داروهای قاچاقی که درنهایت در بازارهای سیاه کشورهای همسایه خریدوفروش می‌شوند. زمانی هم همین مرزها چشم می‌دوزند به داروهایی که از ایران قاچاق معکوس می‌شوند. داروهایی که با ارز دولتی تامین می‌شوند و درنهایت سر از کشورهای همسایه درمی‌آورند.

به اعتقاد نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران طرح «دارویار» در اولین گام پوشش بیمه‌ای را بالا برده. سیدعلی فاطمی به «شهروند» می‌گوید: «این طرح بی‌شک در ادامه قاچاق معکوس را کاهش خواهد داد.» به باور فاطمی طرح «دارویار» قاچاق معکوس دارو را به حداقل خواهد رساند. «در گذشته بخش اعظمی از داروهایی که از خارج وارد می‌شدند شامل ارز دولتی بودند. ارز دولتی که قیمت داروهای وارداتی را به یک‌سوم قیمت واقعی کاهش می‌داد. داروهایی که مواد اولیه‌شان هم از خارج وارد می‌شد، بعضا ارز دولتی را شامل می‌شدند. قیمت تمام‌شده این داروها هم به نصف قیمت جهانی می‌رسید. با اجرایی‌شدن این طرح، قاچاق این داروها امیدواریم به صفر برسد.»

برآورد دقیقی از قاچاق معکوس دارو وجود ندارد. آمارهای غیررسمی اما از قاچاق معکوس 5هزارمیلیارد تومانی دارو خبر می‌دهند. قاچاقی که بی‌شک به کمبود و گرانی دارو دامن می‌زده. به گفته نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران داروهایی در کشور بوده‌اند که تولیدشان 50 تا60درصد افزایش را تجربه کرده، اما همچنان با کمبود روبه‌رو بوده. «این وضعیت گواه قاچاق دارو به کشورهای همسایه بوده.» به باور فاطمی یکی از محاسن طرح «دارویار» جلوگیری از قاچاق دارو است.

به باور فاطمی طرح «دارویار» امکان دارد یک نقطه‌ضعف به خود ببیند. «نیاز است قراردادی با بیمه‌ها در این‌خصوص بسته شود. قراردادی با تعیین زمان پرداخت‌ها. این بند هم باید به این قرارداد اضافه شود که عدم‌پرداخت در زمان مشخص تبعاتی داشته باشد. عدم‌پرداخت در زمان مشخص باید منتهی به پرداخت خسارت به‌صورت روزشمار شود.»

قرارداد سفت و سخت با بیمه‌ها

طرح بیمه روستایی و طرح پزشک خانواده طرح‌های پرطمطراق دولت احمدی‌نژاد بودند که به غیر از دو استان اجرایی‌شدن به خود ندیدند. دولت یازدهم و دوازدهم هم از طرح تحول نظام سلامت گفتند. طرحی که اعتبار قابل توجهی هم به خود دید، اما در اجرایی‌شدن موفق ظاهر نشد.

حالا دولت سیزدهم از طرح «دارویار» می‌گوید. طرحی که معیاب و محاسنی به مثابه هر طرح دیگری می‌بیند. به باور نایب‌رئیس انجمن داروسازی ایران این طرح برای موفقیت نیازمند پیش‌بینی و مهیا شدن زیرساخت‌هاست. «این طرح انتقاداتی به خود می‌بیند هرچند محاسنی هم دارد. این طرح نیازمند پیشگیری و پیش‌بینی‌هایی است تا به سرنوشت طرح‌های دیگر دچار نشود.»

ارز 4200 دارو توسط اسحاق جهانگیری مطرح شد، هرچند به مرور زمان تامین این ارز قطره‌چکانی شد. رویه‌ای که به مرور صنعت داروسازی را با مشکلاتی روبه‌رو کرد. «بالاخره این دندان لق ارز 4200 کشیده شد. حالا با طرح «دارویار» ارز دولتی به جای زنجیره اول به زنجیره آخر تعلق می‌گیرد.»

به باور فاطمی طرح «دارویار» امکان دارد یک نقطه‌ضعف به خود ببیند. «نیاز است قراردادی با بیمه‌ها در این‌خصوص بسته شود. قراردادی با تعیین زمان پرداخت‌ها. این بند هم باید به این قرارداد اضافه شود که عدم‌پرداخت در زمان مشخص تبعاتی داشته باشد. عدم‌پرداخت در زمان مشخص باید منتهی به پرداخت خسارت به صورت روزشمار شود.»

 

3 ماه فرصت برای بیمه یک‌ساله رایگان

«بیمه رایگان سه ماهه نیست، بلکه هر کسی بیمه ندارد سه ماه مهلت دارد ثبت‌نام کند.» به گفته نایب‌رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تمامی کسانی که بیمه می‌شوند تا یک‌سال این بیمه را خواهند داشت. به گفته سیدجلیل میرمحمدی میبدی به «شهروند» 366 قلم دارو که قبل از این تحت پوشش بیمه نبودند، جزو لیست بیمه قرار می‌گیرند. «لیست 119 دارویی که مصرف بالایی دارند برای تصویب به شورای‌عالی بیمه رفته‌. این لیست طی دو هفته آینده تصویب شده و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.» به گفته میرمحمدی میبدی طی 3-2ماه ابتدایی سال نزدیک به 6میلیون نفر تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفته‌اند. «همه ملت بیمه دارند به غیر از کسانی که به هر دلیلی نخواسته‌اند بیمه شوند. بیمه رایگان برای سه دهک اجرایی شده؛ طبق لیست وزارت رفاه که به سازمان بیمه سلامت ارسال شده است.»

به گفته نایب‌رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با توجه به اینکه ارز 4200 به واردکننده دارو و مواد اولیه تعلق نمی‌گیرد، قیمت دارو افزایش قابل توجهی خواهد داشت. «این افزایش قیمت برای مردم نیست و شامل حال تولیدکننده است و همین دلیل موجهی است برای تعدیل قاچاق معکوس.»

به باور میرمحمدی‌میبدی افزایش قیمت دارو باعث تعادل قیمت ایران با کشورهای همسایه خواهد شد. «طرح بیمه یک‌ساله اجرایی می‌شود تا نقاط قوت و ضعفش بررسی شود. ان‌شاءالله در بودجه 1403 اعتبار این بیمه مصوب می‌شود و می‌توان این بیمه‌ها را تمدید کرد.»