رفیده شیرخوارگاه می‌ماند
گزارش «شهروند» درباره اخبار و حواشی اخیر جابه‌جایی بچه‌ها از تنها شیرخوارگاه کودکان معلول زیر هفت سال و ماجرای بازسازی ساختمان وقفی
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با بیان اینکه مهندسان سازه از محل شیرخوارگاه بازدید کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که بنا استحکام ندارد، می‌گوید:« نظر کارشناسان این بوده که هرچه زودتر باید جابه‌جایی صورت بگیرد، چون بنا استحکام ندارد. ضمنا هیچ شبهه‌ای درباره کاربری بنا وجود ندارد. مگر می‌شود زمینی که وقف این کار شده بعد از بهسازی کاربری‌اش را عوض کرد؟ رفیده شیرخوارگاه بوده و شیرخوارگاه هم خواهد ماند. زیرا وقف این موضوع است؛ همانطور که شبیر و شیرخوارگاه حضرت رقیه ساخته شد.
راضیه زرگری – شهروندآنلاین؛ بیشتر فرزندان رفیده نام و نشانی ندارند. شاید زاده شده در میانه فقر و تنگدستی یا آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد باشند که والدین را به رهاکردن کودک واداشته است؛ در کنار بیمارستان، جلوی کلانتری یا شاید هم در سطل زباله. دیگر فرقی هم نمی‌کند که پدر و مادرشان کجا دل از پاره تن‌شان بریده و برای همیشه رفته‌اند. مهم این است که این کودکان بی‌پناه، این مخلوقات خدا زنده هستند و نفس می‌کشند. شیرخوارگاه رفیده تنها مرکز نگهداری کودکان معلول و مجهول‌الهویه کشور است.
وقف زمینی در چیذر برای نگهداری کودکان بی‌سرپرست
حدود پنج دهه از روزی که قطعه زمینی در محله قیطریه توسط حاج «قاسم چیذری» و «معصومه چیذری» وقف شیرخوارگاه «رفیده» شد، می‌گذرد تا این مرکز تنها خانه امن کودکان شیرخوار معلول کمتر از هفت ساله در کشور باشد.
شیرخوارگاه رفیده جایی است در شمال تهران، محله چیذر؛ حوالی بلوار اندرزگو و خانه نزدیک به 80 کودک معلول. شیرخوارگاه رفیده حدود ۵۰ سال قدمت دارد. شیرخوارگاه تا نیمه شهریور سال گذشته زیر نظر سازمان بهزیستی فعالیت می‌کرد، اما از آن زمان، مدیریت رفیده، به عنوان تنها مرکز تخصصی نگهداری از کودکان معلول بدسرپرست یا بی‌سرپرست به یکی از موسسات خیریه زیر نظر بهزیستی استان تهران واگذار شد و تا همین چند وقت پیش این شیرخوارگاه با کمک‌های مردمی اداره می‌شد. مدیریت یک‌ساله اخیر رفیده گویا برمبنای اختلاف حساب مالی، استعفا داده و سازمان بهزیستی هم وقتی دید بخش خصوصی نتوانسته از عهده مدیریت این مجموعه برآید، رفیده را پس گرفت. حالا خیرین پای کار آمده‌اند تا جان دوباره‌ای به رفیده دمیده شود.
حالا خبر رسیده که قرار است شیرخوارگاه رفیده تخریب شود و بنایی جدید و مجهز جایگزین ساختمان 50 ساله شود. خبری که حواشی نسبتا زیادی به همراه داشت؛ از نگرانی برای جابه‌جایی کودکان معلول جسمی و ذهنی که هر کدام‌شان شرایط خاص و ویژه‌ای دارند گرفته تا مبهم‌بودن کاربری ساختمانی که قرار است جایگزین رفیده شود.
بچه‌های رفیده بسیار آسیب‌پذیر هستند و شاید جابه‌جایی برایشان خطرناک باشد
اواسط هفته گذشته بود که حواشی رفیده بالا گرفت؛ صفحات مجازی شورایاری‌های محلات چیذر و دزاشیب با حضور اهالی قدیمی محله چیذر که واسطه وقف رفیده بودند، لایو برگزار و عنوان کردند انتقال بچه‌های رفیده به مراکز دیگر نگران‌کننده است و مشخص نیست چه سرنوشتی برای این کودکان که از بیماری‌ها و نارسایی‌های خاص رنج می‌برند، رقم خواهد خورد. یکی از خیرین مرتبط با رفیده به نقل از مسئول شیرخوارگاه به «شهروند» می‌گوید: «بنا بر اطلاع و هماهنگی سازمان بهزیستی، 25 کودک معلول بی‌سرپرست که تا امروز در رفیده بودند، به مرکز خیریه مهر ماندگار در پاکدشت منتقل شده‌اند و قرار است 20 کودک دیگر هم همین روزها کارهای انتقال‌شان انجام شود. به علاوه 20 کودک دیگر هم قرار است به شیرخوارگاه آمنه تحویل داده شوند تا در آینده نزدیک ساختمان رفیده تخلیه و کارهای بهسازی بنا آغاز شود. »
من همراه با 11 نفر از دوستانم 32 سال شنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها بچه‌ها را حمام می‌کردیم تا پاکیزه باشند. خیران در طول این سال‌ها از هیچ کار و کمکی برای کودکان معلول رفیده کم نگذاشتند. الان هم نگرانی ما برای بچه‌هاست. ما با بهترشدن فضای نگهداری آنها مخالفتی نداریم، اما نگرانیم که شاید قصد تغییر در کارکرد زمین وقفی صورت بگیرد. من فقط نگران بچه‌ها هستم. اینها به مادریاران عادت کرده‌اند و حتی غذادادن به آنها روش‌های خاص خودش را دارد. پذیرش مکان جدید برای کودکان معلول سخت است و مهم‌ترین نگرانی ما سلامت آنهاست.
این خیر و رابط جمع‌آوری کمک برای بچه‌های رفیده معتقد است: «بچه‌های رفیده همه‌شان با شرایط خاص و ویژه زنده‌اند و زندگی می‌کنند؛ خیلی از بچه‌های رفیده اگر تنفس‌شان لحظه‌ای دچار مشکل شود، مرگ‌مغزی می‌شوند. سوال و ابهامی که برای ما به وجود آمده این است که چطور تضمین می‌کنند که این بچه‌ها آسیبی نبینند و در مراکز دیگر با مشکل مواجه نشوند؟ به علاوه بنایی که در سال‌های اخیر چندین بار با هزینه‌های زیاد تعمیر شده و شاید با تجهیز آشپزخانه و رختشویی و مرکز درمانی می‌توانست به کارش ادامه دهد، چرا به یکباره تصمیم به تخریب کلی و دوباره سازی‌اش گرفته شده است؟»
بازسازی کامل بنای شیرخوارگاه با کمک 40میلیارد تومانی خیران
«در رفیده اتفاق خاصی نیفتاده است. حواشی تصمیماتی که با اطلاع و هماهنگی سازمان بهزیستی رخ داده، واقعا غیرمعمول است.» محمد نصیری، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در گفت‌وگو با «شهروند» درباره تصمیمات اخیر پیرامون شیرخوارگاه رفیده می‌گوید: «ساختمان نشست کرده و دیوارهای بنای قدیمی شیرخوارگاه ترک خورده است. حالا که خیرهایی پیدا شده‌اند که می‌خواهند ۴۰-۴۵ میلیارد تومان برای دوباره ساختن شیرخوارگاهی مجهز و به‌روز خرج کنند، چرا نباید این کار را کنیم؟» نصیری با بیان اینکه مهندسان سازه از محل شیرخوارگاه بازدید کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که بنا استحکام ندارد، ادامه می‌دهد: «نظر کارشناسان این بوده که هرچه زودتر باید جابه‌جایی صورت بگیرد، چون بنا استحکام ندارد. ضمنا هیچ شبهه‌ای درباره کاربری بنا وجود ندارد. مگر می‌شود زمینی که وقف این کار شده بعد از بهسازی کاربری‌اش را عوض کرد؟ رفیده شیرخوارگاه بوده و شیرخوارگاه هم خواهد بود. وقف این موضوع است؛ همانطور که شبیر و شیرخوارگاه حضرت رقیه ساخته شد.»
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی درباره دغدغه‌هایی که درباره وضعیت سلامت کودکان معلول رفیده عنوان شده است نیز می‌گوید: «بچه‌های رفیده، بچه‌های من هستند و سلامت‌شان برای ما بیشترین اهمیت را دارد. اگر برای هر کدام‌شام مشکلی پیش بیاید من باید به هزار جا جواب پس بدهم.»
32 سال است خیّر حمام‌کردن بچه‌های معلول بی‌سرپرست هستم
«سی‌ودو سال است که در رفیده کار می‌کنمِ از روز اول که رفتم، هر شنبه و سه‌شنبه با چند نفر از خانم‌های خیر محله، بچه‌ها را حمام می‌کردیم. تخت‌هایشان مناسب نبود؛ تشک‌هایشان باید نو می‌شد، همه این کارها را برای بچه‌های بی‌پناه با حمایت خیران انجام دادیم و بنا آوردیم برایشان حمام ساختیم و ساختمان با کمک خیرین ساخته شد. تلویزیون و تخت برای بچه‌ها تهیه کردیم و برای هر اتاق وان جداگانه مهیا شد.» خانم توکلی از خیرین قدیمی شیرخوارگاه رفیده است. او از نگرانی‌هایش درباره سلامت بچه‌های معلول رفیده می‌گوید: «به من باشد می‌گویم ۵۰ سال دیگر هم بچه‌ها اینجا باشند، هیچ عیبی نمی‌کند. ۱۵ سال پیش هم قرار بود مرکز را تغییر بدهند که عباس چیذری از وراث واقف آمد و نگذاشت. چون این بنا وقف بچه‌های معلول بی‌سرپرست است و نباید کاربری دیگری داشته باشد.»
او معتقد است جابه‌جایی بچه‌ها خیلی سریع و بدون اطلاع رابطان و خیرین مجموعه اتفاق افتاده: «بچه‌ها به محیط رفیده عادت کرده بودند. حالا دوباره می‌گویند رفیده بازسازی می‌خواهد باید بچه‌ها را ببریم. خودشان جلسه گذاشتند نصف بچه‌ها را بردند به پاکدشت. من فقط نگران سلامتی آنها هستم. من پای کار رفیده بوده‌ام و بچه‌های رفیده مثل بچه‌های خود من هستند. بعضی از آنها انقدر حساس هستند که از این اتاق به اتاق دیگر ببریم‌شان احساس ناراحتی می‌کنند.
نصیری با بیان اینکه مهندسان سازه از محل شیرخوارگاه بازدید کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که بنا استحکام ندارد، ادامه می‌دهد: «نظر کارشناسان این بوده که هرچه زودتر باید جابه‌جایی صورت بگیرد، چون بنا استحکام ندارد. ضمنا هیچ شبهه‌ای درباره کاربری بنا وجود ندارد. مگر می‌شود زمینی که وقف این کار شده بعد از بهسازی کاربری‌اش را عوض کرد؟ رفیده شیرخوارگاه بوده و شیرخوارگاه هم خواهد بود. وقف این موضوع است؛ همانطور که شبیر و شیرخوارگاه حضرت رقیه ساخته شد.»
خانم توکلی را به اسم خیر حمام بچه‌ها می‌شناسند: «من همراه با 11 نفر از دوستانم 32 سال شنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها بچه‌ها را حمام می‌کردیم تا پاکیزه باشند. خیران در طول این سال‌ها از هیچ کار و کمکی برای کودکان معلول رفیده کم نگذاشتند. الان هم نگرانی ما برای بچه‌هاست. ما با بهترشدن فضای نگهداری آنها مخالفتی نداریم، اما نگرانیم که شاید قصد تغییر در کارکرد زمین وقفی صورت بگیرد. من فقط نگران بچه‌ها هستم. اینها به مادریاران عادت کرده‌اند و حتی غذا دادن به آنها روش‌های خاص خودش را دارد. پذیرش مکان جدید برای کودکان معلول سخت است و مهم‌ترین نگرانی ما سلامت آنهاست.»
فضای مرکز پاکدشت مجهزتر و بزرگ‌تر از رفیده است
«مرکزی که قرار است خانه جدید و موقت بچه‌های رفیده باشد، بزرگ‌تر و مجهزتر از مرکز فعلی است.» این توضیحات را یکی از مادریاران شاغل در رفیده به «شهروند» می‌دهد: «الان فقط بچه‌های بزرگ‌تر منتقل شده‌اند؛ تعداد محدودی از بچه‌ها منتقل شده‌اند. بقیه هم قرار است به پاکدشت و شیرخوارگاه آمنه منتقل شوند، اما زمانش مشخص نیست. آنجا هم فضایش خیلی بزرگ‌تر است و هم امکاناتش بیشتر. من فیلم‌های مرکز پاکدشت را دیده‌ام. اینجا یک طبقه است، ولی مرکز پاکدشت پنج طبقه و مجهزتر از ساختمان فعلی است و خوشبختانه فضای بسیار خوبی برای نگهداری بچه‌های رفیده دارد. امیدواریم بهترین شرایط برای بچه‌های رفیده فراهم باشد و آنها در آرامش باشند.» تمام مادریاران شاغل در رفیده می‌توانند به‌همراه بچه‌ها به مرکز پاکدشت بروند: «البته مادریارانی که از نظر مسافتی به پاکدشت نزدیک‌تر بودند، استقبال بیشتری کردند، یکسری‌های دیگر هم مسیر برایشان سخت است و نمی‌روند. »