میانگین مصرف جهانی آب به ازای هر نفر 250 لیتر در روز است که متاسفانه این میزان در خاورمیانه چیزی حدود 550 لیتر است. این در حالی است که خاورمیانه شدیدترین خشکسالی در 900 سال اخیر را تجربه میکند و 12 کشور از 17 کشور دارای کمبود آب در خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارند.
گرمایش زمین و ایجاد حوادث طبیعی نظیر خشکسالی شدید در خاورمیانه بر چرخه آب اثر سوء دارد. با اینکه خاورمیانه فقط 1 درصد از منابع آب شیرین جهان را در اختیار دارد بیش از 80 درصد آن برای آبیاری زمینهای کشاورزی در مناطق خشک استفاده میشود که باعث از بین رفتن منابع آبی زیرزمینی شده است.
به گزارش خبرنگار شهروند آنلاین؛ میانگین مصرف جهانی آب به ازای هر نفر 250 لیتر در روز است، در حالیکه مصرف روزانه در خاورمیانه بیش از دو برابر این میزان و چیزی حدود 550 لیتر به ازای هر نفر است. و این در حالی است که 12 کشور از 17 کشور دارای کمبود آب در خاورمیانه و شمال آفریقا قرار داشته و 60 درصد مردم در این مناطق در نواحی با شدیدترین مشکل آب زندگی میکنند.
به گفته پژوهشگران مشکل کمبود آب و شرایط نامناسب بهداشتی حاصل از آن میتواند تا سال 2050 برای این مناطق هزینهای بین 6 تا 14 درصد از تولید ناخالص داخلی را به دنبال داشته و زیان اقتصادی بالغ بر 21 میلیارد دلار را ایجاد کند. 82 درصد از پساب بازیافت نشده که باعث آسیب به محیطزیست میشود و شانس تصفیه پساب و مصرف مجدد آن از دست میرود.
خاورمیانه فقط 1 درصد از منابع آب شیرین جهان را در اختیار دارد که بیش از 80 درصد آن برای آبیاری در کشاورزی استفاده میشود. حدود 60 درصد آبهای سطحی را آبهای بین مرزی تشکیل میدهند. در نتیجه لزوم همکاری در مدیریت منابع آبی مشترک برای ثبات در منطقه اهمیت فراوانی مییابد.
هم اکنون خاورمیانه شدیدترین خشکسالی در 900 سال اخیر را تجربه میکند. به گزارش سازمان ملل متحد بحران تغییرات اقلیمی به دلیل بالاتر رفتن درجه حرارت و گرمایش زمین و ایجاد حوادث طبیعی نظیر خشکسالی شدید در خاورمیانه بر چرخه آب اثر سوء دارد.
از سویی دیگر برداشت بیشتر از منابع آب شیرین به ویژه به دلیل افزایش جمعیت و کشاورزی وابسته به آبیاری در مناطق خشک باعث از بین رفتن منابع آبی زیرزمینی شده است. در عراق روشهای آبیاری نامناسب و به ویژه کاشت برنج که به آب زیاد نیاز دارد مشکل آب را پیچیده کرده است.
در ایران نیز کاهش بارشها و مصرف بیرویه آب توسط شهروندان به مشکل آب دامن زده است. آمارهای دولتی نشان میدهد که هر شهروند ایرانی در روز حدود 325 لیتر آب مصرف میکند که از میانگین جهانی بالاتر است. میزان آب ذخیره در سدها افت فراوان داشته و میزان زمین2های غیرقابل کشت به دلیل کمبود آب افزایش یافته است. متدهای ناکارآمد و قدیمی کشاورزی و روشهای نامناسب آبیاری مشکل را بدتر نیز کرده است که برای حل آنها علاوه بر تلاش و همکاری مردم حمایت دولتی نیز نیاز است.
عدم همکاری بین کشورهای دارای منابع آبی مشترک نیز یکی دیگر از دلایل شیوع خشکسالی و پیدایش تنشها بین کشورهای منطقه است. ترکیه که خود با مشکل کاهش بارشهای سالانه مواجه است در سرچشمه رود دجله سدهایی ساخته است که باعث پایین رفتن شدید سطح آب این رودخانه و کمبود آب در عراق شده است. حدود 71 درصد آب عراق از دو رودخانه دجله و فرات تامین میشود که سرچشمه آنها در کشور ترکیه قرار دارد. به علاوه دجله و فرات پیش از ریختن به خلیج فارس به اروندرود در مرز ایران ملحق میشوند که کم شدن میزان آب ورودی از این دو رودخانه به اروندرود باعث کاهش حقابه تالاب هورالعظیم، انقراض گونههای انسانی و حیوانی منطقه، اختلال در معیشت مردم و تشدید معضل ریزگردها در ایران شده است.
هم اکنون مشکل کمبود آب در خاورمیانه به مرز بحران رسیده است و چنانچه تدابیری در نظر گرفته نشود و همکاری بین مردم و دولتها صورت نگیرد، جنگ بر سر منابع آبی چندان دور از ذهن نخواهد بود.
گزارش: مهرناز الماسی