تالابهای ایران، خط پایان پرندگان مهاجر
مروری بر وضعیت اسفناک تالابها در روز جهانی پرندگان مهاجر؛ جایی که به قتلگاه پرندگان بدل شدهاند
دومین شنبه از اردیبهشت و ماه مِهر به پرندگان مهاجر اختصاص دارد، دو روز در سال که روز پرندگان مهاجر است. روزهایی که امسال مصادف شدهاند با 18اردیبهشت و 17 مهر. سروکله پاییز که پیدا شود میهمان تالابها، دریاچهها و سواحل از راه میرسند. پرندگانی که صدها سال است چند صباحی میهمان آنها میشوند. برودت هوا در عرضهای جغرافیایی بالا که میرود پرندگان خودشان را به عرضهای جنوبیتر میرسانند. مهاجرانی که از میهماننوازی سالهای اخیر گلایهمندند. پرندگانی که در این سالها خطر صید و شکار را به جان خریدهاند تا میهمان تالابها شوند. هرچند ماجرای پرندگان مهاجر به صید و شکار ختم نمیشود. نادیده گرفتن حقابه تالابها هم زندگی را برای آنان سخت میکند. تالابهایی که در یکسال گذشته بهدلیل خشکسالی و کمبود منابع آبی وضعیت بحرانی را تجربه میکنند. این در حالی است که پیشبینیها از نبود امید به بارشهای پاییزی خبر میدهند.
حال و روز تالابهای ایران چنگی به دل نمیزند. از 270 تالاب حدود 80تالاب در زمره تالابهای بینالمللی قرار دارند، البته بهواسطه وسعتشان و 31 تالاب منشا گرد و غبار شدهاند؛ تالابهایی که مساحت خود را کمکم از دست دادهاند. 75درصد تالابها هم در معرض خشک شدن هستند
حال و روز تالابهای ایران چنگی به دل نمیزند. از 270 تالاب حدود 80تالاب در زمره تالابهای بینالمللی قرار دارند، البته بهواسطه وسعتشان و 31 تالاب منشا گرد و غبار شدهاند؛ تالابهایی که مساحت خود را کمکم از دست دادهاند. 75درصد تالابها هم در معرض خشک شدن هستند؛ تالابهایی که روزگاری میزبان قوها، غازها، اردکها، آبچلیکها و کاکاییها بودند.
تالابهای خشک و شکارهای بیرویه در سالهای گذشته آفتی شده بر جان پرندگان مهاجر. شکار و صیدهایی که در پنجسال گدشته برای پرندگان مهاجر فاجعهآفرین بوده. واقعیت تلخ این است که در میان تالابها، پریشان و بختگان از بین رفته و تقریبا خشک شدهاند. تالابهایی که کمبود بارش در پاییز سال جاری وضعیت آنها را شکنندهتر کرده است.
هرساله با سرد شدن هوا پانصدهزار تا بیش از یک میلیون پرنده مهاجر برای زمستانگذرانی تالابهای شمال کشور را انتخاب میکنند. پرندگانی که اغلب گرفتار دام صیادان و شکارچیان میشوند تا با قیمت بالا در فریدونکنار فروخته شوند. البته این فاجعه در خوزستان هم رقم میخورد. سرنوشت تلخی که منتظر پرندگانی است که از اوایل زمستان تا اواخر اسفند خودشان را به تالابها و رودخانههای خوزستان میرسانند.
کاهش بارندگیها امری طبیعی است هرچند عوامل انسانی، تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی بیتاثیر نیستند. البته عدمپرداخت حقابه زیستمحیطی تالابها فشار مضاعف به آنها تحمیل کرده است. وضعیت اسفناکی که باعث شده این زیستگاهها ظرفیت کافی برای میزبانی تنوع زیستی و حیاتوحش را ندارند. شرایطی که حکم به فنای بخش بزرگی از تنوع زیستی کشور داده است.