در گزارش بیبیسی به رشد قابل توجه فروش فیلمها در سال 2021 در قیاس با سال قبل اشاره شده است: در سال 2021 فیلمهای سینمایی در آمریکا چهارمیلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار فروختند که در قیاس با سال قبلش ۹۱درصد بیشتر بود.
پولاد امین، شهروندآنلاین: آژانس خبری بیبیسی جهانی در گزارشی درباره سینمای جهان در سالی که گذشت، به بیم و امیدهای سینما در دوران بعد از کرونا پرداخته است. این گزارش که به بهانه پایان سال 2021 و مرور سینمای این سال بحرانی منتشر شده؛ با اشاره به رکوردشکنی گیشهای فیلم «مرد عنکبوتی؛ راهی به خانه نیست» -که عنوان پرفروشترین فیلم بعد از همهگیری را به دست آورده- آغاز میشود. رکوردشکنی جذابی که بعد از دو سال بحرانی برای سینما امیدواری فراوانی در زمینه احتمال احیای مالی سینما در سال پیشرو را به وجود آورده است. با این حال بیبیسی این موضوع را نادیده و ناگفته نگذاشته که آمارها حکایت از راه درازی دارند که هالیوود و دیگر سینماهای اصلی دنیا برای بازگشت به شرایط پیش از همهگیری کرونا پیشرو دارند…
سینمای چند میلیارد دلاری
در گزارش بیبیسی به رشد قابل توجه فروش فیلمها در سال 2021 در قیاس با سال قبل اشاره شده است: در سال 2021 فیلمهای سینمایی در آمریکا چهارمیلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار فروختند که در قیاس با سال قبلش ۹۱درصد بیشتر بود. البته این افزایش قابل توجه به معنای توجه بیشتر مخاطبان به سینما نمیتواند باشد. مهمتر از همه به این دلیل که فروش دومیلیارد و ۲۰۰میلیون دلاری سال ۲۰۲۰ -که کمترین میزان فروش در 40 سال اخیر بوده- بیش و پیش از هر چیزی به دلیل تعطیلی کرونایی چند ماهه سینماها و اکران نشدن فیلمهای بالقوه پرمخاطب استودیوهای هالیوود بوده است.
در واقع از نگاه گزارشنویس بیبیسی مقایسه فروش 2021 با فروش 2019 که هنوز نشانی از کرونا نبود، میتواند وضعیت استقبال تماشاگران از فیلمهای سینمایی را بهتر توضیح دهد که البته در این صورت نتیجه چندان امیدوارکننده نخواهد بود. در واقع سینمای امسال هنوز راه درازی تا رسیدن به فروش ۱۱.۳۹میلیارد دلاری سال 2019 دارد که از فروش فیلمهایی مانند «انقامجویان: آخر بازی»، «شیرشاه» و «داستان اسباببازی ۴» حاصل آمده بود. سینمای 2021 در قیاس با آن سال کاهش محسوس و ملموس 61درصدی دارد که البته همانطور که گفته شد در قیاس با افت 80درصدی فروش سال 2020 به هر حال امیدبخشتر است.
برندگان 2021
رونق نسبی گیشهها در سال ۲۰۲۱ البته بیش از هر چیزی مدیون و مرهون بازگشت و موفقیت فیلمهای ابرقهرمانی بود. فیلمهایی مانند «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» که با فروش ۴۶۷میلیون دلار پرفروشترین فیلم باکسآفیس آمریکا و کانادا بود و بعد از آن هم فیلمهای «سانگ چی و افسانه ده حلقه» با ۲۲۴میلیون دلار، «ونوم: بگذار کشتار شود» با ۲۱۲میلیون دلار و «بیوه سیاه» با ۱۸۳میلیون دلار که روند موفقیت اقتصادی فیلمهای سوپرقهرمانی را استمرار بخشیدند.
موفقیت اقتصادی در سال 2021 البته منحصر به سوپرهیروها نبود -و فیلمهای جدیتری هم به گیشه ۲۰۲۱ رونق دادند- که مهمترینشان نهمین فیلم سری «سریع و خشمگین» بود و البته بیستوپنجمین فیلم مجموعه «جیمزباند» که با نام «زمانی برای مردن نیست» خیلیها را به این فرانچایز جلب کرد.
علاوه بر سوپرقهرمانها و اکشنها؛ فیلمهای ترسناک هم سهم مهمی در رونق نسبی گیشهها داشتند. مثلا قسمت دوم «یک جای آرام» ۱۶۰میلیون دلار فروخت و هشتمین فیلم پرفروش سال شد. «هالووین میکشد» هم با فروش ۹۲میلیون دلار بالاتر از فیلمهایی مانند «کروئلا» و «ترافیک فضایی» قرار گرفت.
بازندگان 2021
شاید این موضوع که فیلمهای جدیتر بزرگسالانه جزو ناکامان و بازندههای سال بودند، هم ناراحتکننده و هم باورنکردنی باشد. مثل فیلمهای کارگردانانی مانند استیون اسپیلبرگ و ریدلی اسکات که به شکل عجیبی در کشاندن دوستداران همیشگیشان به سالنها ناکام ماندند.
مهمترین فیلم شکستخورده سال از این منظر «داستان وستساید» استیون اسپیلبرگ بود. بازسازی موزیکال کلاسیک دنیای سینما به همین نام که امید میرفت از موفقترین فیلمهای سال -چه در گیشه و چه در اسکار- شود. اما در گیشه تنها 26میلیون دلار فروخت و با توجه به واکنشهای رسانهای در اسکار هم بعید است شاهد اتفاقی آنچنانی شود تا شاهد شکست یکی از معدود فیلمهای ناکام اسپیلبرگ شویم.
ریدلی اسکات بزرگ اما با دو فیلم ناکام نقش مهمتری در فهرست ناکامان سال داشت. این کارگردان افسانهای امسال یکی فیلم تاریخی «دوئل آخر» را روی پرده فرستاد که با فروش فاجعهبار تنها ۱۰میلیون دلار در گیشه آمریکا نشان داد هنوز بسیاری از مخاطبان جدی سینما علاقهای به سالنهای سینما ندارند.
دیگر فیلم ریدلی اسکات -که البته بهتر فروخت، اما باز هم ناکام ماند- «خاندان گوچی» بود. فیلمی که با موضوع جذاب و البته حضور ستارگانی چون لیدی گاگا، آدام درایور و ال پاچینو به نظر میرسید از موفقترین فیلمهای کارگردانی خواهد شد که در کارنامهاش فیلمهایی مانند «گلادیاتور» و «بیگانه» و «بلید رانر» را دارد. این فیلم اما تنها ۴۷میلیون دلار فروش کرد تا ریدلی اسکات از سال بعد از کرونا دست خالی بیرون رفته باشد!
دیگر ناکام گیشه ۲۰۲۱ «تلماسه» علمی-تخیلی دنی ویلنوو بود که برخلاف استقبال منتقدان، فقط ۱۰۰میلیون دلار فروخت و البته «جوخه انتحاری» که فقط ۵۵میلیون دلار فروخت و «جاودانهها» که برخلاف فروش 164میلیون دلاری بسیار بسیار کمتر از توقعات و انتظارات موجود فروخت…
چه خواهد شد؟
اما انتظار میرود با تکمیل روند واکسیناسیون در سال آینده شاهد سینماهای شلوغتری باشیم، بهخصوص که در سال 2022 قرار است محصولات کنجکاویبرانگیزی اکران شود. از «بتمن» و «پلنگ سیاه ۲» تا قسمت سوم «دنیای ژوراسیک» و انیمیشن «مرد عنکبوتی: سرتاسر جهان عنکبوتی». فیلمهایی که میتوانند مردم را با سالنهای تاریک سینما آشتی دهند…