اعلام آتش‌بس دو ماهه از سوی نماینده سازمان ملل در امور یمن، ذهن تحلیلگران و ناظران امور را درباره علت تن‌دادن ریاض به آتش‌بس و اینکه آیا دوام خواهد آورد یا خیر، به خود مشغول کرده است. «شهروند» به این منظور به بررسی این موضوع در گفتوگو با کارشناسان مسائل خاورمیانه پرداخته است.
«جعفر قنادباشی»، کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه‌ای معتقد است که این آتش‌بس تا حدود بسیاری تحت تاثیر جنگ اوکراین و افزایش قیمت انرژی شکل گرفته. از نگاه این پژوهشگر حوزه بین‌الملل، جنگ اوکراین در بازار انرژی حساسیت‌هایی ایجاد کرده است. او با اشاره به این مساله که کاهش صدور نفت به هر میزانی تاثیرهای بسیاری در بازار انرژی خواهد داشت، تصریح کرد که در حال حاضر کاهش صد هزار بشکه‌ای نیز در بازارهای فرآورده نفتی تاثیر بسزایی دارد: «امروز آمریکا و کشورهای اروپایی در شرایطی قرار دارند که کاهش صادرات نفت به هر میزانی می‌تواند در وضعیت اقتصادی آنها تاثیر بگذارد.»
ظرفیت و توان عربستان در این جنگ نمایان شد!
جعفر قنادباشی دلیل دیگر این آتش‌بس را روشن شدن وضعیت نظامی عربستان برشمرد. از نگاه این کارشناس حوزه خاورمیانه، ظرفیت و توان عربستان در این جنگ روز به روز نمایان‌تر می‌شود و این خود دلیلی بر پذیرش آتش‌بس از سوی عربستان بوده است. قنادباشی معتقد است انصارالله نشان داده که قابلیت ضربه زدن و قطع شریان حیاتی عربستان را داراست.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که آیا این آتش‌بس در روابط ایران و عربستان تاثیر خواهد داشت نیز گفت: «تاثیر آنچنانی نخواهد گذاشت. چرا که عربستان در سال‌های اخیر وارد مناقشه‌های گسترده‌ای با ایران شده است.» اختلافات ایران و عربستان در مساله فلسطین، لبنان، عراق و روابط با سایر کشورهای منطقه از جمله موضوعات اختلافی میان ایران و عربستان در سال‌های گذشته بوده است.
جعفر قنادباشی معتقد است که در مدت زمان طولانی، آمریکایی‌ها در جنگ یمن ورود خواهند کرد و جایگزین بازیگرهای منطقه‌ای می‌شوند.
عربستان، یک نظام متزلزل
وی ادعای دولت سعودی مبنی بر آتش‌بس به دلیل ماه مبارک رمضان را با توجه به تغییر آتش‌بس از یک ماه به دو ماه، مردود برشمرد. جعفر قنادباشی در پایان عربستان را در جنگ یمن یک ناکام توصیف کرد: «مساله دیگر توجه به موضوعات داخلی عربستان است. نظام پادشاهی دیگر برای نسل کنونی عربستان قابل قبول نیست. این موضوع در نوگرایی‌های ظاهری بن سلمان مشخص است.»
از نگاه این کارشناس بین‌المللی، نظام سیاسی عربستان پاسخگوی جامعه فعلی این کشور نیست و همین موضوع این نظام پادشاهی را تهدید می‌کند. جعفر قنادباشی معتقد است که در مدت زمان طولانی، آمریکایی‌ها در جنگ یمن ورود خواهند کرد و جایگزین بازیگرهای منطقه‌ای می‌شوند. حساسیت کانال سوئز و باب‌المنزل و مسائل حوزه انرژی از موضوعاتی است که یمن را برای غرب یک منطقه استراتژیک کرده است.
گام‌های بعدی پس از آتش‌بس
آتش‌بس یمن و عربستان به مدت دو ماه از دوم آوریل تا دوم ژوئن ۲۰۲۲ اجرا می‌شود که این زمان قابل تمدید است. هدف از این آتش‌بس فراهم کردن فضای مناسب برای رسیدن به راه حل مسالمت‌آمیز برای بحران عنوان شده است. به موجب این توافق، همه عملیات نظامی زمینی، هوایی و دریایی داخل و خارج یمن متوقف می‌شود. همچنین ۱۸ کشتی حامل مشتقات نفتی در دو ماه آتش‌بس به بندر الحدیده می‌رسد. در این مدت فرودگاه صنعا نیز فعالیت خود را به صورت محدود از سر می‌گیرد و هفته‌ای دو پرواز تجاری به مقصد اردن و مصر خواهد داشت.
به موجب این سند، به محض اجرای آتش‌بس، نماینده سازمان ملل از طرف‌های نزاع برای تشکیل جلسه جهت بازکردن مسیرها در استان تعز و دیگر استان‌ها برای تسهیل تردد شهروندان غیر نظامی دعوت می‌کند. همچنین طرف‌های نزاع با نماینده سازمان ملل پیشنهادها درباره گام‌های بعدی برای توقف جنگ را بررسی می‌کنند.
«محمدپارسا نجفی»، تحلیلگر مسائل یمن: پیشنهاد من ارسال یک محموله بشردوستانه به یمن از سوی جمهوری اسلامی ایران است
پایبندی دولت عربستان به آتش‌بس
اما نگرانی و مساله‌ای که برخی از کارشناسان مطرح می‌کنند، موضوع پایبندی دولت عربستان به این توافق دو ماهه است. مساله‌ای که «محمدپارسا نجفی»، تحلیلگر مسائل یمن در گفتوگو با «شهروند» به آن اشاره می‌کند. این تحلیلگر روابط بین‌الملل پیشنهاد ارسال یک محموله بشردوستانه به یمن از سوی جمهوری اسلامی ایران را مطرح می‌کند.
نجفی در این‌باره می‌گوید: «پیشنهاد بنده این است که یک کشتی غذا و دارو تحت نظارت خبرنگاران ایران و جهان توسط هلال احمر ایران آماده شود و با حضور داوطلبان مردمی به بندر الحدیده اعزام شود.»
ظاهرا آتش‌بس با پادرمیانی سازمان ملل و بعد از چند روز مذاکره بین انصارالله و ائتلاف سعودی انجام شده، ولی توافق بر سر این آتش‌بس- که کمتر از ۱۰ روز بعد از حمله موشکی پهپادی پنجم فروردین یمنی‌ها به تأسیسات ذخیره سوخت آرامکو انجام شده- نمی‌تواند اتفاقی باشد. از نگاه کارشناسان این حمله موشکی و کاهش عرضه انرژی بر اثر جنگ اوکراین از مهم‌ترین دلایل این توافق بوده است. مساله‌ای که نجفی نیز بر آن تاکید دارد. از نگاه این کارشناس، این جنگ تهدیدی برای عرضه نفت بود و هدف از این توافق کاهش نگرانی‌های غرب نسبت به کمبود عرضه و مهار افزایش قیمت‌ها پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌ها علیه مسکو است.
نجفی در گفتوگو با «شهروند» این توافق را یک آتش‌بس کامل نمی‌خواند و می‌گوید: «تمام اقدامات خصمانه عربستان باید در خاک یمن متوقف شود، آیا این‌چنین است؟» نجفی معتقد است حضور عربستان و امارات در خاک یمن نشان‌دهنده این مساله است که این توافق یک آتش‌بس کامل نیست.
هر 10 دقیقه، مرگ یک کودک
تحلیلگر مسائل یمن با اشاره به محاصره و حملات هفت‌ساله علیه مردم مظلوم یمن ادامه می‌دهد: «در هر 10 دقیقه، ما شاهد مرگ یک کودک یمنی به دلیل فقدان غذا و دارو هستیم. این یک فاجعه انسانی است.»