با تبديل تلفن همراه به عنوان يكي از ضروريات زندگي امروزي، اكنون بحث بر سر اين موضوع در حال بالاگرفتن است كه آيا دانش آموزان اجازه دارند گوشي تلفن همراه را با خود به مدرسه ببرند يا اين كار خلاف قانون است.
[لیلا مهداد – خبرنگار شهروندآنلاين] آوردن تلفن همراه به مدرسه تخلف است؟ برمبنای بند ٤ ماده ٧٢ آیین‌نامه اجرایی مدارس، مصوب شورای‌عالی آموزش‌وپرورش، «همراه داشتن اشیای گرانبها و وسایل غیرمرتبط با امور تحصیلی در مدرسه برای دانش‌آموزان ممنوع است.» با توجه به این ماده آیین‌نامه، تلفن همراه جزو اشیای گرانبها و وسایل غیرمرتبط با امور تحصیل در مدرسه به حساب می‌آید، بنابراین آوردن آن به مدرسه و حتی استفاده از آن (فیلمبرداری، عکاسی، تبادل اطلاعات با دانش‌آموزان دیگر و…) ممنوع است.
«بردن موبایل به مدارس ممنوع است و با دانش‌آموز متخلف برابر آیین‌نامه انضباطی برخورد خواهد شد.» ٣٠مهر ١٣٩٠ بود که رئیس سازمان آموزش‌وپرورش شهر تهران گفته بود: «با توجه به اینکه دانش‌آموزان استفاده نامناسبی از این وسیله دارند، باید از آوردن آن به مدرسه خودداری کنند.» «سیدعلی یزدیخواه» گفته بود: «دانش‌آموزانی که مواد انضباطی را رعایت نکنند، مطابق آیین‌نامه با آنها برخورد می‌شود، چراکه آوردن تلفن همراه به مدرسه تخلف است.»
آموزش‌وپرورش هیچ تصمیمی برای تغییر این قانون ندارد
«شاپور محمدزاده»، مدیر کمیسیون اساسنامه و مقررات شورای‌عالی آموزش‌وپرورش، سال ٩٣ گفته بود: «بند ٩ ماده ٦٨ آیین‌نامه اجرایی مدارس بر خودداری از به کاربردن وسایل تجملی و آرایشی و پرهیز از آوردن اشیای گرانبها و وسایل غیرمرتبط با امور تحصیلی به مدرسه تاکید دارد و کارشناسان تلفن همراه را مصداق بند ٩ می‌دانند.»
ممنوعیت ورود تلفن همراه به مدارس هرازگاهی حاشیه‌ساز می‌شد، به عنوان مثال به وقت تقویم در اسفند١٣٩٢ خبرها از حاشیه‌سازی بایدونبایدهای ممنوعیت تلفن همراه به مدارس گفتند تا جایی که دبیرکل وقت شورای‌عالی آموزش‌وپرورش در این‌خصوص در همان تاریخ واکنش نشان داد. «مهدی نویدادهم» با تاکید بر اینکه ورود موبایل به مدارس ممنوع است، گفته بود: «یکی از وظایف آموزش‌وپرورش، فراهم‌آوردن محیط مناسب برای یادگیری توسط کودکان و نوجوانان است، بنابراین قوانین و مقررات، تسهیل‌کننده یادگیری هستند و در آیین‌نامه انضباطی مدارس که موضوعات مختلف آموزشی، تربیتی و انضباطی مورد بررسی قرار گرفته، بندی تصویب شده و بر اساس آن به همراه داشتن هر وسیله‌ای که مانع یادگیری بهتر می‌شود، ممنوع کرده است.»
دبیرکل شورای‌عالی آموزش‌وپرورش وقت در سال ٩٢ گفته بود: «وزارتخانه بارها و بارها و بنده به عنوان دبیرکل شورای‌عالی آموزش‌وپرورش به صراحت اعلام کرده‌ام که ورود موبایل به مدارس و کلاس درس ممنوع است.» «نویدادهم» گفته بود: «آموزش‌وپرورش هیچ تصمیمی برای تغییر این سیاست و این قانون ندارد و حتی در سند تحول بنیادین نیز برنامه‌ای برای ورود موبایل به مدارس عنوان نشده است.»
می‌توان این قانون را بازنگری کرد
«صدور بخشنامه ممنوعیت ورود موبایل به مدرسه به معنای اجرای آن تا ابد نیست و می‌توان این قانون را بازنگری کرد تا دانش‌آموز با شرایطی ویژه امکان همراه داشتن موبایل در مدرسه را داشته باشد.» «سیدرحیم میرشاهولد»، مدیرکل ارزیابی و عملکرد شکایات آموزش‌وپرورش، اردیبهشت ١٤٠١ گفته بود: «ما معتقدیم موبایل می‌تواند در اختیار دانش‌آموز باشد.» وزیر آموزش‌وپرورش وقت در آبان ١٤٠١ گفته بود: «در یک محیط آموزشی و برای دانش‌آموز ورود برخی از وسایل که مخل نظم مدارس نمی‌شوند، مانعی ندارد، اما ورود آنچه مخل نظم مدارس خواهد شد، ممنوع است.» «یوسف نوری» گفته بود: «قوانین و مقرراتی وجود دارد، البته مواجهه مدیران و معلمان هم نه اینکه تنبیه باشد.»
دبیرکل شورای‌عالی آموزش‌وپرورش خرداد ١٤٠١ گفته بود: «از دید بنده امروز دیگر بحث بر سر اصل وجودی تلفن همراه برای دانش‌آموزان نیست، بلکه بحث بر سر نحوه استفاده از آن است.» «محمود امانی‌طهرانی» با تاکید بر اینکه باید قواعد درست مربوط به استفاده صحیح و در چارچوب و غیرمخل و غیرآسیب‌زای تلفن همراه را در مدرسه به کار بگیریم، گفته بود: «بحث بر سر اصل موضوع نیست، اما اصول استفاده از آن هنوز تدوین نشده است. باید گروه‌های آموزشی شیوه‌نامه آن را بنویسند و ممکن است بعد از چند مرحله حتی به ابلاغیه کشوری تبدیل شود. باید این دست از مقررات را یک مقدار جدی‌تر بگیریم. همچنین براساس آیین‌نامه اجرایی مدارس، شورای مدرسه حق دارد برخی مقررات را بگذارد.»
این موضوع جزو اختیارات مدرسه است!
«همراه داشتن تلفن همراه در مدرسه ممنوع است.» «رضا رضایی»، مدیر کل آموزش‌وپرورش استان کرمان، مهر ١٤٠٢ گفته بود: «براساس آیین‌نامه اجرایی مدارس، ورود تلفن همراه به مدارس ممنوع است و با توجه به خطرات احتمالی، مدیر مدرسه باید این موضوع را با جدیت پیگیری کند.»
٢٢مهر ١٤٠٢ بود که وزیر آموزش‌وپرورش گفت: «از همه همکارانم می‌خواهم با بررسی زمان‌هایی که در سال‌های گذشته، به دلیل آلودگی هوا مجبور بودیم کلاس‌ها را تعطیل کنیم، از هم‌اکنون پیش‌بینی کرده و «شاد» را آماده آموزش کنند تا در آن روزهایی که کلاس‌ها به دلیل آلودگی هوا یا حوادث دیگر تعطیل می‌شود، «شاد» قابلیت جایگزینی سریع کلاس واقعی را هم پیدا کند.»
«رضامراد صحرائی» گفته بود: «در کلاس، محیط مذاکره و مباحثه باعث می‌شود حل مسأله شکل بگیرد و راه آن هم این است که محتوای آموزشی قبل از کلاس، در «شاد» در دسترس بچه‌ها قرار گیرد و مسئولان آموزش‌وپرورش کاری کنند که رجوع به «شاد» در ساعت غیر از ساعت رسمی، به عنوان بخشی از فعالیت آموزشی آن دانش‌آموز تعریف شود و مورد ارزشیابی تکوینی قرار گیرد.» این جمله وزیر آموزش‌وپرورش به معنای ورود موبایل به مدارس نیست، ولی کارکرد تلفن همراه دانش‌آموزان را در ایام تعطیلات نشان می‌دهد. این در حالی است که ١٦ آبان ١٤٠٢ «محمدمهدی کاظمی»، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش گفته بود: «این موضوع جزو اختیارات مدرسه است. سال گذشته بخشنامه‌ای از سوی آموزش‌وپرورش ابلاغ شده که بر ممنوعیت استفاده از موبایل در مدارس تاکید دارد.»
در چین، فرانسه و یونان هم ممنوع است
دانش‌آموزان چین حق استفاده از موبایل را در مدارس ندارند. دانش‌آموزان برای بردن تلفن‌های همراه خود به مدرسه نیاز به اجازه کتبی از والدین دارند و آنها باید در زمان کلاس، موبایل‌ها را تحویل دهند. از مدارس خواسته شده تلفن‌های پولی نصب کنند و به معلمان هم گفته شده تکالیف مدارس را طوری تعیین کنند که دانش‌آموزان نیازی به استفاده از موبایل نداشته باشد. وزارت آموزش‌وپرورش چین این ممنوعیت را مربوط به مدارس ابتدایی و متوسطه دانسته است، البته در جولای ٢٠١٨ دولت فرانسه مصوبه‌ای را تصویب کرد که به موجب آن گوشی‌های موبایل در مدارس ممنوع شد. این مصوبه سطح مقطع کودکستان تا پایه نهم را دربرمی‌گرفت. یونان هم استفاده از تلفن همراه را در تمام مهدکودک‌ها، مدارس ابتدایی و راهنمایی ممنوع کرده است.
ابتدا آگاه‌سازی و بعد وضع قوانین
«هر کجای دنیا را نگاه کنیم، تلفن همراه به غیر از اینکه وسیله سرگرمی است، وسیله‌ای کاربردی است.» به گفته یکی از کارشناسان آموزشی به «شهروند»، در دنیای کنونی نمی‌توانیم به تلفن همراه نگاه یک وسیله مزاحم را داشته باشیم. به گفته «فروغ تیموریان»، اینکه موبایل به مدرسه برده نشود، جزو آیین‌نامه انضباطی مدارس است، درواقع نظم مدارس با نبردن تلفن همراه تنظیم می‌شود. بنابرنظر «تیموریان»، اگر در مدارس کسانی که مطالعات جامعه‌شناسی داشته‌اند یا آسیب‌شناس هستند، در زمینه نحوه درست استفاده‌کردن از تلفن همراه آگاه‌سازی کنند، بعد قوانینی در این‌خصوص وضع شود، بی‌شک نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود.
این کارشناس آموزشی ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال کتاب‌های درسی دیر به مدارس رسید، درواقع دوهفته از سال تحصیلی گذشته بود. کتاب‌های درسی از سوی مراکز در مدارس تقسیم نشده بود، بنابراین از بچه‌ها خواستم فایل کتاب‌ها را دانلود کنند، اما موبایل نداشتند و مجبور شدیم ١٠صفحه اول را برای ٣٠ دانش‌آموز پرینت بگیریم و این یعنی ٣٠٠صفحه که دور ریخته می‌شد.»
در کتاب‌های درسی آموزش بدهیم
«چرا قوانین باید این همه سفت‌وسخت باشند؟» «فروغ تیموریان» با طرح این سوال به «شهروند» می‌گوید: «ما می‌گوییم ایجاد نظم در مدرسه ضروری است و یکی از عواملی که باعث بی‌نظمی می‌شود، تلفن همراه است. سوال قابل تامل این است که این نظم را برای تحقق چه هدفی می‌خواهیم؟ اگر دانش‌آموز مدیریت تلفن همراهش را خودش به عهده بگیرد، بهتر نیست تا ممنوعیت آن، چون بی‌شک دانش‌آموزی که بخواهد تلفن همراه بیاورد، دور از چشم مدیر و معاون مدرسه این کار را انجام می‌دهد.»
سیستم مدارس و نحوه برخورد اولیا با دهه‌های ٦٠ و ٧٠ متفاوت است. اگرچه به‌شخصه نه صددرصد مخالف تلفن همراه در مدرسه هستم، نه موافق آن. به گفته «تیموریان»، اگر برنامه‌ریزی درستی در این زمینه داشته باشیم، بی‌شک به نتیجه بهتری خواهیم رسید. اگر به دانش‌آموزان آموزش بدهیم، تلفن همراه یک وسیله کاربردی در کنار تدریس خواهد بود: «اگر تلفن همراه وسیله آسیب‌زننده است، می‌تواند همین نقش آسیب‌زننده را در خانه هم داشته باشد.» بنابر نظر این کارشناس آموزشی، به عنوان نمونه می‌توان در کتاب تفکر و رسانه پایه دهم، یک فصل را به آموزش نحوه درست تلفن همراه اختصاص داد یا در کتاب فناوری از آسیب‌ها و فواید این وسیله مطلب داشت: «این آموزش‌ها می‌تواند نحوه درست مدیریت‌کردن را به دانش‌آموزان آموزش بدهد و حتی دور از محیط مدرسه هم از آسیب‌های این وسیله در امان بود.»