ویدیو/ از حزب نازی تا قلب واتیکان

به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ پاپ بندیکت شانزدهم، اولین پاپی که طی 600 سال اخیر از مقام خود استعفاد داده بود روز 31 دسامبر 2022 در سن 95 سالگی در واتیکان درگذشت. اما استعفای او تنها نقطه عطف زندگی او نبود. زندگی برای او تناقضات و اتفاقات زیادی رقم زده بود.

او در سال 1927 با نام اصلی جوزف راتزینگر در خانواده‌ای کاتولیک در استان باواریای آلمان متولد شده و آخرین فرزند خانواده بود. پدرش افسر پلیس و مادرش خانه‌دار بود که هر دو مخالف حکومت هیتلر و رژیم نازی بودند.

اما راتزینگر جوان که در سال 1939 وارد مدرسه روحانیت شده بود، در سال 1941 و به اجبار حکومت وقت به سازمان جوانان نازی پیوست. در سال 1943 به عنوان افسر گردان ضدهوایی هیتلر به ارتش آلمان ملحق شده و در سال 1945 از سوی حزب نازی به ارتش مستقر در مجارستان فرستاده شد. اما در آوریل همان سال جوزف از ارتش فرار کرده و برای مدت کوتاهی توسط نیروهای آمریکایی به اسارت گرفته شد. او بعدها در اولین سفر خود به سرزمین مادری‌اش به عنوان پاپ بر ضد ایدئولوژی نازی‌ها سخنرانی کرده و جنگ جهانی دوم را تاریک‌ترین دوره در تاریخ آلمان خواند.

جوزف راتزینگر پس از جنگ جهانی دوم دوباره به مدرسه روحانیت بازگشت و سرانجام در سال 1951 او و برادرش جرج هر دو به کسوت روحانیت درآمدند. برادرش ترجیح داد یک کشیش باقی بماند اما جوزف تحصیلات خود را ادامه داده و دکترای الهیات خود را از دانشگاه مونیخ دریافت کرد. او در سنت 32 سالگی استاد الهیات دانشگاه بن و دانشگاه مونیخ شد و سالها به تدریس، تحقیق و نوشتن مقالات در زمینه الهیات مشغول بود.

در اوایل دهه 1960 او به عضویت شورای واتیکان درآمده و سمت مشاور کاردینال جوزف فرینگز را داشت. از نظر عقاید مذهبی، او در این زمان یکی از لیبرال‌ترین شخصیت‌های شورا محسوب می‌شد که برای اصلاحات در کلیسای کاتولیک تلاش می‌کردند.

اما با مشاهده کمرنگ شدن نقش مذهب در جامعه و به ویژه نسل جوان، او کم کم به سمت آموزه‌های سنتی و افکار محافظه‌کارانه کلیسای کاتولیک گرایش پیدا کرد که باعث نزدیکی بیشتر او به پاپ وقت، پاپ ژان پل دوم، شد.

جوزف مدراج مذهبی را در واتیکان طی کرده و در سال 1977 به کاردینال راتزینگر ارتقای درجه یافت. او سال‌ها در این سمت و به عنوان شخصی با نفوذ در هزارتوی واتیکان به ترویج سنت‌های کلیسای کاتولیک مشغول بود.

با این حال در اواخر قرن بیستم بود که کاردینال راتزینگر تصمیم به بازنشستگی گرفت تال خود را وقف نیایش و مطالعه کند. او سه بار درخواست استعفای خود را تقدیم پاپ ژان پل دوم کرد که نه تنها مورد قبول واقع نشد بلکه پس از درگذشت او در سال 2005 به جانشینی او انتخاب شد.

کاردینال راتزینگر به عنوان یکی از بانفوذترین مقامات واتیکان در اجرای مراسم خاکسپاری پاپ ژان پل دوم نقش برجسته‌ای داشته و تنها 20 روز پس از درگذشت پاپ از سوی شورای کاردینال‌ها به عنوان پاپ بندیکت شانزدهم انتخاب شد.

دوران خلافت او به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بود. او در سن 78 سالگی مسن‌ترین پاپ تاریخ کلیسا بوده و اولین پاپ در 1000 سال اخیر بود که اصلیت آلمانی داشت.

با وجود سنت‌گرایی شدید او با سفرهای متعدد به کشورهای مختلف جهان تلاش کرد باب گفتگو با ادیان مختلف را باز کند و در دیدار خود از آلمان از گفتگو با نسل جوان، که او را شخصیتی روشنفکر اما شدیدا گوشه‌گیر می‌دانستند، و بازدید از یک کنیسه یهودیان و دیدار با رهبر آنان استقبال کرد. اما در همین دیدار با انتقاد از اسلام خشم مسلمانان را برانگیخت که به اعتراضات در چندین کشور مسلمان منجر شد. پس از این حوادث پاپ بندیکت عذرخواهی کرده و اولین فروم مسلمان-کاتولیک راه‌اندازی شد.

اما دوران خلافت او به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان با اتفاقات نسبتا ناگواری برای پاپ همراه بود. رسوایی در کلیسا به دلیل شایعات آزار جنسی از سوی کشیش‌ها به موضوع روز تبدیل شده و اگرچه پاپ بندیکت سعی در کمترل شرایط داشت اما موج رسوایی‌ها ادامه داشته و حتی متهم به سرپوش گذاشتن و مسکوت کردن رسوایی‌ها شد.
از سوی دیگر به عنوان رهبری با افکاری سنتی و محافظه‌کارانه بیانات او درباره مخالفت با ازدواج همجنسگرایان و روش‌های پیشگیری از بارداری موجی از اعتراضات مدنی در کشورهای مختلف را در پی داشت.

پس از این اتفاقات، پاپ بندیکت شانزدهم به دلیل خستگی، کهولت سن و وضعیت نامناسب سلامتی استعفای خود را از مقام پاپ و پدر معنوی کاتولیک‌های جهان اعلام کرد، اتفاقی شگفت‌انگیز که در 600 سال اخیر بی‌سابقه بود. با این حال او تا زمان مرگ خود با نام پاپ امریتوس در یکی از دیرهای واتیکان زندگی می‌کرد.

انتخاب پاپ فرانسیس به جانشینی او تلاشی بود در جهت کم کردن شکاف بین کلیسای محافظه‌کار واتیکان و جامعه مسیحیان کاتولیک جهان و پایان دادن به شایعات و رسوایی‌های مکرر کلیسا.
سرانجام پاپ بندیکت شانزدهم، استاد الهیاتی که مقالات و کتاب‌های فراوانی نوشته بود، به چندین زبان زنده دنیا مسلط بوده و پیانیست قهاری نیز بود در 31 دسامبر سال 2022 چشم از جهان فرو بسته و در واتیکان به خاک سپرده شد.

گزارش: مهرناز الماسی