سال‌هاست که یونان و ترکیه در زمینه مسائل ژئوپلیتیکی از جمله مرزهای دریایی، حریم هوایی، حاکمیت بر سر برخی جزایر دریای اژه و منابع طبیعی در این دریا اختلاف دارند که در صورت عدم حل اختلافات بین دو کشور شروع جنگی دیگر در اروپا دور از ذهن نخواهد بود
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ ترکیه در رزمایش نظامی سالانه خود در نزدیکی مرزهای یونان فرود در آب را تمرین می‌کند و یونان نیز در حال مدرن کردن توان نظامی ارتش خود است.
سال‌هاست که یونان و ترکیه در زمینه مسائل ژئوپلیتیکی از جمله مرزهای دریایی، حریم هوایی، حاکمیت بر سر برخی جزایر دریای اژه و منابع طبیعی در این دریا اختلاف دارند. دریای اژه بخشی از بستر شرقی دریای مدیترانه است که یونان در غرب و آناتولی در شرق آن قرار دارند.
ریشه این اختلافات را باید در گذشته و پس از پایان جنگ جهانی اول جستجو کرد. سال ۱۹۲۳ بود که بر اساس معاهده لوزان عثمانی فروپاشیده و کشور ترکیه تشکیل شد. بر اساس بخشی از این معاهده و معاهده ۱۹۴۷ پاریس، مالکیت تعدادی از این جزایر در دریای اژه به یونان واگذار شد به شرطی که پایگاه‌های نظامی خود را از آنها خارج کند.
اما پس از حمله نظامی ترکیه به قبرس در سال ۱۹۷۴ در پاسخ به کودتای یونانی‌ها، یونان جزایر دودِکانِس در نزدیکی ترکیه را از نظر نظامی تجهیز کرد و ادعا کرد که برای دفاع از خاک خود این اقدام را انجام داده است. در قبرس اختلافات بین ساکنان ترک و یونانی بالا گرفت که در نهایت به تشکیل قبرس شمالی تحت کنترل ترک‌ها، که فقط توسط ترکیه به رسمیت شناخته می‌شود، در شمال این جزیره و جمهوری قبرس در جنوب ختم شد.
مسئله مورد اختلاف دیگر منابع طبیعی موجود در دریای اژه است. تخمین زده شده که حدود ۲ میلیارد بشکه نفت و ۴ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی در بستر مدیترانه شرقی وجود دارد.
در ژانویه ۲۰۱۹ اسرائیل، مصر، یونان، ایتالیا، فلسطین و اردن کنسرسیومی تشکیل دادند تا منطقه را به دنبال نفت و گاز جستجو کنند که ترکیه عضو آن نبود. در ماه مِه ۲۰۱۹ ترکیه تصمیم گرفت تا کشتی‌های خود را برای بررسی‌های زیست‌محیطی و امکان استخراج نفت و گاز به ساحل شمالی قبرس بفرستد که در صفحه قاره‌ای ترکیه قرار دارد و ترکیه فقط به قبرس شمالی تحت کنترل ترک‌ها اجازه دسترسی به منابع را می‌دهد.
اما قبرس و یونان معتقدند که قبرس شمالی هنوز بخشی از جمهوری قبرس است و در نتیجه اجازه حفاری برای نفت و گاز در منطقه را دارند. آنکارا و آتن هر دو به دنبال تسلط بر دریای اژه و استخراج منابع طبیعی ازاین دریا هستند.
هم اکنون تنش‌ها بین دو کشور بالا گرفته است. ترکیه مدعی است که یونان با تجهیز نظامی جزایر تحت تسلط خود دریای اژه مفاد معاهده ۱۹۲۳ لوزان و ۱۹۴۷ پاریس را زیر پا گذاشته است و دو بار برای جنگنده‌های ترکیه در مانور ناتو دردسر درست کرده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، یونان را تهدید نظامی کرده و گفت: «ممکن است نیمه شبی ناگهان به یونان حمله کنیم. چرا؟ چون آنها مالک این جزایر هستند و در این جزایر پایگاه نظامی دارند. اینها تهدیدی غیرقانونی علیه ما هستند و اگر این تهدیدات ادامه پیدا کند صبر ما نیز لبریز خواهد شد. و به دنبال راه نجات خواهیم بود. و به محض اینکه راه نجات را یافتیم آنچه لازم است را انجام خواهیم داد. معتقدم که یونان این را به خوبی می‌داند.»
نیکوس دندیاس، وزیر امور خارجه یونان، در پاسخ به تهدید نظامی اردوغان علیه کشورش گفت: « یونان همیشه به قوانین بین‌المللی و حقوق بین‌المللی دریاها احترام گذاشته و بر اساس آنها عمل می‌کند. با این حال به هر کس که خیال حمله یا کشورگشایی دارد توصیه می‌کنم پیش از عمل کردن خوب به این قضیه فکر کند. ما قادر هستیم از کشور، قلمرو، استقلال و تمامیت ارضی خود دفاع کنیم.»
در این میان آلمان به دنبال ایفای نقش میانجی میان ترکیه و یونان برای حل اختلافات دو کشور است و روز ۲۷ آذر نشست سه جانبه‌ای با حضور هیئت‌هایی از ترکیه، آلمان و یونان در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد. اما پس از این نشست وزیر دفاع ترکیه در نشست ارزیابی پایان سال وزارت دفاع ملی این کشور گفت: «با وجود رویکرد های حسنه ما یونان به انجام اقدامات تحریک‌آمیز، تشدید تنش‌ها و رویکرد غیرقانونی‌اش ادامه می‌دهد.»
پس از این بیانات به نظر می‌رسد که در صورت عدم حل اختلافات بین دو کشور شروع جنگی دیگر در اروپا دور از ذهن نخواهد بود.
گزارش: مهرناز الماسی